Forbes: Η πολιτική πίσω από τις αναστολές χρήσης του εμβολίου της AstraZeneca

Άρθρο με τίτλο:« Politics, Not Science, May Be Behind Suspensions Of AstraZeneca’s Covid Vaccine» υπογράφουν στο Forbes οι έμπειροι σε θέματα υγείας Alex Knapp, Leah Rosenbaum, όπου ουσιαστικά εξηγούν πως τελικά όσα συμβαίνουν με το εμβόλιο της Astra Zeneca ίσως να μην αφορούν την επιστήμη, αλλά την πολιτική.Πολλοί ειδικοί λένε ότι το εμβόλιο της φαρμακευτικής εταιρείας στοχεύεται άδικα από χώρες της ΕΕ, εμποδίζοντας τα σχέδια να το κυκλοφορήσει παγκοσμίως σε μια κρίσιμη στιγμή.Φαίνεται πως από την διπλωματία της μάσκας του 2020 περάσαμε στην πολιτική των εμβολίων το 2021. 

Αναλυτικά το άρθρο:

Τη Δευτέρα, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία έγιναν οι τελευταίες χώρες που ανέστειλαν τη χορήγηση του εμβολίου κατά του κορονοϊού που ανέπτυξαν το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ο φαρμακευτικός κολοσσός AstraZeneca. Οι εν λόγω χώρες ακολούθησαν τα βήματα της Δανίας, της Νορβηγίας, της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας και της Ταϊλάνδης, οι οποίες έχουν επίσης αναστείλει τη χρήση του εμβολίου, το οποίο δεν έχει ακόμη εγκριθεί για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Φαινομενικά, οι αναστολές αυτές αποδίδονται σε μια σειρά περιστατικών στα οποία το εμβόλιο ίσως να αύξησε τον κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων. Ωστόσο, πολλοί ειδικοί επισημαίνουν ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και ότι ουσιαστικά οι αναστολές εμποδίζουν τις προσπάθειες παγκόσμιας διανομής του εμβολίου. Ενδεχόμενο που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδομένου ότι η ζήτηση για εμβόλια υπερβαίνει σήμερα την προσφορά, την ώρα μάλιστα που τα κρούσματα κορονοϊού συνεχίζουν να αυξάνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Αρκετές χώρες ανέφεραν πιθανή αύξηση του κινδύνου εμφάνισης θρομβοεμβολικών επεισοδίων σε ασθενείς που έλαβαν το εμβόλιο της AstraZeneca. Υπήρξαν 37 σχετικές αναφορές μεταξύ των 17 εκατομμυρίων ανθρώπων που εμβολιάστηκαν σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ, ενώ οι προκαταρκτικές αναφορές κάνουν λόγο για τρεις περιπτώσεις θανάτων από θρομβοεμβολικό επεισόδιο, από μία σε Ιταλία, Αυστρία και Δανία, μετά τη λήψη του εμβολίου της AstraZeneca.

Η επιτροπή ασφάλειας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), ωστόσο, επισημαίνει ότι κανένας από τους εν λόγω θανάτους δεν συνδέεται στην πραγματικότητα με το εμβόλιο. Η επιτροπή σημείωσε επίσης ότι αρκετά από τα άτομα που εμφάνισαν θρομβώσεις ήταν μέσης ηλικίας, ανήκαν δηλαδή στην ηλιακή ομάδα που είναι πιο συνηθισμένα τέτοια περιστατικά, καθώς και ότι τα θρομβοεμβολικά επεισόδια δεν είναι ιδιαίτερα σπάνια στον γενικό πληθυσμό.

Η AstraZeneca από την πλευρά της, σε ανακοίνωσή της επισήμανε ότι ο αριθμός των θρομβοεμβολικών επεισοδίων που καταγράφηκαν στην πραγματικότητα είναι “πολύ χαμηλότερος από αυτά που θα περίμενε κανείς σε έναν γενικό πληθυσμό αυτού του μεγέθους”.

Ο Davey Smith, ειδικός στις μολυσματικές ασθένειες στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, δηλώνει μπερδεμένος από τις αποφάσεις των ανωτέρω κυβερνήσεων να αναστείλουν τη χρήση του εμβολίου της AstraZeneca. “Δεν έχω δεδομένα, ώστε να δω γιατί σταματούν”, λέει και προσθέτει: “Οι άνθρωποι θα εμφανίσουν θρομβώσεις, επειδή ούτως ή άλλως θα εμφάνιζαν, με ή χωρίς το εμβόλιο”.

