Το μετά την Βάρνα

Γράφει ο Αντώνης Παπαγιαννίδης 

Τώρα, λοιπόν, που μπήκε μια απόσταση από τα φώτα της δημοσιότητας γύρω από την (άτυπη: αυτές είναι οι χρησιμότερες) Κορυφή ΕΕ-Τουρκίας στην Βάρνα, μια στάση προκειμένου να δούμε τι το ουσιαστικό μένει για το «μετά». Δηλαδή… για τώρα.

Θα μας επιτρέψει ο αναγνώστης να πούμε ότι ένα πρώτο – χρήσιμο, θα το χαρακτηρίζαμε πολύτιμο αν δεν φοβόμασταν την λειτουργία της υπερβολής – ήταν η ανάδειξη/κατάδειξη του πόση σημασία έχει η Ελλάδα και (κάπως περισσότερο!) η Κύπρος στα Ευρωπαϊκά πράγματα. Ακόμη. Το γεγονός ότι η «έκφραση σοβαρών ανησυχιών» από πλευράς ΕΕ για τις «πρόσφατες ενέργειες» της Άγκυρας «σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο», ενέργειες που ήδη είχαν ρητώς χαρακτηρισθεί «παράνομες» στις Βρυξέλλες, σε ίση ένταση και με ίδια διατύπωση που χρησιμοποιήθηκε για τις ενέργειες της Αγκυρας στην Συρία και δη στην τραγωδία του Αφρίν, αξίζει να σημειωθεί. Όπως και το ότι Τουσκ και Γιουνκέρ ενσωμάτωσαν στην κεντρική συζήτηση με Ερντογάν το θέμα της κράτησης των δυο Ελλήνων στρατιωτικών (άσχετα αν στις επίσημες δημόσιες τοποθετήσεις η διατύπωση αφορούσε την «κράτηση Ευρωπαίων πολιτών»). Ακόμη περισσότερο, η διατύπωση που θέλει την ΕΕ «ενωμένη πίσω από την Κύπρο» ως προς το «να εξερευνήσει και να εξορύξει φυσικές πηγές ενέργειας στην ΑΟΖ της» (σημειώστε το ΚΑΙ, έχει ιδιαίτερο ρόλο στην εμβέλεια της διατύπωσης), φυσικά βέβαια «προς όφελος και των δυο πληθυσμών» πρέπει να καταγραφεί.

Γνωρίζουμε ότι ο αναγνώστης θα σκεφθεί «διπλωματικά λογάκια»: όμως αυτή είναι η Ευρώπη έως και σήμερα, και αυτό είναι το optimum του αναμενόμενου/προσδοκώμενου. Και αυτό… δόθηκε! (Μάλιστα ο Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ προσέδεσε προσωπική πινελιά με την παραίνεση/έκκληση προς Ερντογάν, να ελευθερωθούν οι δυο Έλληνες στρατιωτικοί «μέχρι το Ορθόδοξο Πάσχα». Αυτό – την ξεχωριστή πινελιά Γιουνκέρ – κρατήστε την: λειτουργεί ως πρόκριμμα για την λειτουργία του στο θέμα των τωρινών διαπραγματεύσεων Ελλάδας-«εταίρων» για την έξοδο από το Πρόγραμμα/Μνημόνιο-3).

Ένα δεύτερο που δεν θάπρεπε να μας ξεφύγει είναι ότι λειτούργησε, και λειτούργησε σωστά η συντονισμένη δραστηριοποίηση της πολιτικής ΚΑΙ της διπλωματικής μηχανής σε Αθήνα και σε Λευκωσία προκειμένου να βγει αυτό το αποτέλεσμα. «Σωστά» = με λιγότερη έμφαση στις ανακοινώσεις και μαχητικές δημόσιες τοποθετήσεις. Όταν, δε, αναφερόμαστε στην πολιτική μηχανή, στην μεν πλευρά Λευκωσίας είναι αυτονόητη η συστράτευση της Αντιπολίτευσης «στα δύσκολα». Όμως στα δικά μας, ΑΥΤΗ την φορά πάντως, και η Αξιωματική τουλάχιστον Αντιπολίτευση έδειξε μιαν αυτοσυγκράτηση που συνέβαλε στο αποτέλεσμα. Ας σταθούμε έως εδώ.

Μην παρασυρθούμε, βέβαια, σε ευρωενθουσιασμούς: στην Βάρνα η «Ευρώπη» ιδίαν στρατηγική υπηρέτησε με την τακτική να στηρίξει Ελλάδα και Κύπρο μπροστά στο πολύ ευρύτερο διεθνοπολιτικό και το πολύ βαρύτερο Προσφυγικό/Μεταναστευτικό των συζητήσεων με Τουρκία. Πρόκειται για μια στρατηγική διατήρησης της συζήτησης ανοιχτής, παρά τις διαφωνίες, μέσω μιας τακτικής για επιμονή στο συγκεκριμένο. (Όσον αφορά, δε, την Κυπριακή ΑΟΖ με μια γνήσια γεωπολιτική περιβάλλουσα όπου «παίζουν» τα μεγάλα παιδιά). Εδώ, ακριβώς, έρχεται και κουμπώνει η απροσδόκητη – αλλά στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχει τίποτε το γνησίως απροσδόκητο – προσέλευση, στην ίδια αυτή λογική, και της Άγκυρας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έμεινε πολύ κοντά στα speaking notes (όχι απλώς talking points…) με τα οποία ήρθε στην Βάρνα και προέβαλε τεχνικές προτάσεις τόσο για την Τελωνειακή Ένωση όσο και για την άρση της βίζας – πιο πολύ κι από την διεκδίκηση των 3 δις «του» για το Προσφυγικό. Κυρίως: Εξέφρασε με όρους τεχνικούς (ναι, με όρους τεχνικούς ο Ερντογάν του «Αχ! Αχ!. Η υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια των Τούρκων») την ανανέωση της στρατηγικής προτεραιότητας, να συνεχισθεί η Ευρωπαϊκή πορεία της Άγκυρας. Ο ίδιος που, πόσες φορές! , είχε πει ότι ο Τουρκικός λαός «βαρέθηκε να περιμένει» στην πόρτα της Ευρώπης.

Ενδιάμεσο συμπέρασμα; Όχι ότι επιβεβαιώνεται η πολιτική επανάπαυσης του ότι η Ελλάδα – αφήστε την Κύπρο – θα παίξει πάλι το Ευρωπαϊκό χαρτί «ελέγχου» της Τουρκίας. Αλλά ότι, μέχρι την (επίσημη) συνάντηση ΕΕ/Τουρκίας του Ιουνίου, έχει δουλίτσα. Για όλους.

kontra news