Μικρή ανάλυση για τον νέο τρόπο διδασκαλίας της Ιστορίας που προτείνεται
Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας
Α. Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια Ιστορία να μάθουμε. Αλλά όχι σε βάρος της Ελληνικής. Στην Ελλάδα, Ελληνική Ιστορία θα διδάξεις τον λαό που διαμένει εδώ, ακόμα και σε όσους προέρχονται από άλλες χώρες. Τόσο απλά. Καλός ο διεθνισμός και ο σεβασμός στην ιστορική παράδοση όλων των λαών, αλλά δεν είναι αποστολή μας να υποβαθμίζουμε τη δική μας ιστορική διαδρομή για να δικαιώσουμε διαδρομές άλλων. Το αν κάποιοι από τους μαθητές ενδιαφερθούν αργότερα ακαδημαϊκά για περαιτέρω γνώση άλλων ιστορικών παραδόσεων είναι άλλο θέμα. Οι πρώτες βαθμίδες εκπαίδευσης δεν έχουν αυτή την αποστολή.
Β. Η Ελλάδα διαθέτει συγκεκριμένη ιστορία που διαφέρει από τις ιστορίες άλλων λαών. Είναι προφανές, λοιπόν ότι δεν μπορούμε να αντλούμε τρόπους ιστορικής αντίληψης που ταιριάζουν σε άλλους. Άλλες οι ιστορικές βάσεις της μίας χώρας, άλλες της άλλης. Άλλη κουλτούρα, άλλες επιδιώξεις, άλλα δεδομένα. Πόσο δύσκολο είναι πια να σταματήσουν κάποιοι να πιθηκίζουν ακαδημαϊκά και να αντιγράφουν ερευνητικά;
Γ. Δεν υπάρχει ιστορία μειονοτήτων και αθέατων ομάδων. Υπάρχει ιστορία λαών και πολιτισμών, υπάρχει ιστορία ιδεών. Αλλά μειονοτήτων και αθέατων ομάδων; Τι στο καλό είναι αυτό; Τρόπος να δικαιώσουμε τις πολιτικο-ιδεολογικές αντιλήψεις του νεοφιλελευθερισμού και των άναρχων πολυπολιτισμικών κοινωνιών; Η Ιστορία δεν είναι Χολυγουντιανό σενάριο κινηματογραφικής ταινίας για να προσπαθούμε να βρούμε κάτι πρωτότυπο, προκειμένου να εντυπωσιάσουμε.
Δ. Δεν αναφέρεται στις προτάσεις τίποτε για τη σημασία της βιωματικής μάθησης (π.χ. αναπαράσταση σημαντικών ιστορικών γεγονότων για καλύτερη εμβάθυνση), για την ανάδειξη άγνωστων τοπικών ιστορικών μνημείων μέσα από τα σχολεία κ.ο.κ. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος καλλιέργειας ιστορικής συνείδησης από το να δραστηριοποιηθεί ένα σχολείο της επαρχίας για τη διάσωση και ανάδειξη τοπικών μνημείων που «σβήνουν» από την αδιαφορία της πολιτείας. Αφήνουμε την ιστορική μας κληρονομιά να πεθαίνει, αντί να μάθουμε να είμαστε περήφανοι γι’ αυτήν και να την διασώζουμε…
Ε. Ό, τι διαπιστώνουν πολλοί ιστορικοί ερευνητές είναι το γεγονός ότι περισσότερη έμφαση δίνεται στην όποια ερμηνεία της ιστορίας, παρά στην εντρύφηση στις πρωτογενείς πηγές. Αν αυτά δεν τα διδάξουμε στα παιδιά μας, δηλαδή το να σέβονται πρώτα απ’ όλα τις πρωτογενείς πηγές κι όχι ό,τι νεωτερικό κυκλοφορεί ως δήθεν σύγχρονη προσέγγιση της ιστορίας, τότε δεν πρόκειται ποτέ ούτε να αποκτήσουν ιστορική συνείδηση και κουλτούρα, ούτε κριτική σκέψη.
Παρεμπιπτόντως, η κριτική σκέψη δεν αναπτύσσεται παραθέτοντας κάθε μουρλή προσέγγιση για να διασώσω το «πλουραλιστικό» αφήγημα για την ιστορία. Κριτική σκέψη αναπτύσσεται όταν μαθαίνουμε στα παιδιά να διαβάζουν πρωτογενώς την ιστορία, όταν τους διδάξουμε ότι άλλο η ιστορική αλήθεια, άλλο η ερμηνεία της, ότι η ιστορία κάθε λαού αποτελεί οδηγό για το μέλλον και δεν είναι κάτι παρωχημένο που ανήκει μόνο στο παρελθόν. Κριτική σκέψη αναπτύσσεται όταν καλλιεργείται γόνιμα πρώτα η ιστορική συνείδηση του λαού μας μέσα από τη διδασκαλία και κατόπιν η σχέση μας με άλλους λαούς, ώστε έτσι τα παιδιά να μπορούν να κατανοούν και την ιστορική παράδοση των άλλων λαών.
Η διδασκαλία της Ιστορίας στην Ελλάδα έχει καταντήσει ανέκδοτο. Τραγικό, διότι ζούμε σε μια χώρα που έχει διακριθεί για μια από τις πιο αξιοσέβαστες ιστορικές διαδρομές παγκοσμίως…
