29/03/2024

Τα Βαλκάνια μόνιμη εστία εντάσεων Νο1: Οι αιτίες και οι Βόσνιοι

.

Γράφει ο Γεώργιος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας

Γιατί τα Βαλκάνια είναι μόνιμα ευρωπαϊκή εστία εντάσεων και ποιος αποφασίζει; Η απάντηση θα μπορούσε να είναι απλή: Οι πολιτικοί, οι οποίοι υποδαυλίζουν συνεχώς συγκρούσεις και η οικονομική κρίση η οποία στην περιοχή αυτή αποτελεί πρόσφορο «έδαφος» για την υποκίνηση του εθνικισμού. Όταν σε αυτό το «καζάνι» προστίθενται «μπαχαρικό» από τη Δύση και την Ανατολή μπορούμε εύκολα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η κρίση στην περιοχή αυτή δεν θα λήξει σύντομα.

Οι βαλκάνιοι πολιτικοί διατείνουν σε κάθε ευκαιρία ότι θα πράξουν ότι είναι απαραίτητο για να μην επαναληφθούν τα γεγονότα του ’90. Και όμως φαίνεται ότι αυτοί είναι η αιχμή του δόρατος για την όξυνση των καταστάσεων. H σταθερότητα στην περιοχή πλήττεται ως αποτέλεσμα του πολέμου της δεκαετίας του ’90, όπου έλαβαν χώρα συγκρούσεις μεταξύ διαιρεμένων -σύμφωνα με εθνικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις- κρατών. Ως εκ τούτου, είναι μια ευκαιρία για εύκολη κατηγοριοποίηση των πολιτών, στους οποίους υποδεικνύεται ότι υπεύθυνοι για όλα το κακά είναι οι άλλοι, πέρα από τα σύνορα.

O βίαιος εξτρεμισμός είναι μία από τις νέες προκλήσεις στα Βαλκάνια τα τελευταία χρόνια, όπου υπάρχουν χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό στρατολογήσεων στην Ευρώπη. Ενώ παλαιότερα ο εξτρεμισμός αποτελούσε πρόβλημα που εξαγόταν από τα Βαλκάνια σε χώρες πέραν των βαλκανικών, τώρα πια συνιστά απειλή για την ασφάλεια της ίδιας της περιοχής.

Δεν είναι τυχαίο ότι 800-1.000 άτομα από τα Βαλκάνια συμμετείχαν στις συγκρούσεις στη Συρία και το Ιράκ τα τελευταία χρόνια και περίπου το 40% αυτών πιστεύεται ότι έχει επιστρέψει και αντιπροσωπεύει μια νέα απειλή για τη γειτονιά μας και την Ευρώπη. Οι μαχητές που επιστρέφουν χρησιμεύουν ως νεοσύλλεκτοι για την «IS» που ενισχύουν την αποσταθεροποίηση. Αυτά τα ριζοσπαστικοποιήμενα άτομα στα πεδία της μάχης εκπαιδεύονται στην κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών και στη χρήση πυροβόλων όπλων, αποτελώντας απειλή για την ασφάλεια. Αν κάποτε χρειαζόταν η Λιβύη η Παλαιστίνη και η Ιορδανία για εκπαίδευση σε στρατόπεδα τρομοκρατών σήμερα, αυτή παρέχεται δια ζώσης στα πεδία μάχης της Μ. Ανατολής.

Το πρόβλημα του ισλαμικού εξτρεμισμού είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται και σε αρκετά σημεία της Δυτικής Ευρώπης, ωστόσο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό στα Βαλκάνια. Τα Βαλκάνια παραμένουν διηρημένα στο εσωτερικό τους, γεγονός που κάνει την κατάσταση ακόμη πιο εύθραυστη και τις χώρες πιο επιρρεπείς σε τέτοιου είδους επιρροές. Αποδεικτικό στοιχείο αυτού του χαρακτήρα των Βαλκάνιων είναι η επαναφορά των συμβόλων και των προσωπικοτήτων που προωθούν εθνοτικές έχθρες, η επιστροφή στο πολιτικό προσκήνιο των πιο αναξιόπιστων προσωπικοτήτων της ιστορίας, για παράδειγμα, σε χώρες όπως η Σερβία και η Κροατία, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με το Ισλάμ.

Η Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της Σερβίας, SLAVICA DUKIC DEJANOVIC, δήλωσε πρόσφατα ότι τα Βαλκάνια έχουν εκ νέου καταστεί περιοχή υψηλού κινδύνου, ενώ ο Σέρβος Πρωθυπουργός Α. VUCIC, δήλωσε ότι η περιοχή βρίσκεται στην πιο τεταμένη κατάσταση από τη δεκαετία του ‘90.

