29/03/2024

“Κολλημένοι” με το παρελθόν στην Ευρώπη

της Judy Dempsey
Carnegie Europe

Κάθε χρόνο, μια σειρά από παγκόσμιους ηγέτες και τους συμβούλους τους, για να μην αναφέρουμε την πληθώρα των αμυντικών εμπειρογνωμόνων, πρεσβευτών (τωρινών και πρώην), υπουργών και κορυφαίων Ευρωπαίων και Αμερικανών αξιωματούχων, μαζεύονται στο Bayerischer HOf Hotel.

Αυτός ο κομψός χώρος, περισσότερο συνηθισμένος στους επισκέπτες  που αναζητούν ηρεμία και πολυτέλεια, έχει γίνει η σταθερή τοποθεσία για το ετήσιο Συνέδριο Ασφάλειας του Μονάχου (MSC). Εδώ, κάθε Φεβρουάριο, ο προσκεκλημένοι επισκέπτες ελπίζουν να κερδίσουν γνώσεις αναφορικά με τις πολύπλοκες καταστάσεις που αντιμετωπίζει η Δύση και ειδικότερα την κατάσταση της διατλαντικής σχέσης.

Αλλά μετά από την ανάγνωση της έκθεσης Munich Security Report 2018: To the Brink and Back (Μέχρι το χείλος του γκρεμού και πίσω) -η οποία υποστηρίζεται από εξαιρετικά γραφικά και στατιστικά- οι στρατηγικοί αναλυτές που θέλουν να αποκτήσουν κάποια αίσθηση για το τι συμβαίνει στην υπεροχή της Δύσης από το 1945 και μετά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ίσως απογοητευτούν.

Ναι, το report επικεντρώνεται στην άνοδο της Κίνας, στις ελπίδες για την Αφρική, στην κυβερνοασφάλεια, στις ατελείωτες κόντρες στην Ευρώπη, (ασφαλώς) στις ΗΠΑ υπό την κυβέρνηση Trump, και στην κατεύθυνση της Ρωσίας. Αλλά αυτό που λείπει είναι η πολυπλοκότητα. Η Δύση ωστόσο, βιώνει μια αλλαγή τόσο θεμελιώδη που το να κολλάμε σε παλιά αφηγήματα για την υγεία ή την ασθένεια της διατλαντικής σχέσης, ίσως να μην έχει πλέον νόημα.

Και αυτό συμβαίνει επειδή η ψηφιοποίηση αλλάζει τα πάντα -από την πολιτική και την πολιτική εκπροσώπηση, σε βασικά ζητήματα που αφορούν την επιρροή και τη σταθερότητα, τη δύναμη, τη δημοκρατική διακυβέρνηση και τη διαφάνεια.

Στην ουσία, η ψηφιοποίηση αμφισβητεί τις παλιές παραμέτρους της διατλαντικής σχέσης και το αφήγημα της Δύσης για τη μακρά κυριαρχία. Αυτό το αφήγημα υποθέτει ότι η μετά το 1945 τάξη θα ήταν η μόνιμη πλατφόρμα για αξίες, για πραγματισμό, για ανοχή και για απαραβίαστα σύνορα. Αυτό το αφήγημα τώρα αμφισβητείται. Δεν είναι μόνο εξαιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία το 2014 και της εγωιστικής στάσης της Ευρώπης απέναντι στους πρόσφυγες -δύο πράγματα που “ξεφούσκωσαν” αυτή την αντίληψη. Η ψηφιοποίηση γίνεται ο μεγαλύτερος game-changer.

Το πώς χρησιμοποιείται από τις δημοκρατίες, τα απολυταρχικά καθεστώτα και τους μη κρατικούς φορείς, γίνεται ο νέος κανόνας. Υπό αυτή την έννοια, ήρθε η ώρα η Δύση να προσαρμόσει το αφήγημά της. Αυτό σημαίνει να βρει μια νέα γλώσσα για να αντιμετωπίσει την κατάρρευση του μύθου της μεταπολεμικής περιόδου και μετέπειτα, της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου. Δεν θα είναι εύκολο αλλά είναι απαραίτητο εάν η Δύση θέλει να προστατεύσει τις αξίες της και τις δημοκρατικές της δομές, πέρα από το να παραμείνει ένας φάρος για όσους αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία.

 

Ωστόσο φαίνεται ότι η υποκείμενη υπόθεση της έκθεσης του MSC είναι πως το παλιό αφήγημα της διατλαντικής σχέσης μπορεί για παράδειγμα να συνυπάρξει με την άνοδο της Κίνας, να αντιμετωπίσει την κυβερνοασφάλεια, και τον επίμονο στόχο της Ρωσίας να διχάσει τη Δύση. Αυτή η υπόθεση βασίζεται στη νοσταλγία ή στην ευσεβή σκέψη στις οποίες προσκολλώνται οι μεταπολεμικές γενιές των Ευρωπαίων και Αμερικανών.

Η ιδέα ότι η Δύση βασίζεται στις αξίες της ανεκτικότητας και του πραγματισμού, της δημοκρατίας και της διαφάνειας, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Αλλά η Δύση αμφισβητείται από την ακραία ταχύτητα και επίδραση της ψηφιοποίησης και της τεχνολογίας. Αυτό περιλαμβάνει την τεχνητή νοημοσύνη, την τεράστια ροή απόψεων και δεδομένων, τις ψευδείς ειδήσεις και την παραπληροφόρηση.

Όλα αυτά μαζί δημιουργούν ανταγωνιστικές αφηγήσεις που έχουν μια επίδραση και μια επιρροή που αμφισβητεί τις παραδοσιακές δομές των δυτικών δημοκρατιών. Η Κίνα είναι στην κορυφή σε ό,τι αφορά την αναγνώριση της διοχέτευσης και του ελέγχου της ψηφιοποίησης. Έχει δημιουργήσει τείχη προστασίας και έχει δημιουργήσει εξελιγμένα συστήματα επιτήρησης για να κατασκοπεύει και να ελέγχει τους δικούς της ανθρώπους.

Στην Αίγυπτο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είχαν χρησιμοποιηθεί από τους ακτιβιστές για να κινητοποιήσουν την αντιπολίτευση στον πρώην πρόεδρο Hosni Mubarak, έχουν μετατραπεί σε ένα εργαλείο του προέδρου Abdel Fattah al-Sisi για να καταστείλει οποιονδήποτε διαφωνεί.

Οι αξίες της ανοχής και της ανεκτικότητας είναι αυτές που χαρακτηρίζουν τη Δύση. Αλλά κοιτάξτε πώς η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, τα θεμέλια της Δύσης, ασχολούνται με την απόκλιση ορισμένων μελών τους από αυτές τις αξίες. Το ΝΑΤΟ έχει παραμείνει σιωπηλό σε ό,τι αφορά την συνεχή διάσπαση του κράτους δικαίου στην Τουρκία, ενώ η ΕΕ φαίνεται αδύναμη ή απρόθυμη να υπερασπιστεί τις αξίες της στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, για να μην αναφέρουμε τη συνεχιζόμενη διαφθορά στη Ρουμανία.

Δεν υπάρχει λόγος για τον οποίο οι δυτικές κυβερνήσεις να μην μπορούν να αξιοποιήσουν την ψηφιοποίηση για να προωθήσουν αυτές τις αξίες μέσω μιας πιο δημιουργικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της διοχέτευσης στην κοινωνία. Αν μη τι άλλο, η ψηφιοποίηση θα πρέπει να παράσχει στις δημοκρατίες τα ιδανικά μέσα για την εμβάθυνση και την υπεράσπιση των αξιών τους. Το έκαναν μετά το 1945. Τώρα πρέπει να προχωρήσουν πέρα από τις παλιές τους αντιλήψεις και τη νοσταλγία.

Capital.gr

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024