Σε τι χρησιμεύει σήμερα το ΝΑΤΟ;
Γράφει ο Θανάσης Παπαδημητρίου
Όσο και να φαίνεται περίεργο, το ΝΑΤΟ σήμερα έχει άλλη χρήση σε σχέση με αυτή που δημιουργήθηκε. Στην ουσία ήταν μια πρωτοβουλία των νικητών του δυτικού κόσμου με πρώτες τις ΗΠΑ, που στόχευε στον περιορισμό της επέκτασης της ΕΣΣΔ πέρα από τα όρια επιρροής της, όπως αυτά διαμορφώθηκαν με το τέλος του πολέμου.
Οι τομείς συνεργασίας επεκτεινόταν πέραν του στρατιωτικού και σε άλλους τομείς όπως στον πολιτικό, τον οικονομικό, τον κοινωνικό, και τον μορφωτικό. Με λίγα λόγια η συμμαχία δεν είχε να κάνει τόσο με την συνεργασία των πολεμικών μηχανών των συνεργαζόμενων χωρών, όσο με τον περιορισμό της ΕΣΣΔ ως ένα διαφορετικό μοντέλο διαχείρισης των μέσων παραγωγής και της κοινωνικής οργάνωσης.
Η ΕΟΚ ήρθε αργότερα να δέσει ακόμα περισσότερο τις οικονομίες των χωρών του ΝΑΤΟ που βρίσκονταν στο Ευρωπαϊκό έδαφος.
Με το τέλος της ΕΣΣΔ και την κατάρρευση του εκεί καθεστώτος, είναι λογικό να τίθεται πλέον το ερώτημα σε τι χρησιμεύει το ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, είναι έκδηλη πλέον η προσπάθεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση για δημιουργία στρατού, κάτι όμως που δεν προχωράει, μιας και αντιτίθενται οι ΗΠΑ, προτάσσοντας το επιχείρημα ότι υπάρχει το ΝΑΤΟ. Και εδώ ακριβώς είναι το κρίσιμο σημείο.
Πέρασαν 25 χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ και η διάδοχος κατάσταση δεν εμπνέει πλέον καμιά ανησυχία. Με τη συμφωνία της Πράγας για ένα αντιτρομοκρατικό ΝΑΤΟ, μάλλον δόθηκε μια αφορμή να καθυστερήσει η διάλυσή του παρά να ενισχύσει τους λόγους ύπαρξής του. Το αρχικό αντίπαλο δέος δεν υπάρχει.
Έτσι λοιπόν βιώνουμε μια διαφορετική περίοδο μετά και την τελευταία ουσιαστική παρουσία στο Αφγανιστάν, όπου οι φυγόκεντρες δυνάμεις μεγαλώνουν συνεχώς. Η εκτόξευση της επιχειρησιακής δυνατότητας της πολεμικής μηχανής των ΗΠΑ προκαλεί από τη μια συμπεριφορές αλαζονικές για τις ίδιες, ενώ είναι αυτές που επιμένουν στην διατήρηση και του ΝΑΤΟ.
Η παρουσία των Αμερικάνων σε κάθε γωνιά της γης από τη μια και από την άλλη ο περιορισμός της διείσδυσης των άλλων ιμπεριαλιστικών χωρών στους ζωτικούς χώρους για το αμερικάνικο πολυεθνικό κεφάλαιο, είναι οι βασικοί λόγοι διαμόρφωσης των συμμαχιών στο σημερινό παγκόσμιο πλαίσιο της δημοκρατικής επίφασης.
Σ αυτή τη βάση διατηρείται και το ΝΑΤΟ. Περισσότερο υπάρχει ως πρόσχημα ώστε να εμποδίζει τις αυτόνομες κινήσεις των συμμάχων σε σχέση με την Ουάσιγκτον, παρά ως μηχανισμός προστασίας ενός συγκεκριμένου χώρου από τον όποιο αντίπαλο ακόμα και με την ταυτότητα της αντιτρομοκρατικής μηχανής.
Στο θέμα της τρομοκρατίας υπάρχει επίσης η εξής αντίφαση. Οι δυνάμεις που έχουν ως βασικό όπλο την τρομοκρατία, λειτουργούν παράνομα και πίσω από το φως του ήλιου. Ο καθένας καταλαβαίνει ότι η ύπαρξη του ΝΑΤΟ για να χτυπήσει την τρομοκρατία δεν έχει βάση. Το χτύπημα της τρομοκρατίας έχει ανάγκη από μυστικές συνήθως αντιτρομοκρατικές ομάδες και μηχανισμούς και συνεργασίες ανάμεσα σε μυστικές υπηρεσίες, παρά τη συνεργασία οπλικών συστημάτων μαζικής καταστροφής.
