Το στρατηγικό δόγμα του Ισραήλ και τί μπορεί να μάθει η Ελλάδα

Γράφει ο Θεόδωρος Γιαννόπουλος*

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο Ισραήλ. Βλέπουμε εικόνες από πυραύλους να αναχαιτίζονται στον αέρα, σειρήνες να βουίζουν στις μεγάλες πόλεις του Ισραήλ καθώς και πλήθος κόσμου να κατευθύνεται σε υπόγεια καταφύγια. Αυτή όμως η εμπόλεμη κατάσταση, η οποία θυμίζει σενάριο ταινίας και σίγουρα προκαλεί εντύπωση στην Ελλάδα,  είναι κάτι «αναμενόμενο» και για τους Ισραηλινούς. Στην πραγματικότητα, οι Ισραηλινοί εκπαιδεύονται συνέχεια για τέτοιες περιπτώσεις, ώστε να ανταποκρίνονται άμεσα και να βρίσκουν προστασία σε ασφαλές μέρος.

Φυσικά, αυτή η «πολεμική ετοιμότητα» οφείλεται στο γεγονός πως το Ισραήλ, ένα δυτικού-τύπου κράτος, είναι περικυκλωμένο από αραβικές χώρες, εχθρικά προσκείμενες προς αυτό. Είναι γνωστές οι θέσεις των κρατών της περιοχής για το ζήτημα του κράτους του Ισραήλ, και γίνεται γρήγορα αντιληπτό πως πρόκειται για ένα εξαιρετικά περίπλοκο και σύνθετο θέμα, του οποίου η ανάλυση δεν μπορεί να δεχτεί υπεραπλουστεύσεις. Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως, μας ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο το Ισραήλ εξασφαλίζει την επιβίωση του και την εδαφική του ακεραιότητα.

Λόγω της μικρής του έκτασης, το Ισραήλ δεν δύναται να χάσει εδάφη. Δεν έχει τη δυνατότητα να αφήσει τους αντιπάλους του να προελαύσουν στο εσωτερικό, όπως πχ έκανε η Ρωσία στους Ναπολεόντειους Πολέμους, και να περάσει μετά σε αντεπίθεση.  Όπως είχε πει και η πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ, Golda Meir, «Εμείς έχουμε ένα μυστικό όπλο για να τον πόλεμο εναντίον των Αράβων : Δεν έχουμε να πάμε κάπου αλλού, πρέπει να πολεμήσουμε». Για αυτό τον λόγο, οι Ισραηλινοί επιχειρούν να μεταφέρουν τις πολεμικές διενέξεις εκτός των συνόρων τους και πραγματοποιούν προληπτικά χτυπήματα. Φυσικά, πρέπει να γίνει αναφορά σε έναν από τους πυλώνες της άμυνας του Ισραήλ , το Iron Dome. Πρόκειται για το αντιπυραυλικό σύστημα που προστατεύει τα αστικά κέντρα της χώρας, αναχαιτίζοντας εχθρικούς πυραύλους με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι Ισραηλινοί εκπαιδεύονται τακτικά για να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, έχει φυσικά και η στρατιωτική θητεία. Το Ισραήλ με περίπου 10 εκατομμύρια πολίτες, έχει προφανώς μικρότερο πληθυσμό σε σχέση με τα γειτονικά αραβικά κράτη. Αυτό αποτελεί και ένας από τους λόγους, για τους οποίους και οι γυναίκες στρατεύονται. Συγκεκριμένα, η στρατιωτική υπηρεσία είναι υποχρεωτική στο Ισραήλ μετά την ηλικία των 18 ετών. Το 2020 η θητεία μειώθηκε σε 30 μήνες για τους άντρες (είχε μειωθεί ξανά το 2015 από 36 σε 32 μήνες), ενώ οι γυναίκες υπηρετούν 24 μήνες. Στο Ισραήλ, η εφεδρεία αποτελεί έναν άλλο σημαντικό πυλώνα για την άμυνα της χώρας. Ακόμα και μετά το πέρας της στρατιωτικής θητείας, οι έφεδροι καλούνται κάθε έτος από λίγες μέρες μέχρι και 1 μήνα να παρουσιαστούν στις μονάδες τους μαζί με τα άτομα που υπηρετούσαν μαζί στον ίδιο λόχο κατά την διάρκεια της θητείας τους.

