Τελικά πήγε η ελίτ στο Ντουμπάι;

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας 

Ό, τι με προβληματίζει τις τελευταίες ημέρες δεν είναι τα γεγονότα αυτά καθαυτά, αλλά η ερμηνεία τους. Από τη στάση της ΠτΔ και την απόφαση για νέο «λοκντάουν» έως και τον θόρυβο για τις διακοπές κοσμικών στο Ντουμπάι, η ειδησεογραφία παρέμεινε σε μια ρηχή ανάλυση εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας. Ειδικότερα, με προβληματίζει η εντυπωσιακά αμφιλεγόμενη προσφώνηση «ελίτ».

Δυστυχώς για τη χώρα μας, δεν φαίνεται να έχουμε μάθει πολλά απ’ όσα μας έχουν συμβεί εδώ και μια δεκαετία περίπου. Ούτε η οικονομική ύφεση, ούτε η πανδημία με τις συνέπειές της μας οδήγησαν να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και νοοτροπία. Παραμένουμε ξενομιμητικοί στην κουλτούρα μας, άβουλοι στη χάραξη πολιτικών σε όλους τους τομείς, με απουσία οράματος σε όλα τα σημαντικά πεδία. Ακόμα και ο επερχόμενος εορτασμός των 200 χρόνων από το πιο εμβληματικό γεγονός της νεώτερης ιστορίας μας, την Ελληνική Επανάσταση, έχει παρουσιαστεί ως τώρα τραγικά κατώτερος των περιστάσεων. Τα παραπάνω είναι ακριβώς η πιο ξεκάθαρη απόδειξη για την απουσία ομάδων ανθρώπων με αναμφισβήτητες ικανότητες τέτοιες, ώστε να προάγουν όχι την προσωπική τους ευημερία (τουλάχιστον όχι μόνο, πρωτίστως κι αποκλειστικά αυτή), αλλά και την ευημερία της χώρας τους. Ελλείπει, δηλαδή η ελίτ, ή αλλιώς οι ηγέτες.

Για ποια «ελίτ» μιλάμε, λοιπόν που διασκεδάζει στο Ντουμπάι; Τι έχει προσφέρει η συγκεκριμένη «ελίτ» στον τόπο (εκτός, βέβαια από το λεκτικά ξεκαρδιστικό, στα όρια του γελοίου, «ξεβλάχεμα»); Ποια ηγεσία ασκεί η νυν ΠτΔ, όταν, αντί να αποτελεί έναν πόλο συλλογικής ταύτισης, έναν ενοποιητικό παράγοντα για το έθνος, εκείνη παραμένει δέσμια των ιδεολογικοπολιτικών της αγκυλώσεων και της πολιτικής κουλτούρας που αυτές προϋποθέτουν; Τι προσφέρει μέχρι τώρα η περίφημη «ελίτ» της Επιτροπής 21, πέρα από το γεγονός ότι έχει εκλάβει τον εορτασμό για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση ως μια «γκλάμουρ» εκδήλωση, ένα κοσμικό «παρτάκι» που μάλλον αφορά λίγους (οι γνωρίζοντες αντιλαμβάνονται πολύ καλά τι εννοώ…);

Είμαστε η χώρα που γέννησε τον πολιτισμό και τις κλασσικές σπουδές, η χώρα με το μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως και θα μπορούσαμε να είμαστε το παγκόσμιο εκπαιδευτικό κέντρο σε τομείς θεωρητικών, ναυτικών και τουριστικών σπουδών. Κι όμως, παραμένουμε ακαδημαϊκή και ερευνητική «φτωχομάνα», κατέχοντας ρεκόρ στο “brain drain”, ακόμα και σ’ αυτούς τους τομείς. Πού είναι η ακαδημαϊκή και πνευματική ελίτ εδώ;

Ήμασταν η χώρα με τα λιγότερα κρούσματα παγκοσμίως πριν σχεδόν ένα χρόνο κι αντί ν’ αρπάξουμε την ευκαιρία και να σχεδιάσουμε μια πολιτική ευρείας κλίμακας για να καταστούμε η χώρα – παράδεισος της τηλεργασίας, βιαστήκαμε να ανοίξουμε με προχειρότητα τα σύνορα και να μπάσουμε χωρίς ελέγχους καναν τουρίστα μπας και μασήσουμε κανένα ευρουλάκι με λογικές δεκαετίας ’80.

Βοούμε για την τηλεκπαίδευση, αντί να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο και να την χρησιμοποιήσουμε συνδυαστικά με το κλίμα μας, διαμορφώνοντας δομές εκπαίδευσης σε εξωτερικούς χώρους (ρωτήστε να μάθετε τι έπραξαν άτυπα κάποιοι εκπαιδευτικοί σε ορισμένα σχολεία και πώς διδάξαμε σε εξωτερικούς χώρους, εκμεταλλευόμενοι τις κλιματικές συνθήκες της χώρας μας). Πού είναι η εκπαιδευτική ελίτ να μας δείξει ότι δεν έχουν πάρει τις όποιες θέσεις τους, αντιγράφοντας απλώς ξένα βιβλία και ξένες θεωρίες;

Τι νόημα έχει να κλείνεις την οικονομία για ν’ ανοίξεις τα… σχολεία (όποιος το πρότεινε αυτό ως επικοινωνιακό επιχείρημα είναι εντελώς άσχετος); Τι σχέση έχει το θρησκευτικό συναίσθημα με την πανδημία και γιατί ιεράρχες σπεύδουν να βγάζουν πολιτικούς λόγους για να δικαιολογήσουν πολιτικές αποφάσεις, όταν μάλιστα οι ίδιοι (κάποιοι εξ αυτών) διερρήγνυαν κάποτε τα ιμάτιά τους, επικρίνοντας έντονα τις παρεμβάσεις του Μακαριστού Χριστόδουλου σε πολιτικά ζητήματα;

Θρησκευτική ελίτ, εκπαιδευτική ελίτ, ελίτ των τεχνών και του θεάτρου, διανοούμενοι, ακαδημαϊκοί, πολιτικοί με όραμα, απλά δεν υφίστανται σήμερα στη χώρα μας. Οι εξαιρέσεις, που υπάρχουν, δεν αναιρούν τον κανόνα. Κι αυτό διότι η πραγματική ελίτ διαμορφώνει τις εξελίξεις, κατέχοντας θέσεις ισχύος και προάγοντας αντίστοιχα κι άλλους ανθρώπους με όραμα, ικανότητες και δυναμική σε παρόμοιες θέσεις για ν’ αλλάξουν τα πράγματα, όταν αυτά χρειάζεται ν’ αλλάξουν.

Δεν πήγε, λοιπόν ποτέ η ελίτ στο Ντουμπάι ή όπου αλλού. Είμαστε ένα έθνος όπου οι ήρωες έχουν πεθάνει από χρόνια κι οι σοφοί άνδρες δεν έχουν απογαλακτίσει ακόμα. Κι αλίμονο στο έθνος…

(Στην εικόνα, η “ελίτ” της Αρχαίας Αθήνας, έργο του εκπροσώπου της ελίτ της Αναγεννησιακής τέχνης, του Ραφαέλο…)