Ο βασικότερος λόγος ύπαρξής του σήμερα μπορεί να εντοπισθεί στη γιγάντωση της Γερμανίας, τόσο σε επίπεδο εθνικό όσον αφορά τη παραγωγική της δύναμη, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας καταφέρει να ελέγχει σε πρώτο βαθμό τις οικονομίες των άλλων χωρών και να διαμορφώνει η ίδια τη συνολική πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό που της λείπει φυσικά είναι η στρατιωτική μηχανή. Η ανάγκη για τη συγκρότηση Ευρωπαϊκού στρατού τίθεται κάθε τρεις και λίγο είτε από τους ίδιους είτε από τους δορυφόρους της, όμως η αντίδραση των Αμερικάνων είναι κάθετη προβάλλοντας την ύπαρξη του ΝΑΤΟ.
Γνωρίζουν πολύ καλά στην Ουάσιγκτον τι θα σήμανε μια Γερμανία με το σύνολο των Ευρωπαϊκών στρατών κάτω από τον έλεγχό της.
Έτσι το ΝΑΤΟ από τη μια λειτουργεί αποτρεπτικά ως ύπαρξη έστω και στα χαρτιά για την μεγάλη ευκαιρία της Γερμανίας, ενώ παράλληλα με τις απαγορευτικές διατάξεις περιορίζει την αγορά όπλων, όπως στην περίπτωση της Τουρκίας, από άλλες αγορές.
Από την άλλη, ενώ στη περίπτωση της Γερμανίας, το ΝΑΤΟ προκαλεί ασφυξία εμποδίζοντας να αναπτύξει με μεγαλύτερη ευκολία τις οικονομικές σχέσεις της με τη Ρωσία, μια αγορά 145 εκατομμυρίων, στη περίπτωση της Τουρκίας, είναι η ίδια που αυτή τη στιγμή δεν θέλει να φύγει, φοβούμενη ότι οι αμερικάνοι θα στρέψουν ενάντιά της κάποια στιγμή τη δύναμη πυρός των μελών του ΝΑΤΟ.
Για την ίδια τη Ρωσία, από τη μια το ΝΑΤΟ, δημιουργεί προσκόμματα για μια μεγαλύτερη ανάπτυξη οικονομικής συνεργασίας με τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τη άλλη ως αντίπαλο δέος έχει ωφελήσει στη διατήρηση του καθεστώτος Πούτιν , μιας και δίνει τη δυνατότητα για εθνική συσπείρωση γύρο από το πρόσωπό του ενάντια στην επιθετική συμπεριφορά του δυτικού κόσμου, πίσω από τη σφραγίδα του ΝΑΤΟ.
Είναι η ίδια λογική που υπάρχει ακόμα ως κατάλοιπο άλλων εποχών και στα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα της δύσης και φυσικά της Ελλάδας, που αδυνατούν να διαβάσουν τη σημερινή πραγματικότητα μέσα από τον πρίσμα της σύγκρουσης των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ως μεμονωμένες οντότητες, σε ένα περιβάλλον διαφορετικό από την εποχή των δύο πόλων και του ψυχρού πολέμου. Πρόκειται για αδυναμία που δεν επιτρέπει την χάραξη μιας ρεαλιστικής πολιτικής.
Βλέπουν ακόμα στο ΝΑΤΟ, στη συλλογική δύναμη δηλαδή των πολλών χωρών, την διαμόρφωση της όποιας επεκτατικής πολιτικής, υποτιμώντας τόσο την πανίσχυρη αμερικάνικη στρατιωτική μηχανή, όσο και τις αντιθέσεις αλλά και την οριακή θέση της Γερμανίας να αποκτήσει τον έλεγχο των Ευρωπαϊκών στρατών μέσα από τις οικονομικές εξαρτήσεις αυτών.
Αδυνατούν να δουν την κατάσταση που τείνει να διαμορφώσει μια συνεργασία Γερμανίας με στρατό, Ρωσίας και Τουρκίας. Για την Ελλάδα φυσικά αυτό θα ήταν ότι χειρότερο έχει υπάρξει ποτέ.
Εν ολίγοις, ενώ ο αρχικός στόχος του ΝΑΤΟ ήταν ο περιορισμός του αντίπαλου, σήμερα έχει καταλήξει να λειτουργεί περιοριστικά για τον μεγαλύτερο οικονομικό αντίπαλο των ΗΠΑ που δεν είναι άλλος από τη Γερμανία τους δορυφόρους της και τους εν δυνάμει ή σημερινούς συμμάχους της.