Στις βαλκανικές χώρες υπάρχει ένα «τόξο» αστάθειας, το οποίο ξεκινά από την ΠΓΔΜ και καταλήγει στο Μαυροβούνιο. Στην ΠΓΔΜ έχουμε συνεχείς συγκρούσεις μεταξύ σκοπιανών και αλβανών πολιτικών. Μόλις και μετά βίας κατέληξαν σε συμβιβασμό αναφορικά με τη διεξαγωγή εκλογών, ενώ σε αυτό συνέβαλε και η παρεμπόδιση της πορείας προς την Ε.Ε. Στη Β-Ε οι σχέσεις είναι συνεχώς ασταθείς και αυτή η αστάθεια, μετά το δημοψήφισμα στη Σερβική Δημοκρατία Βοσνίας (R5), είναι πιο έντονη.

Οι εντάσεις μεταξύ Βελιγραδίου-Zagreb κόπασαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες, καθώς, όπως ήταν αναμενόμενο, μετά την ολοκλήρωση των εκλογών οι Κροάτες πολιτικοί αφοσιώθηκαν στον σχηματισμό της Κυβέρνησης. Μόλις πριν από έναν μήνα, τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά. Κροατία και Σερβία αντάλλασσαν σειρά από νότες διαμαρτυρίας, ενώ οι πολιτικοί επιδίδονταν σε έναν άτυπο αγώνα αιχμηρών δηλώσεων, με σκοπό την ενίσχυσή τους σε εσωτερικό επίπεδο.

Στις σοβαρές εντάσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Zagreb συνέβαλε η μακροχρόνια αστάθεια στην Κροατία, αφού κατά κανόνα στο επίκεντρο βρίσκονται οι σχέσεις με τη Σερβία, H οικονομία, η οποία στα Δυτικά Βαλκάνια βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, μετατόπισε την πολιτική συζήτηση στο θέμα του εθνικισμού.

Στο Μαυροβούνιο, οι εντάσεις επίσης αυξήθηκαν λόγω της προκήρυξης των εκλογών και της επικείμενης ένταξης στο ΝΑΤΟ, ένα θέμα γύρω από το οποίο υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων στην πολιτική ζωή της χώρας καθώς και μεταξύ των πολιτών.

Σε όλα αυτό θα πρέπει να προστεθεί η μεταναστευτική κρίση που επηρεάζει όλες τις χώρες του Βαλκανικού Διαδρόμου και η αδυναμία της Ε.Ε. να ασχοληθεί με τη συγκεκριμένη περιοχή, εξαιτίας δικών της προβλημάτων, όπως το Brexit και το Προσφυγικό.

Και, κατά κάποιο τρόπο, πάντα στο τέλος φθάνουμε στις μεγάλες Δυνάμεις -ΗΠΑ και Ρωσία- οι οποίες, «συγκρούονται» στα Βαλκάνια. Ας δούμε όμως την κατάσταση πιο αναλυτικά.

Η πυριτιδαποθήκη της Βοσνίας Νο1: Ο σεχταρισμός πηγή προβλημάτων

Τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται εκ νέου λόγος για πόλεμο στη Β-Ε. Αυτό προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση τη στιγμή που φαινομενικά, τουλάχιστον, η κατάσταση έχει ηρεμήσει, όμως σε κάθε περίπτωση αποτελεί παράδειγμα όσον αφορά το πόσο τεταμένη παραμένει αυτή στα νότια σύνορα της Ευρώπης. Η Β-Ε, η οποία τα τελευταία 100 χρόνια ήταν 3 φορές πεδίο συγκρούσεων στην περιοχή, αποτελεί ακόμη τον «σεισμογράφο» για την εξέλιξη της κατάστασης.

Η πυριτιδαποθήκη της Βοσνίας Νο2: Προπύργιο τζιχαντιστών στα Βαλκάνια

Εν τω μεταξύ τα WikiLeaks υποστηρίζουν ότι ο βασικός σύνδεσμος για τις επιθέσεις στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες ήταν Βόσνιος. Ο EZHER BEGANOVIC, υπήκοος Β-Ε, ήταν ο βασικός σύνδεσμος για τις ανωτέρω τρομοκρατικές επιθέσεις, ενώ πρόκειται για γνωστό μέλος τρομοκρατικής ομάδας η οποία συμμετείχε στην τοποθέτηση εκρηκτικών και σε επιθέσεις κατά αστυνομικών στη χώρα.

O BEGANOVIC είναι ένας από τους φερόμενους συνδέσμους με τρομοκρατικές οργανώσεις και εξτρεμιστικές ομάδες, μεταξύ άλλων, καθώς και ένας από τους διαχειριστές της ισλαμικής ιστοσελίδας «SAFF» και συντάκτης σε αρκετές διαδικτυακές πύλες, με παρόμοιο περιεχόμενο στη Β-Ε, αλλά και ένα από τα κύρια μέλη εξτρεμιστικής θρησκευτικής ομάδας που προσελκύει ακραία ριζοσπαστικά στοιχεία, μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Σημειώνεται ότι η ριζοσπαστική ισλαμιστική πύλη «SAFF» είχε αναρτήσει στο παρελθόν «δημόσια εντάλματα σύλληψης» για 5 Σέρβους, μεταξύ των οποίων και πρώην ανώτερων αξιωματούχων του Στρατού και της Αστυνομίας της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας (RS), προωθώντας ένα μίγμα εξτρεμιστικής ισλαμικής βίας και εθνικιστικού παραληρήματος.

