28/03/2024

Η Σύγκρουση στον Καύκασο και η Νέα Αμερικανική Στρατηγική

By George Friedman

Geopolitical Futures 

 

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάχθηκαν στη Σοβιετική Ένωση οπουδήποτε  προσπάθησε να διεισδύσει. Ορισμένες παρεμβάσεις ήταν απαραίτητες και συνεπώς πραγματοποιήθηκαν σε προφανείς περιοχές: στη Γερμανία για να προστατεύσουν την Ευρώπη, στην Τουρκία για να περιορίσουν το σοβιετικό ναυτικό κίνημα στη Μεσόγειο και στην Ιαπωνία για να μπλοκάρουν το σοβιετικό λιμάνι του Βλαδιβοστόκ στον Ειρηνικό. Άλλες παρεμβάσεις, όπως οι περιπτώσεις της Αγκόλα και του  Αφγανιστάν ήταν λιγότερο απαραίτητες. 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονταν σε παγκόσμιο ανταγωνισμό με τους Σοβιετικούς καθώς και οι δύο χρησιμοποίησαν τα εργαλεία που είχαν στη διάθεσή τους για να ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Το βασικό εργαλείο της Ουάσιγκτον ήταν ο στρατός της, ιδιαίτερα το ναυτικό της. Το βασικό εργαλείο της Μόσχας ήταν αυτό που ονομάστηκε «πόλεμοι εθνικής απελευθέρωσης». Οι πόλεμοι αυτοί περιελάμβαναν  μυστική υποστήριξη σε αντάρτες σε χώρες σε όλο τον κόσμο, ιδίως σε πρώην αποικίες Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν συνήθως μικρό ενδιαφέρον για το πεδίο μάχης. Τους ενδιέφερε περισσότερο να εμποδίσουν τη σοβιετική επιτυχία σε αυτές τις χώρες, καθώς θα μπορούσε να δημιουργήσει την εντύπωση για μεγαλύτερη σοβιετική δύναμη. Οι ΗΠΑ έτειναν να χρησιμοποιούν μυστικές δυνάμεις για να διεξάγουν μυστικό πόλεμο εναντίον σοβιετικών αντιπροσώπων, αν και ορισμένες περιπτώσεις όπως στο Βιετνάμ ήταν από τις αξιοσημείωτες εξαιρέσεις.

 

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όλα είχαν σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή οι Σοβιετικοί θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν οποιοδήποτε άνοιγμα. Η Σοβιετική Ένωση ήταν μια παγκόσμια δύναμη με στρατό ισχυρό και με μια μυστική ικανότητα που συχνά έβαζε την Ουάσιγκτον σε δύσκολες καταστάσεις.

Αλλά δεν υπάρχει απειλή από τη Σοβιετική Ένωση σήμερα. Μόνο μερικά πράγματα έχουν σημασία τώρα για την Ουάσιγκτον. Αυτό είναι ένα σοκ για τον κόσμο που αναμένει από τις ΗΠΑ να αναλάβουν ηγετικό ρόλο, αδιάφοροι για την τιμή που κατέβαλαν οι ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο για να πάρουν τα ηνία. Η παγκόσμια δέσμευση συνεπάγεται υψηλή τιμή που μπορεί να πληρωθεί όταν είναι απαραίτητο, αλλά πρέπει να αποφεύγεται όταν είναι δυνατόν.

Από τότε έως τώρα, στα τέλη του 2008, η Ρωσία πήγε σε πόλεμο στη Γεωργία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εντάχθηκαν βαθιά στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, και κατέστησε σαφές ότι δεν είχε καμία πρόθεση να παρέμβουν. Περιορισμένες από τη δέσμευσή τους αλλού, δεν ήταν σε θέση να σπεύσουν στρατεύματα στη Γεωργία, επέβαλλαν όμως  κυρώσεις. Μετά τον πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έστειλαν στρατεύματα στη Γεωργία, κυρίως για να εκπαιδεύσουν τον γεωργιανό στρατό, και η παρουσία και η δέσμευσή του κράτησαν μέχρι σήμερα.

Ήταν μια πολύ πιο αργή απάντηση από ό, τι θα ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αλλά δεν ήταν λιγότερο σημαντική. Το ερώτημα γιατί οι ενέργειες της Ρωσίας θα έπρεπε να αναγκάσουν τις ΗΠΑ να αναλάβουν κινδύνους και να δαπανήσουν πόρους εξακολουθεί να μην αμφισβητείται Μια ρωσική απειλή για τη Γεωργία πυροδότησε έμφυτη αντίδραση: η ρωσική επέκταση πρέπει να μπλοκαριστεί οπουδήποτε εμφανιστεί, ειδικά όταν το θύμα είναι σύμμαχος της Αμερικής. Στο ερώτημα αν αυτό ακόμη και για τις Ηνωμένες Πολιτείες υπερισχύει από την υπόθεση του Ψυχρού Πολέμου η απάντηση είναι πως  οι ΗΠΑ έχουν την ευθύνη να σταθεροποιήσουν τον κόσμο.

