Αμερικανο-ρωσικές σχέσεις: «Ανοιχτών Ουρανών»…η συνέχεια

Γράφει ο Αριστείδης Ρούνης,

Φοιτητής του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Διπλωματικές κινήσεις γίνονταν και θα συνεχίσουν να γίνονται. Τα κράτη ανά την υφήλιο προβαίνουν στην εφαρμογή εξωτερικής πολιτικής με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Έτσι, πολλές φορές οι διμερείς επαφές μεταξύ κάποιων κρατών οδηγούνται σε διενέξεις. Αυτό όμως συνήθως που προκαλεί μια «κόντρα», είναι η τέλεση μιας ενέργειας από μια χώρα, που η άλλη δεν επιθυμεί και την θεωρεί απειλητική. Ένα σημαντικό κεφάλαιο στις διμερείς σχέσεις όλης της ανθρωπότητας, είναι αυτό των σχέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (Η.Π.Α) και της Ρωσικής Συνομοσπονδίας ή απλά Ρωσίας. Ηγέτες αυτών ο πρόσφατα εκλεχθείς Πρόεδρος Joe Biden και ο Πρόεδρος Vladimir Putin. Σε ποια κίνηση προχώρησε η Ρωσική διπλωματία και τι την προκάλεσε; Η απάντηση στις επόμενες γραμμές.

            Προτού ο Πρόεδρος Biden αναλάβει επίσημα τα καθήκοντα του, ο Ρώσος Πρόεδρος είχε μεριμνήσει για κάτι. Λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του νέου προέδρου των Η.Π.Α, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας, ανακοινώθηκε η αποχώρησή της Ρωσίας από τη συνθήκη «Ανοιχτοί Ουρανοί» («Open Skies») στις 15 Ιανουαρίου 2021. Αυτό πραγματοποιήθηκε, εν μέσω φόβων για την έναρξη ενός νέου ανταγωνισμού των εξοπλισμών (iefimerida, 2021). Είναι γεγονός πως, οι δυο ισχυρές χώρες, δίδουν ιδιαίτερη σημασία στη «διπλωματία των εξοπλισμών»^[1]. Υπενθυμίζεται ότι, με προηγούμενο άρθρο του γράφοντα^[2], είχε επισημανθεί η αποχώρηση των Η.Π.Α από τη συγκεκριμένη διεθνή Συνθήκη, την οποία ανακοίνωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος Donald J. Trump, στις 21 Μαΐου 2020, κατηγορώντας τη Ρωσία ότι την παραβιάζει^[3].

            Σ’ αυτό το σημείο, κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί τι καθορίζει η Συνθήκη. Προτάθηκε αρχικά από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Dwight D. Eisenhower, το έτος 1955, αλλά υπογράφηκε το 1992, προτού τεθεί σε ισχύ το 2002^[4]. Γενικός στόχος της, είναι να προωθεί «την εμπιστοσύνη και την προβλεψιμότητα» των στρατιωτικών κινήσεων των συμβαλλομένων μερών^[5]., των 35 αρχικά κρατών, 33 στο παρόν, έπειτα και από την επίσημη αποχώρηση της Ρωσίας. Οι λοιπές 33 συμβαλλόμενες χώρες είναι η Γερμανία, η Λευκορωσία, το Βέλγιο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βουλγαρία, ο Καναδάς, η Κροατία, η Δανία, η Ισπανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γεωργία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ισλανδία, η Ιταλία, η Λετονία, η Λιθουανία, το Κιργιστάν, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Τσεχία, η Ρουμανία, η Βρετανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Σουηδία, η Τουρκία και η Ουκρανία^[6]. Με την συνθήκη επιτρέπεται η διεξαγωγή κοινών, άοπλων πτήσεων επιτήρησης πάνω από τα εδάφη των συμβαλλόμενων πλευρών και η λήψη φωτογραφιών με φακούς προκαθορισμένης ανάλυσης^[7].

