Τα Ηνωμένα Έθνη Κίνας: Ένα όραμα για την παγκόσμια τάξη
του Francois Godemont
Εuropean Council on Foreign Relations
Η συμμετοχή της Κίνας στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, συχνά εξετάζεται μέσω μιας αλληλουχίας μεμονωμένων “φακών”: τη χρήση του βέτο κατά τα τελευταία χρόνια (λιγότερο συχνά από ό,τι η Ρωσία αλλά πιο συχνά από ό,τι τα δυτικά μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών), την οικονομική της συμβολή (τώρα η δεύτερη μεγαλύτερη αλλά αυτό είναι απλώς συνέπεια του ΑΕΠ της Κίνας), τη συμβολή της σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις (με 2.350 κυανόκρανους τη στιγμή που γράφεται το κείμενο, ο αριθμός είναι πολύ μικρότερος από αυτόν που συχνά υποθέτουμε, αλλά με μια τεράστια δυναμική αύξησης), τον αγώνα της κατά της παρέμβασης στα ανθρώπινα δικαιώματα και την προτεραιότητα στην ανάπτυξη και στο διάλογο σχετικά με τις κυρώσεις και τις παρεμβάσεις (αλλά η Κίνα έχει αποφύγει την ολομέτωπη αντίδραση σε πολλές περιπτώσεις, προτιμώντας τώρα την παρασκηνιακή δράση μέσω της επιρροής της στον προϋπολογισμό του ΟΗΕ).
Αυτό που αποκαλύπτουν οι πηγές που συγκεντρώθηκαν για αυτή την έκδοση του China Analysis, είναι πως υπάρχει περίπλοκη σκέψη, και συμβουλές για πολιτικές συζητήσεις σχετικά με τον ΟΗΕ, τη μεταρρυθμιστική του διαδικασία, τις διάφορες θέσεις των άλλων κρατών-μελών, και σε κάποιο βαθμό, τον τωρινό και τον μελλοντικό ρόλο της Κίνας στον Οργανισμό.
Η φράση “σε κάποιο βαθμό” είναι σημαντική, διότι πολλά από όσα γράφονται σε αυτή την έκδοση, φαίνεται να έχουν μια απομονωμένη, ξεχωριστή εικόνα της Κίνας. Τα βέτο δεν συζητιέται, ούτε υπάρχει μια επίμονη αντίδραση σε μια μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την Ιαπωνία (και λιγότερο φανερά για την Ινδία -αν και μια πηγή επισημαίνει πως η αποδοχή της Ινδίας θα δέσμευε τη χώρα σε μια ουδέτερη εξωτερική πολιτική, ως εκ τούτου πιο κοντά στην Κίνα). Ο ρόλος του γενικού γραμματέα δεν αξίζει καν να συζητηθεί. Και το πραγματικό εύρος της εδώ και καιρός πάλης της Κίνας εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της ΕΕ, αποκρύπτεται κάτω από την κριτική για την ¨πολιτικοποίηση” των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αναφορά των κινεζικών ΜΚΟς -στην πραγματικότητα οιονεί κυβερνητικών οργανώσεων- που εμφανίζονται στη Γενεύη για να εμπλουτίσουν τη συλλογική σκέψη.
Αλλά τα παραπάνω είναι μόνο το αρνητικό πρόσωπο της ολοένα και αυξανόμενης ασυνάρτητης εξουσίας της Κίνας μαζί με κάποια ανάλυση και γενικές προτάσεις. Αυτό που προκύπτει είναι πόσο εκτιμά τον ΟΗΕ η Κίνα -ως διακυβερνητικό περισσότερο και όχι ως υπερεθνικό θεσμικό όργανο. Πόσο η Κίνα βλέπει τον ΟΗΕ ως μέρος μιας συνέχειας κάποιων εκ των δικών της διεθνών προσπαθειών (η νεοσύστατη πρωτοβουλία Belt and ROad πάνω από όλα) αλλά επίσης με το branding του δικού της αναπτυξιακού και οικονομικού στυλ. Πόσο πολύ ανοιχτά συζητούν οι Κινέζοι εμπειρογνώμονες τα συμφέροντα και τους συνασπισμούς στη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών -και περισσότερο από όλα την ανυπόληπτη μεταρρύθμιση του οργανισμού και ακόμη πιο συγκεκριμένα, την ένταξη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Και είναι επίσης σαφές ότι η αυξανόμενη συμβολή της Κίνας στον ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένων και νέων τομέων, έρχεται με την παγκόσμια εξαγωγή της σκέψης της Κίνας. Ένας συγγραφέας σημειώνει ότι η μείωση της συμβολής των ΗΠΑ απλώς θα σημαίνει μικρότερη αμερικανική επιρροή στον Οργανισμό. Μπορεί κανείς ασφαλώς να πει το αντίθετο για την Κίνα.
Πολλές από αυτές τις προσπάθειες ακόμη, έρχονται αντιμέτωπες με την πραγματικότητα. Η Κίνα ισχυρίζεται ότι πάνω από όλα υπερασπίζεται τον ΟΗΕ, αλλά οι περιορισμοί που θέτει στον ρόλο του ΟΗΕ, καθώς και η χρήση των συνασπισμών εντός της ονομαζόμενης ομάδας των αναπτυγμένων χωρών, G77, ίσως να αποτρέψει έναν πιο αποτελεσματικό ρόλο για τον οργανισμό. Μήπως για αυτό μία από τις πηγές μας, αποκάλυψε ότι τα κράτη-μέλη δεν διαθέτουν ένα συνεκτικό και ώριμο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα;
Αυτό που λέει στην πραγματικότητα είναι ότι η Κίνα στον ΟΗΕ έχει περάσει πολύ πιο μακριά από το στάδιο του να είναι ο ηγέτης σε μια ορχήστρα εκείνων που μπορούν να πουν όχι… Η αδιαφορία -ή η έλλειψη ενδιαφέροντος- μεταξύ βασικών μελών του ΟΗΕ, συχνά διασφαλίζει ότι η Κίνα βρίσκεται πολύ λιγότερο υπό πίεση από ό,τι μετά από το 1989.
Μια ημέρα, ένας εξουδετερωμένος ΟΗΕ θα μπορούσε να γίνει ένα όχημα για τις παγκόσμιες θέσεις της Κίνας. Είναι σαφές ότι η Κίνα έχει την αναλυτική ικανότητα να ερευνά στις τάξεις των μελών του ΟΗΕ, και ως εκ τούτου να χτυπά ή να πιέζει προς την κατεύθυνση που θέλει. Εάν και όταν πετύχει αυτόν τον στόχο, η έννοια της πολυμέρειας, η οποία έχει πολύ λίγη σημασία στις πηγές μας αν και εμφανίστηκε στην ομιλία του Xi Jinping στον ΟΗΕ στη Γενεύη το 2017, σίγουρα θα επιστρέψει δυναμικά.
CAPITAL.GR