Η τρέχουσα διαμάχη για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μια περιοχή που, όπως η Γεωργία, βρίσκεται στον Καύκασο, αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ. Το Αζερμπαϊτζάν έχασε έδαφος από την Αρμενία στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Από τότε, η ανάκαμψή του ήταν μια θεμελιώδης επιθυμία των Αζέρων, αλλά έτερα εσωτερικά ζητήματα τους απασχολούσαν. Όμως την περασμένη εβδομάδα, ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε μια επίθεση πυροβολικού που διήρκεσε για μέρες. Η Αρμενία αρνήθηκε να παραχωρήσει το έδαφος. Η Τουρκία τάχθηκε με το Αζερμπαϊτζάν, τόσο λόγω της ιστορικής συγγένειας με τη χώρα όσο και λόγω της μακροχρόνιας εχθρότητας προς την Αρμενία. Οι Ρώσοι είναι σύμμαχοι με την Αρμενία, αλλά είχαν επίσης στενές σχέσεις και με το Αζερμπαϊτζάν. Οι Ιρανοί έδωσαν χλιαρή υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά γενικά κατέστησαν σαφές ότι επιθυμούσαν να παραμείνουν εκτός της σύγκρουσης.

Εάν υπήρχε μια αυτόματη υπόθεση ότι οι ΗΠΑ έπρεπε να «διαχειριστούν» μια κρίση όπως αυτή το 2008, το 2020 είναι προφανές ότι η κρίση είναι ακατάλληλη προς διαχείριση. Αφενός, γιατί  ο ιδιοκτήτης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν είναι θέμα που αφορά τις ΗΠΑ. Αφετέρου, το αποτέλεσμα ενός πολέμου – αν οδηγηθούμε σ΄αυτόν- θα είχε ελάχιστη επίδραση για τις ΗΠΑ καθώς οι οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία και τη Ρωσία έχουν ήδη ξεθωριάσει και οι κίνδυνοι από τον πόλεμο στον Καύκασο θα υπερέβαιναν τα οφέλη. Για το λόγο αυτό, η Ουάσινγκτον ήταν κοινότυπη  την προηγούμενη εβδομάδα.

Η αλλαγή της στρατηγικής των ΗΠΑ ήταν αναπόφευκτη και προβλέψιμη. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, διατηρούσαν την (όχι παράλογη) άποψη ότι ο κόσμος ήταν από ένα ενιαίο ύφασμα δεν θα μπορούσε να αντέξει αν υπήρχαν τριβές. Με τον καιρό, ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε, αλλά η στρατηγική του όχι, όπως αποδείχθηκε από τις εκστρατείες βομβαρδισμού στη Σερβία και τη Λιβύη. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, έγινε πολύ πιο δύσκολο να καθοριστούν οι στόχοι των ΗΠΑ και ακόμη πιο δύσκολο να εξηγηθεί πώς η στρατιωτική δράση θα επιτύχει τον στόχο. Οι ΗΠΑ είχαν αφιερώσει μισό αιώνα με βάση την αρχή της συνεχούς και επείγουσας παγκόσμιας συμμετοχής. Οι στρατηγικές αρχές όμως επανακαθορίστηκαν. 

 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι μοναδικά ισχυρές, αλλά η εμπειρία του πολέμου και της εχθρικής διπλωματίας μπορεί να είναι επώδυνη ακόμη και για τους ισχυρούς. Υπήρχε μια σύνδεση μεταξύ της δύναμης των ΗΠΑ και του κινδύνου στον Ψυχρό Πόλεμο. Υπάρχει  μικρή σχέση μεταξύ των παραπάνω και του μέλλοντος των σχέσεων Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας. Είναι η αναγνώριση ότι δεν υπάρχει παγκόσμιος πόλεμος σε εξέλιξη και ότι ορισμένα πράγματα σημαίνουν περισσότερο για τις ΗΠΑ από ό,τι άλλα. Σε ένα μικρό μέρος που λίγοι έχουν ακούσει  έξω από τη περιοχή, πραγματοποιείται η νέα ανάγκη και λογική της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Κατά κάποιο τρόπο, αυτό κάνει τις ΗΠΑ περισσότερο σαν άλλες δυνάμεις, να συσσωρεύσουν δηλαδή πολιτικό κεφάλαιο και να το δαπανήσουν μετά τον υπολογισμό των κινδύνων και των ανταμοιβών για τη δράση.

 

 

Σημείωση: Το άρθρο του πολιτικού επιστήμονα George Friedman ιδρυτή του Geopolitical Futures, ο οποίος υπήρξε και πρόεδρος στο think tank Stratfor, καταδεικνύει με ξεκάθαρο τρόπο γιατί οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αναμειχθούν στη σύγκρουση Αρμενίας Αζερμπαϊτζάν. Η συντακτική ομάδα του Geopolitics & Daily News το μετέφρασε προκειμένου να έχουν οι αναγνώστες της σελίδας μας εκτενή γνώση της γεωπολιτικής κατάστασης αλλά και να κατανοήσουν την αντίδραση των ΗΠΑ.  

 

 

 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024