            Περνώντας στην ανάλυση της αποχώρησης της Ρωσίας, μετά την αποδέσμευση των Η.Π.Α, η Ρωσία ζήτησε διαβεβαιώσεις από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, που παρέμειναν στη συνθήκη ότι, δεν θα μεταφέρουν δεδομένα, που συλλέγονται από τις πτήσεις τους πάνω από τη Ρωσία στις Η.Π.Α. Η Ρωσία αναφέρει ότι, αυτά τα αιτήματα δεν ικανοποιήθηκαν από τα μέλη του ΝΑΤΟ, με αποτέλεσμα να αποχωρήσει από τη συνθήκη (indianexpress, 2021). Εκτιμάται πως, πλην των θεμάτων με την έναρξη ενός νέου ανταγωνισμού των εξοπλισμών, ο Πρόεδρος Putin θεώρησε ότι η διαρροή πληροφοριών, ίσως και στρατιωτικών πληροφοριών, θα ήταν σημαντική λανθασμένη κίνηση της εξωτερικής του πολιτικής.

            Καταλήγοντας, πρόδηλο είναι ότι, η Συνθήκη αυτή, στην οποία συμμετέχουν και οι Ελλάδα, Τουρκία, εδραζόταν στις Αμερικανο-ρωσικές σχέσεις. Το μέλλον των σχέσεων αυτό δεν φαίνεται ευοίωνο, καθώς τους τελευταίους μήνες οι διμερείς επαφές δεν είναι και στα καλύτερα τους. Αναμένεται σαφώς η πολιτική του Biden, όσο βέβαια του επιτρέψει η υγεία του. Από την άλλη πλευρά, οι αποφάσεις για το μέλλον της Ρωσίας, λαμβάνονται κατά κύριο λόγο από τον ίδιο τον Πούτιν, γεγονός που επιβεβαιώνεται, αν κανείς παρατηρήσει ότι, στα περισσότερα κρατικά αξιώματα βρίσκονται στελέχη της αρεσκείας του. Ωστόσο, ο δυτικός κόσμος δεν γνωρίζει πολλά για την Ρωσία, καθώς οι ενέργειες του Πούτιν παραμένουν άγνωστες^[8]. Οψόμεθα…

Πηγές

– iefimerida, 2021, https://www.iefimerida.gr/kosmos/meta-ipa-rosia-apohorise-synthiki-open-skies (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

– https://indianexpress.com/article/explained/what-russias-exit-means-for-the-open-skies-treaty-7150167/ (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[1]Ασκείται συνήθως κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μένουν όλοι ευχαριστημένοι. Κάτι που γίνεται με «μοίρασμα» των συμβολαίων ανά χώρα. https://www.energia.gr/article/20057/h-diplomatia-ton-exoplismon- (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[2]https://www.lep.gr/mia-anoichti-proseggisi-ton-anoikt/

[3]https://www.kathimerini.gr/world/1079476/i-dysi-kinitopoieitai-gia-na-sosei-ti-synthiki-open-skies/ (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[4]https://www.cnn.gr/kosmos/story/220334/anoiktoi-oyranoi-germania-kalei-hpa-na-min-apoxorisoyn-apo-ti-diethni-synthiki (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[5]https://www.kathimerini.gr/world/1079476/i-dysi-kinitopoieitai-gia-na-sosei-ti-synthiki-open-skies/ (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[6]https://www.viadiplomacy.gr/i-dysi-kinitopoieitai-gia-na-sosei-ti-diethni-synthiki-open-skies/?fbclid=IwAR3IBrnkVPxEJcbKROEgAfTfnoPZwgp8hqUqwx_SIldyF6pWnEdDymfZTUw (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[7]https://www.capital.gr/diethni/3455605/i-dusi-kinitopoieitai-gia-na-sosei-ti-diethni-sunthiki-open-skies-meta-tin-apoxorisi-ton-ipa (Ανακτήθηκε από 23-01-2021)

[8]https://www.lep.gr/skiagrafisi-dyo-ontotiton-apo-tin-e/  (Ανακτήθηκε από 24-01-2021)