Εδώ βέβαια πρέπει να αναφέρουμε, πως η τακτική του Ισραήλ να απομακρύνει ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού από την παραγωγική διαδικασία, για να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, είχε δημιουργήσει στην αρχή αρκετά οικονομικά προβλήματα. Πλέον φυσικά, το Ισραήλ έχει προσαρμοστεί σε αυτό το μοντέλο. Σε γενικές γραμμές, το στρατηγικό δόγμα του Ισραήλ λειτουργεί με επιτυχία, αν και αρκετοί Ισραηλινοί δηλώνουν πως τα τακτικά καλέσματα γίνονται κουραστικά , καθώς διαταράσσουν την καθημερινότητα τους.

Στο σημείο αυτό, δημιουργείται η απορία για το αν η Ελλάδα θα μπορούσε να υιοθετήσει κάποια στοιχεία από το στρατηγικό δόγμα του Ισραήλ, καθώς οι δύο χώρες παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες αλλά και διαφορές. Αρχικά καθίσταται σαφές, πως η Ελλάδα έχει έναν κύριο αντίπαλο που την απειλεί στρατιωτικά, την Τουρκία, σε αντίθεση με το Ισραήλ που είναι περικυκλωμένο από την Ιορδανία, τη Συρία, τον Λίβανο και την Αίγυπτο. Υπάρχει διαφορά και ως προς το είδος της απειλής που δέχεται η Ελλάδα. Δεν φοβόμαστε τόσο μήπως η Τουρκία αρχίσει να ρίχνει εκατοντάδες ρουκέτες προς τα Δωδεκάνησα, την Θράκη ή πόλεις όπως την Αλεξανδρούπολη, όσο το να μετατραπεί ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, σε ένοπλη σύρραξη. Ο σκοπός μας πρέπει να είναι να αποτρέψουμε την Τουρκία από το να προβεί σε μια τέτοια κίνηση. Για να το πετύχουμε αυτό, πέρα από τις αναβαθμίσεις στα εξοπλιστικά συστήματα, χρειάζεται και η προετοιμασία του λαού στο σύνολο του. Για αυτό θα ήταν ιδανικό και οι γυναίκες να στρατεύονται υποχρεωτικά όπως και οι άνδρες, ώστε να αποκτήσουν έστω την βασική στρατιωτική εμπειρία. Αυτό φυσικά προαπαιτεί και δομικές αλλαγές στα στρατόπεδα.

Όσον αφορά το μοντέλο με τις εφεδρείες, έχοντας υπόψη το οικονομικό μοντέλο της χώρας μας και τις οικονομικές της αδυναμίες, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο (έως και απαγορευτικό θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος), να εφαρμοστεί. Επομένως, η λύση σε αυτό, ίσως θα ήταν να πραγματοποιούνται οι μετεκπαιδεύσεις-καλέσματα,  σε πιο αραιά χρονικά διαστήματα, ώστε να μην επηρεάζεται έντονα η οικονομία της χώρας. Θα πρέπει δηλαδή να βρεθεί μια «χρυσή τομή». Σε αρχικό στάδιο πάντως, θα ήταν καλό να δώσουμε έμφαση στο να πραγματοποιηθεί η στράτευση και του γυναικείου πληθυσμού της χώρας μας. Αν γίνει αυτό το σημαντικό βήμα, τότε θα μπορούμε να συζητήσουμε περαιτέρω για την εξέλιξη του δικού μας στρατηγικού δόγματος.

* Φοιτητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς