FT: «Θαύμα ή οφθαλμαπάτη» η νέα διπλωματία Κιμ;
Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας έχει προσεγγίσει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το ερώτημα όμως είναι γιατί. Οι καχυποψίες για τη στάση του και πώς μπορεί να πάρει περισσότερα από αυτά που νομίζουν όλοι ότι θα δώσει.
της Roula Khalaf
Financial Times
Το τσιγάρο που ήταν κολλημένο ανάμεσα στα δάχτυλά του έχει εξαφανιστεί, η σύζυγός του ξαφνικά είναι μία πιο ορατή πρώτη κυρία και ο μηχανισμός των μέσων ενημέρωσης έχει αποβάλει τις συνήθεις ύβρεις και τις προβολές εικόνων πυραύλων. Μέσα σε λίγους μόνο μήνες, ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει μηχανευθεί την πιο αξιοσημείωτη μετάλλαξη της προσωπικότητας του αλλά και του καθεστώτος του.
Ο μοναχικός ηγέτης, που τρομοκρατείται στην ιδέα να αφήσει τη Πιονγκγιάνγκ, έχει εμφανιστεί στην Κίνα για Σύνοδο με τον Πρόεδρο Σι Τζίνπινγκ. Την Παρασκευή έχει τις πρώτες κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τον ηγέτη της Νότιας Κορέας, Μουν Τζαε-ιν. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, μέσα σε λίγες εβδομάδες θα έχει στα χέρια του το μεγάλο βραβείο: Μία συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Το πιο περίεργο είναι η ξαφνική αλλαγή του κ. Κιμ, από τη φιλοπόλεμη διάθεση στη διπλωματική φιλοξενία. Σε μία ιλιγγιώδη διαδοχή γεγονότων, έχει διακηρύξει την ετοιμότητα του να συζητήσει την αποπυρηνικοποίηση του καθεστώτος του· δεν αντιτίθεται πια στις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Αμερικής-Νότιας Κορέας που έχουν τροφοδοτήσει την οργή του στο παρελθόν· πιο πρόσφατα δεσμεύτηκε να αναστείλει τις πυραυλικές δοκιμές και μια εγκατάσταση πυρηνικών δοκιμών.
Όπως η Jung Park, πρώην αξιωματούχος της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών που σήμερα είναι στο Ινστιτούτο Brookings, το τοποθετεί, η συμπεριφορά του κ. Κιμ στη διπλωματία είναι όπως το να χτίζεις ένα πυρηνικό οπλοστάσιο: Κάνε το μεγάλο και τολμηρό. «Όπως αποδεικνύεται», γράφει, «ο Κιμ δεν είναι μόνο καλός στην ανώτατη πίεση, αλλά είναι καλός και στην ανώτατη εμπλοκή».
Κάποιος θα μπορούσε να αποδώσει την θαυμαστή μεταμόρφωση στην διαπραγματευτική ιδιοφυΐα του Ντ. Τραμπ, όπως κάνουν πολλοί αξιωματούχοι του. Αυξάνοντας τις πιθανότητες για τιμωρητικές οικονομικές κυρώσεις και με μια αξιόπιστη ετοιμότητα για προληπτικό χτύπημα κατά της Πιονγκγιανγκ, ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει επιβάλει συνθηκολόγηση. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, ο κ. Κιμ ανταλλάσσει τα πυρηνικά όπλα του ως εγγύηση για την επιβίωση του καθεστώτος του με μια αμερικανική ασφαλιστική κάλυψη.
Υπάρχει ωστόσο, μία πιο σκεπτική ανάλυση που βγάζει περισσότερο νόημα, με δεδομένο το ιστορικό του καθεστώτος και τη φύση του Αμερικανού Προέδρου. Όπως πολλές κυβερνήσεις στον κόσμο που προσπαθούν να διαχειριστούν την προεδρία του κ. Τραμπ, ο κ. Κιμ προσπαθεί να κερδίζει χρόνο. Οι κινήσεις του είναι σχεδιασμένες ώστε να διασφαλίσουν ότι η Σύνοδος με τον Τραμπ θα οδηγήσει σε αναγνώριση του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας ως πυρηνική δύναμη. Η μεταμόρφωση του κ. Κιμ μπορεί να μην είναι το διπλωματικό ξέσπασμα που φαίνεται, αλλά μία ψευδαίσθηση – ένας επιτήδειος διπλωματικός ελιγμός που μετατρέπει τη μεγάλη απειλή για το καθεστώς του σε μία σπουδαία ευκαιρία.
Με μία πιο προσεκτική εξέταση, ο κ. Κιμ δεν έχει κάνει κάποια σημαντική παραχώρηση ακόμη. Το όραμα της αποπυρηνικοποίησης θα μπορούσε να αντιστοιχεί απλά σε ένα μορατόριουμ. Ακόμη περισσότερο, μετά τη δοκιμή του πρώτου βαλλιστικού πυραύλου, η Βόρεια Κορέα ισχυρίστηκε ότι μπορεί να φτάσει στις ΗΠΑ, με τον κ. Κιμ να λέει πέρυσι ότι δεν χρειάζονται περαιτέρω δοκιμές – γεγονός που κάνει την ανακοίνωση του Σαββατοκύριακου για τερματισμό των δοκιμών να μην έχει νόημα.
Η μακρά ιστορία διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Κορέα επίσης είναι αιτία για καχυποψία. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στις οποίες συμμετείχαν έξι χώρες (Βόρεια Κορέα, Νότια Κορέα, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κίνα και Ρωσία) μεταξύ 2002 και 2005, η Πιονγκγιάνγκ υποσχέθηκε να εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα της και να τερματίσει το πρόγραμμα της. Οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν λόγω διαφωνίας για την επαλήθευση των δεδομένων. Το 2012 πάλι, μία συμφωνία ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας για πάγωμα των εργασιών σε ένα πυρηνικό αντιδραστήρα διαλύθηκε τόσο σύντομα, όσο συμφωνήθηκε.
Πρώην διαπραγματευτές ανησυχούν ότι ο κ. Κιμ εκμεταλλεύεται την έμμονη ανάγκη του κ. Τραμπ για αυτό-επιβεβαίωση. «Όλοι οι αστεϊσμοί για τη Σύνοδο έχουν επικεντρωθεί στο τι θα κάνει η Βόρεια Κορέα, ωστόσο υπάρχει λιγότερο διερευνητική ματιά στο τι θα δώσουμε», λέει ο Victor Cha, πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου που έχει διαπραγματευτεί με τη Βόρεια Κορέα.
Ο στόχος του κ. Κιμ, λέει, ήταν πάντα μία συμφωνία που θα πάγωνε εν μέρει το πυρηνικό πρόγραμμα, όχι ένας πλήρης αφοπλισμός που θέλουν οι ΗΠΑ. Μία μερική συμφωνία, υποστηρίζει, «θα μπορούσε να παρουσιαστεί από τον Ντόναλντ Τραμπ ως μία νίκη… αλλά θα πραγματοποιούσε τον μακροπρόθεσμο στόχο της Βόρειας Κορέας, που είναι η επίσημη αναγνώρισή της από τις ΗΠΑ ως κράτος με πυρηνικά όπλα».
Μόλις ο κ. Κιμ «πετύχει» τη Σύνοδο με τον Τραμπ μπορεί να παζαρεύει για μήνες, αν όχι έτη για τις λεπτομέρειες μιας συμφωνίας, χρόνος κατά την διάρκεια του οποίου μπορεί να διαμορφώσει τη νέα κυβερνητική του εικόνα με την απειλή αμερικανικών στρατιωτικών χτυπημάτων να μένει απομακρυσμένη.