Η πυριτιδαποθήκη της Βοσνίας Νο3: Το σημείο συνάντησης των παγκόσμιων γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων

Στην περίπτωση της Β-Ε φαίνεται με τον πλέον χαρακτηριστικότερο τρόπο η κρίση στα Βαλκάνια, ενώ οι κρίσεις στην περιοχή ανέκαθεν σχετίζονταν με τις συγκρούσεις των μεγάλων δυνάμεων. Στο Sarajevo, το κρίσιμο σημείο καμπής των εξελίξεων, αντανακλώνται, σήμερα περισσότερο από ποτέ, τα συμφέροντα των διεθνών παραγόντων που προαναφέρθηκαν. Εδώ δεν αντανακλάται μόνο η αντίθεση των γειτονικών χωρών, ήτοι της Σερβίας και της Κροατίας, αλλά και της Ε.Ε., της Ρωσίας, των ΗΠΑ, και των ισλαμικών δυνάμεων της Τουρκίας, και πιο πρόσφατα και χωρών του Κόλπου όπως η Σαουδική Αραβία.

Με έξωθεν ανάμιξη, αναζωπυρώθηκαν οι διαμάχες μεταξύ των 3 «στρατοπέδων» στη Β-Ε. Τώρα είναι ακόμα πιο χαρακτηριστικό από ό,τι στο παρελθόν και της τότε προσπάθειας καταστροφής της πολυεθνικής και πολυθρησκευτικής κοινωνίας στον πόλεμο της δεκαετίας του ’90, μετά τον οποίο ακολούθησε η διοικητική διαίρεση της χώρας σε Σερβική Δημοκρατία (RS) και Κροατο-μουσουλμανική- ομοσπονδία.

Η πυριτιδαποθήκη της Βοσνίας Νο4: Ο Σερβικός Εθνικισμός

O σερβικός εθνικισμός ανάγεται στο απώτερο παρελθόν. Από τον 19o αιώνα υπάρχει η επιθυμία για δημιουργία της «Μεγάλης Σερβίας». Το ίδιο ισχύει και για τους κροάτες. Εθνικιστές με αποτέλεσμα και από τα δύο στρατόπεδα να αρνούνται, σήμερα, το δικαίωμα ύπαρξης στη Β-Ε και να θέλουν να κυριαρχήσουν στη χώρα ή να τη μοιράσουν μεταξύ τους. Μόνο οι Bosnjak, οι Μουσουλμάνοι και ένα μέρος της Αριστεράς, μη εθνικιστικού ρεύματος, εξακολουθούν να στηρίζουν την ιδέα της πολυεθνικότητας του κράτους.

Η πυριτιδαποθήκη της Βοσνί
ας Νο5: Η λιποβαρής Ε.Ε.

Οι διεθνείς δυνάμεις με τη «Συμφωνία της DAYTON» εγγυήθηκαν την ύπαρξη της Β-Ε , η οποία σήμερα διακυβεύεται από την ίδια Συμφωνία. Η Ε.Ε. δεσμεύθηκε το 2003 στη Θεσσαλονίκη ότι όλες οι χώρες των Βαλκανίων θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να ενταχθούν στην Ένωση, εάν αναπτύσσονταν δημοκρατικά και ενίσχυαν το κράτος δικαίου, κάτι που έδωσε μεγάλη ελπίδα στους τοπικούς πληθυσμούς. Η ύπαρξη κράτος δικαίου και η Δημοκρατία ήταν ένα τροπικό εξωτικό φρούτο για τις κοινωνίες που μόλις είχαν εξαχθεί από το κομμουνιστικό καθεστώς και ήλπιζαν ότι αυτοί οι παράγοντες θα σταθεροποιούσαν την περιοχή, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο της οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, με την κρίση στην Ε.Ε. και την έλλειψη ενός ευρωπαϊκού οράματος, όλα αυτά θα μπορούσαν να κινηθούν προς άλλη κατεύθυνση.

H Ε.Ε. νοιώθει την ανάγκη και πάλι να εδραιώσει την εξουσία της στη Β-Ε. Σε αυτό το εγχείρημα πρωταγωνιστικό ρόλο μπορεί να διατελέσει μόνο η Γερμανία. Η απομάκρυνση των Βρυξελλών από την περιοχή το προηγούμενο χρονικό διάστημα οδήγησε σε ένα πολιτικό κενό και στην εμφάνιση νέων πολιτικών παραγόντων, οι οποίοι προσπαθούν να προωθήσουν τα συμφέροντά τους στα Βαλκάνια

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024