Τέλλος Άγρας: ο μακεδονομάχος που δείχνει το δρόμο

Γράφει ο Αριστείδης  Ρούνης*

Είναι γεγονός πως το ιστορικό κεφάλαιο του «Μακεδονικού Αγώνα» είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο στην μακραίωνη ιστορία του ελληνικού έθνους. Ωστόσο, προσπαθώντας να πραγματοποιήσω μια επιστροφή στα μαθητικά μου έτη δεν κατορθώνω να θυμηθώ να έχω διδαχθεί το συγκεκριμένο κεφάλαιο πάνω από μια διδακτική ώρα. Έτσι, την σημερινή ημέρα κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούμε στο τραγικό τέλος μιας ηγετικής φυσιογνωμίας του Αγώνα. Ο ήρωας για τον οποίο γίνεται λόγος μαζί με τους λοιπούς Μακεδονομάχους και τον Παύλο Μελά έδωσαν την ψυχή τους για την ελευθερία της Μακεδονίας.

Ο ήρωας αυτός είναι ο Τέλλος Άγρας ή καπετάν Άγρας. Πριν 104 έτη ακριβώς, δολοφονήθηκε από τους Βούλγαρους Κομιτατζήδες στην περιοχή του Βάλτου των Γιαννιτσών. Πριν όμως φτάσουμε στο βράδυ της 07ης Ιουνίου 1907, αξίζει να τονιστεί ότι ο Σαράντος Αγαπηνός, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του, ήταν Μεσσήνιος. Όπως και ο Μελάς, ο καπετάν Άγρας «ανηφόρησε» για την μη ελεύθερη περιοχή της Μακεδονίας για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα. Είναι πασιφανές πως διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην σύγχρονη ιστορία του ελληνικού έθνους, στις αρχές του 20ου αιώνα. Κατέβαλε κάθε προσπάθεια θέτωντας συνεχώς τον εαυτό του σε πολύ μεγάλο κίνδυνο.

Επιπλέον, προσπάθησε να ηγηθεί της αναπτέρωσης του ηθικού των Ελλήνων στην περιοχή δράσης του, που υπέφεραν από τη δραστηριότητα των κομιτατζήδων. Η εξαίρετη προσωπικότητά του καθοδηγεί τη δράση του. Τον διακατέχει ένα πνεύμα αυτοθυσίας για την προστασία του ελληνικού πληθυσμού του βάλτου της πόλης των Γιαννιτσών. Από τα διαθέσιμα στοιχεία, γίνεται κατανοητό ότι επρόκειτο για υπόδειγμα γενναιότητας. Δείχνει δηλαδή ότι, όταν θέλουμε να εκπληρώσουμε ένα στόχο, δεν έχουμε παρά να προσπαθήσουμε με επιμονή και υπομονή. Καταλήγοντας αναφέρεται ότι η λίμνη ή βάλτος των Γιαννιτσών και η κοινότητα όπου εφονεύθη φέρουν το όνομα του εις ένδειξη τιμής.

Άραγε, η θυσία αυτή του ήρωα δύναται να αποτελέσει τον οδηγό για την πορεία του ελληνικού έθνους; Αυτό είναι ένα δύσκολο ερώτημα να απαντηθεί στις γραμμές αυτές. Ωστόσο, στο συγκεκριμένο ζήτημα, φαίνεται ότι η Ιστορία διδάσκει. Αφήνει κληροδότημα την εφαρμογή του αγνού πατριωτισμού, μακριά από ακραίο σοβινισμό. Ωστόσο, δεν έχει τη δύναμη να επηρεάσει την πολιτική. Με άλλα λόγια, σε μια γεωπολιτική σκακιέρα, όπως αυτή της νοτιοανατολικής Ευρώπης ή Βαλκανίων, οι αποφάσεις λαμβάνονται με «μοχλό κίνησης» την εφαρμογή διπλωματίας, που αποτελεί τμήμα της εξωτερικής πολιτικής και ως επακόλουθο της πολιτικής γενικότερα. Ο χρόνος όμως των αποφάσεων είναι ενεστωτικός. Αυτό σημαίνει ότι η λήψη μιας απόφασης στο παρόν σχετίζεται με τη σημερινή διαμορφωθείσα κατάσταση, που θα διαφέρει από μια παρελθοντική κατάσταση, έστω και λίγο.

*Φοιτητής του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Πηγή: Εφημερίδα Νομού Κοζάνης