Το κύκνειο άσμα της Άνγκελα Μέρκελ

Γράφει ο Μιχάλης Αράπης* – LLB, LLM, MA

Πρόεδρος – Ε.Κ.Ο. Επιστημόνων ΗΒ

Μπαίνοντας στο φθινόπωρο ενός πολύ ιδιαίτερου έτους πρέπει να εξεταστούν διάφορες παράμετροι για το πως επηρεάζονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις από εξωγενείς παραμέτρους. Συγκεκριμένα θα αναλυθεί η επερχόμενη λήξη της θητείας της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ που ετοιμάζεται να παραδώσει τα ηνία της ηγεσίας της Γερμανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ύστερα από 15 χρόνια.

Η Γερμανία είναι εδώ και πολλά χρόνια η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της ΕΕ και παίζει εξέχοντα ρόλο στη δημοσιονομική πολιτική της Ευρωζώνης και της ΕΕ γενικότερα. Το πρόσωπο που εκφράζει αυτή την ηγεμονική θέση είναι η Καγκελάριος (Πρωθυπουργός) Άνγκελα Μέρκελ (Angela Merkel – 17/07/1954). Όντας η πρώτη γυναίκα Καγκελάριος στην ιστορία της χώρας, εξελέγη 4 φορές και ανέλαβε τη διακυβέρνηση στις 22/11/2005. Η Καγκελάριος ηγήθηκε του κεντροδεξιού Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CDU/CSU) επί 18,5 χρόνια (10/04/2000 – 07/12/2018). Η διάδοχος της, Annegret Kramp-Karrenbauer, δήλωσε στις 10/02/2020 ότι θα παραιτηθεί και δεν θα ηγηθεί του κόμματος στις επερχόμενες εκλογές θα διεξαχθούν το αργότερο μέχρι τις 24/10/2021. Λόγω της πανδημίας του νέου κορονοϊού – Covid-19, η ανάδειξη του νέου ηγέτη του κόμματος μετατέθηκε από τον Απρίλιο στον Δεκέμβριο του 2020. Επομένως η κα Μέρκελ, η de facto ηγέτιδα της Ευρώπης και η πιο ισχυρή γυναίκα παγκοσμίως επί σειρά ετών, διάγει τους τελευταίους μήνες της θητείας της.

Μέχρι το τέλος ενός έτους που θα μείνει στην ιστορία λόγω της πανδημίας υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη Γερμανία και χρήζουν ευρύτερου ενδιαφέροντος. Πρώτον στις 03/10 συμπληρώνονται 30 χρόνια από την ένωση των δύο Γερμανιών – Δυτικής και Ανατολικής (03/10/1990). Αυτό το γεγονός, λίγο μετά την πτώση του τοίχους του Βερολίνου (που ξεκίνησε το 1989 και ολοκληρώθηκε το 1991) έχει τεράστια σημασία αφού οδήγησε στην επανένωση της χώρας που είχε διχοτομηθεί μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το 1945. Το γεγονός ότι μια ολόκληρη χώρα, η Ανατολική Γερμανία, προσαρτήθηκε και ενσωματώθηκε στην ΕΕ (τότε Ε.Ο.Κ.) αυτόματα και χωρίς καμία ενταξιακή διαδικασία, μέσω της Γερμανίας, είναι απόδειξη του ηγεμονικού ρόλου της χώρας στην ΕΕ. Για την Καγκελάριο αυτό το γεγονός αποτελεί προσωπικό σταθμό ζωής αφού γεννήθηκε στη Δυτική αλλά μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία.

Το δεύτερο σημείο είναι ότι η Γερμανία από τις 01/07 – 31/12/2020 έχει την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Αυτό ακριβώς το γεγονός αναγκάζει την Γερμανική πλευρά να προβεί σε δηλώσεις εναντίον της Τουρκικής προκλητικότητας που δεν θα έκανε σε άλλη περίπτωση. Οι ισχυροί οικονομικοί, στρατιωτικοί και πολιτικοί δεσμοί μεταξύ Γερμανίας –Τουρκίας είναι κάτι δεδομένο για πάνω από έναν αιώνα. Επομένως πρέπει να σημειωθεί ότι οι όποιες δηλώσεις της κας Μέρκελ δεν θέτουν σε κίνδυνο τους άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών αφού όλες οι πλευρές γνωρίζουν ότι είναι υποχρεωμένη ως Πρόεδρος να υπερασπιστεί (έστω τυπικά) κράτη μέλη της ΕΕ όπως η Ελληνική και η Κυπριακή Δημοκρατία. Επιπλέον το γεγονός ότι σύντομα θα αποχωρήσει από την ηγεσία δίνει τη δυνατότητα στους διαδόχους της να κινηθούν άνετα χωρίς να εγκλωβίζονται ή να δεσμεύονται από τυχόν δυσάρεστες προς την Τουρκία δηλώσεις της. Στον αντίποδα το γεγονός ότι οδεύει προς το τέλος της πολιτικής της σταδιοδρομίας δίνει και στην ίδια τη δυνατότητα να κινηθεί και να εκφραστεί πιο άνετα και πιο δίκαια χωρίς να τηρεί την πολιτική των ίσων αποστάσεων υπό το φόβο του πολιτικού κόστους.

Με βάση τις παραπάνω αναφερθείσες συγκυρίες, η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να συνεχίσουν την άψογη συνεργασία τους και να ασκήσουν θεσμικές πιέσεις προς τη Γερμανία μέσα από τους μηχανισμούς της ΕΕ ώστε να αρθεί ως προεδρεύουσα δύναμη στο ύψος των περιστάσεων. Σπάνιες συγκυρίες όπως αυτή πρέπει να αξιοποιούνται στο έπακρο για την προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων.

*Νομικός με μεταπτυχιακά στο Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο και στον τομέα του ηλεκτρονικού εγκλήματος και της τρομοκρατίας στον Κυβερνοχώρο.