Η Jennifer Nuzzo, επιδημιολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins Bloomberg, εξέφρασε επίσης την έκπληξή της για τις κινήσεις των συγκεκριμένων κυβερνήσεων. “Η παύση για επανέλεγχο των δεδομένων είναι λογική”, λέει. “Αλλά η παύση αυτή σημαίνει ότι θα καθυστερήσουμε όσον αφορά την προστασία του κόσμου από τη θανατηφόρα πανδημία, οπότε υπάρχει μια απώλεια από την απόφαση αυτή”, προσθέτει.

Παρότι κάποια στιγμή θεωρείτο ηγέτης στην κούρσα για την ανάπτυξη εμβολίου κατά του κορονοϊού, η AstraZeneca κατέληξε να αντιμετωπίζει περισσότερα εμπόδια από τους ανταγωνιστές της. Τα προβλήματα ξεκίνησαν τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν οι κλινικές δοκιμές του εμβολίου της παγκοσμίως “πάγωσαν” καθώς ένας ασθενείς εμφάνισε σοβαρή νόσηση. Οι δοκιμές σύντομα ξανάρχισαν, αλλά δύο μήνες αργότερα η εταιρεία αποκάλυψε ότι είχε συμβεί ένα λάθος: στις δοκιμές που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στη Βρετανία, στους συμμετέχοντες χορηγήθηκε κατά λάθος μισή δόση του εμβολίου. Ένα λάθος που κλόνισε την εμπιστοσύνη της ρυθμιστικής αρχής των ΗΠΑ, η οποία πλέον αναμένει τα τελικά δεδομένα της κλινικής δομικής από την AstraZeneca τον Απρίλιο.

Ωστόσο, τα δεδομένα από τις συνεχιζόμενες κλινικές δοκιμές που διεξάγονται διεθνώς αποδείχθηκαν πιο ελπιδοφόρα: το εμβόλιο έδειξε αποτελεσματικότητα 82% στην πρόληψη της νόσου Covid-19 που προκαλεί ο κορονοϊός μετά από τη χορήγηση δύο δόσεων και αποτελεσματικότητα 100% στην πρόληψη νοσηλείας και θανάτου. Τα ιδιαίτερα αισιόδοξα δεδομένα οδήγησαν στην έγκριση του εμβολίου για επείγουσα χρήση αρχικά στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Δεκέμβριο, ενώ ακολούθησαν οι σχετικές εγκρίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στις αρχές του 2021. Μέχρι στιγμής, έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της εταιρείας 17 εκατομμύρια ασθενείς στην Ευρώπη.

Το εμβόλιο της AstraZeneca χρησιμοποιεί ένα συστατικό DNA που δίνει εντολή στα κύτταρα να παράγουν τις ίδιες πρωτεΐνες που βρίσκονται στον κορονοϊό που προκαλεί τη νόσο Covid-19. Αυτές οι πρωτεΐνες εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος να παράγει αντισώματα για την καταπολέμηση του ιού. Εισχωρεί στο ανοσοποιητικό σύστημα μέσω μιας τροποποιημένης παραλλαγής του ιού του κοινού κρυολογήματος που μολύνει τους χιμπατζήδες, αλλά από την οποία δεν νοσούν οι άνθρωποι. Το βασικό του πλεονέκτημα έναντι των εμβολίων που αναπτύχθηκαν από την Pfizer και τη Moderna είναι ότι διατηρείται σε συνθήκες ψύξης και όχι κατάψυξης, ενώ είναι και πιο ανθεκτικό στη μεταφορά του. Χαρακτηριστικά ιδιαίτερα σημαντικά για τη διανομή του εμβολίου παγκοσμίως. “Νομίζω ότι το στοίχημα για το εμβόλιο της AstraZeneca είναι ιδιαίτερα υψηλό, διότι αναμενόταν να αποτελέσει το εμβόλιο στο οποίο θα στήριζε τα εμβολιαστικά του προγράμματα μεγάλο μέρος του πλανήτη”, λέει η Nuzzo.

Προκύπτει το ερώτημα γιατί τόσες ευρωπαϊκές χώρες προέβησαν στο φαινομενικά ριζοσπαστικό βήμα να σταματήσουν εντελώς τη διάθεση του εμβολίου. Σε έκθεση της Barclays που δημοσιεύθηκε νωρίτερα τον Μάρτιο, η επενδυτική εταιρεία εξέτασε ορισμένα από τα προηγούμενα ζητήματα που αντιμετώπισε η AstraZeneca με τις ρυθμιστικές αρχές και άφησε να εννοηθεί ότι “κατά κύριο λόγο οι αμφισβητήσεις είχαν πολιτικό κίνητρο και όχι επιστημονική βάση”.

