Η Εκκλησία δεν είναι καφενείο

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας 

Με πρόσχημα την υγειονομική κρίση, διαπιστώθηκε, πέρσι και φέτος, μια προσπάθεια να υποβαθμιστεί ο ρόλος της Εκκλησίας. Από ένα σημείο και μετά, μάλιστα, η πολιτική ηγεσία έμοιαζε να παίζει ένα είδος παιχνιδιού εξουσίας του τύπου «να δούμε ποιος θα επικρατήσει».

Οι λόγοι ανωτέρας βίας αποτελούν πάντα τις πιο εύσχημες δικαιολογίες για να αυξήσει η πολιτική ηγεσία τον έλεγχό της απέναντι σε κάθε άλλη θεσμική συγκρότηση. Διαχρονικά και διατοπικά αυτό αποτελεί μια επιβεβαιωμένη θέση. Το πρόβλημα είναι πως ορισμένοι από τους θεσμούς αυτούς συνιστούν θεμελιώδη λειτουργικά στοιχεία, απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας, ακόμα και σε περιόδους μεγάλων κρίσεων (ή, καλύτερα, πολύ περισσότερο σε τέτοιες περιόδους). Η δικαιοσύνη, η θρησκεία, η εκπαίδευση – ενδεικτικά αναφέρω – δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται όπως κάθε άλλη μορφή δραστηριότητας.

Στο δια ταύτα: Η Εκκλησία δεν είναι καφενείο να την ανοίγουμε και να την κλείνουμε κατά βούληση. Οριζόντια αντιμετώπιση των πάντων από την πολιτική εξουσία δείχνει άγνοια κι από ένα σημείο κι ύστερα, συντονισμένη προσπάθεια να απαξιωθεί και να υποβαθμιστεί η θρησκεία – συγκεκριμένα αυτή.

Ο ρόλος της εκκλησιαστικής ιεραρχίας δείχνει να ξεπέφτει κι αυτό είναι τραγικό. Η Εκκλησία δεν είναι δουλοπρεπής υπηρέτης της όποιας πολιτικής εξουσίας. Επίσης: κάθε φορά που δημιουργείται μια κρίση στην Εκκλησία επηρεάζει και τον απλό λαό. Η Εκκλησία δεν είναι μόνο ο κλήρος (ανώτερος ή κατώτερος). Εκκλησία είμαστε όλοι εμείς. Το να ακούω, λοιπόν κληρικούς, στην προσπάθειά τους να δικαιολογήσουν τις όποιες πολιτικές αποφάσεις, να απευθύνονται στο πλήρωμα της Εκκλησίας σα να είναι νήπια, δείχνει μια αποστασιοποίηση που δεν ταιριάζει ούτε με τον ρόλο του κλήρου, ούτε με τη θρησκευτική μας παράδοση. Άλλο να καθοδηγείς, άλλο να συμπεριφέρεσαι σα να είσαι η ελίτ κι οι υπόλοιποι όντα ενός κατώτερου θεού. Δεν ζούμε στον Μεσαίωνα.

Κάθε απόφαση που επηρεάζει το θρησκευτικό τελετουργικό είναι ιδιαίτερα βαρυσήμαντη και δεν μπορεί να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Η μεταφορά της ώρας της Ανάστασης, για παράδειγμα, μόνο κατ’ οικονομία γίνεται σε ορισμένα χωριά ή νησιά που δεν υπάρχουν αρκετοί ιερείς. Αυτό μπορούμε να το κατανοήσουμε όλοι, νομίζω. Αυτό που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε είναι να «βαφτίζουμε» μια πολιτική απόφαση ως μια κατ’ οικονομία θρησκευτική πράξη. Είναι το ίδιο υποκριτικό σα να βαπτίζουμε το κρέας ψάρι. Ο νοών νοείτω.

Δεν αρκεί να λέμε ότι η εθνική μας ταυτότητα εδράζεται και στη θρησκευτική μας πίστη. Καλή η παράδοση, αλλά όταν την χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν, παύει να είναι ζωντανή και καταλήγει μαυσωλείο. Τουτέστιν: όταν καταντάς, για παράδειγμα, την περιφορά του Επιταφίου ένα εξ αποστάσεως θεατρικό δρώμενο κι όχι μια συμμετοχική διαδικασία, κάπου έχεις χάσει το νόημα. Επίσης: η Εκκλησία πάντα υπήρξε μια ρηξικέλευθη πρόταση προς τον Άνθρωπο, όχι ένας παγιωμένος οργανισμός που κοιτά τα συμφέροντά του λες κι είναι ιδιωτική εταιρεία. Όταν κατάντησε το δεύτερο, έχασε και τη δυνατότητα επιρροής της και την ουσία της αποστολής της.

Έχω την αίσθηση πως ό, τι συνέβη πέρσι και φέτος δεν αποτελούν κατ’ εξαίρεση περιστάσεις, αλλά αφορμή για περαιτέρω υποβάθμιση της Χριστιανικής θρησκείας. Η πολιτική εξουσία που κουνούσε το δάκτυλο στην επίσημη θρησκεία του κράτους, ενώ από την άλλη έκανε τα στραβά μάτια σε συνωστισμένες θρησκευτικές τελετές του Ισλάμ που λάμβαναν χώρα σε παράνομους χώρους λατρείας είναι ακριβώς η ίδια εξουσία που, εδώ και χρόνια, κάνει ό, τι μπορεί για ν’ αφανίσει το θρησκευτικό αίσθημα του ελληνικού λαού, να υπερπροβάλει υποκριτικά άλλες θρησκείες, να διαπομπεύει ιεράρχες που αρθρώνουν λόγο για κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, να απειλεί το καθεστώς συναλληλίας, να υποβιβάζει τον ρόλο της χριστιανικής θρησκείας στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα του έθνους μας κ.ο.κ.

πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Κιβωτός της Ορθοδοξίας