Επισημαίνοντας ορισμένες από τις διαφοροποιήσεις μεταξύ της έγκρισης που χορήγησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων στη διάθεση του εμβολίου και το τί έπραξαν τελικά οι ρυθμιστικές αρχές ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, η έκθεση προχωρά στην υπόθεση ότι “οι ρυθμιστικές αρχές σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές ενδεχομένως να έψαχναν να κατηγορήσουν κάποιον για την αρχική, απογοητευτική εφαρμογή των εμβολιαστικών τους προγραμμάτων”.Εμπειρογνώμονες του τομέα δημόσιας υγείας, μιλώντας στο Forbes, υπονόησαν ότι παρόμοιοι λόγοι μπορεί να κρύβονται και πίσω από τις πρόσφατες αναστολές χορήγησης του εμβολίου. Ενδιαφέρον προκαλεί δε το γεγονός ότι σε αντίθεση με τις εν λόγω χώρες, ο Καναδάς ενέκρινε την Τρίτη τη χρήση του εμβολίου της AstraZeneca και στους ηλικιωμένους, καθώς μέχρι εχθές η σύσταση της ρυθμιστικής αρχής της χώρας ήταν να μην χορηγείται σε ενήλικες άνω των 65 ετών.

Δικαιολογημένη ή μη, η αναστολή χορήγησης του εμβολίου της AstraZeneca ενέχει τον κίνδυνο να επιδεινωθεί η απροθυμία του κόσμου να εμβολιαστεί. Πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων διαπίστωσε ότι λιγότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της ΕΕ πιστεύει ότι τα εμβόλια κατά του κορονοϊού είναι ασφαλή. Για τον λόγο αυτό, η Nuzzo προτρέπει τους οργανισμούς δημόσιας υγείας η όλη διαδικασία αξιολόγησης του εμβολίου κατά τη διάρκεια της αναστολής χρήσης του να είναι απόλυτα διαφανής. “Αυτό που συμβαίνει ορισμένες φορές είναι οι χώρες να κάνουν μια τέτοια ανακοίνωση και στη συνέχεια να τηρούν σιγήν ιχθύος για εβδομάδες”, σημειώνει και προσθέτει: “Και σε αυτό το διάστημα, ενδέχεται να ενταθεί η παραπληροφόρηση και να καλύψει αυτό το κενό που δημιουργεί η έλλειψη επικοινωνίας”.

Ο Smith συνηγορεί, ενώ προσθέτει ότι η αναστολή χορήγησης του εμβολίου αποτελεί κίνδυνο για την ευρύτερη προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας. “Εν τέλει θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ επιβλαβής για την εμβολιαστική προσπάθεια εν γένει”, σημειώνει. Συμπληρώνει δε ότι με βάση τα δημοσιευμένα δεδομένα, ο ίδιος δεν θεωρεί ότι δικαιολογείται η αναστολή χρήσης του εμβολίου από τις κυβερνήσεις των συγκεκριμένων χωρών, ενώ προσθέτει ότι “εάν όντως έχουν στοιχεία, και αν λαμβάνουν τις αποφάσεις τους βάσει αυτών των δεδομένων που δεν έχει κανείς άλλος, τότε υπάρχει πρόβλημα διαφάνειας”.

Επί του παρόντος, οι αναστολές χρήσης του εμβολίου σε κάποιες χώρες της ΕΕ δεν αναμένεται να οδηγήσει σε “πάγωμα” της διανομής του σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η πρωτοβουλία COVID-19 Vaccines Global Access (COVAX), μια σύμπραξη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη διανομή των εμβολίων κατά του κορονοϊού στις αναδυόμενες οικονομίες, ξεκίνησε τη διανομή του εμβολίου της AstraZeneca στην Ινδία, την Γκάνα και την Ακτή του Ελεφαντοστού. Πρόκειται να ακολουθήσουν και άλλες, καθώς έχει προγραμματιστεί η διάθεση 237 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου σε περισσότερες από 130 χώρες μέσα στον μήνα. “Η ασφάλεια αποτελεί την πρωταρχική μας ανησυχία: γνωρίζουμε ότι οι εθνικές αρχές και ο ΠΟΥ παρακολουθούν στενά την κατάσταση και η COVAX θα ακολουθήσει τις οδηγίες και τις συστάσεις τους”, δήλωσε στο Forbes ο εκπρόσωπος της Gavi, του ΣΔΙΤ που έχει αναλάβει την ευθύνη διανομής των εμβολίων για λογαριασμό της πρωτοβουλίας COVAX. “Επί του παρόντος δεν έχει διαπιστωθεί αιτιώδης συσχετισμός μεταξύ του εμβολίου και των θρομβοεμβολικών επεισοδίων σε μεμονωμένα άτομα, και το εμβόλιο παραμένει ένα σημαντικό και αποτελεσματικό εργαλείο δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας” τόνισε χαρακτηριστικά.