Τι σημαίνει για τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας η απελευθέρωση του πάστορα Άντριου Μπράνσον
Δώρο στον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου, χαρακτηρίζουν οι πολιτικοί αναλυτές Κωνσταντίνος Φίλης και Ιωάννης Μάζης την απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον, ωστόσο, εκτιμούν ότι δεν φτάνει για να αλλάξουν ξαφνικά οι σχέσεις Ουάσιγκτον και Άγκυρας.
Μάλιστα στις 15 Αυγούστου σε επικοινωνία του Sputnik ο κ. Φίλης, διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, είχε αναφέρει με αφορμή την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών ότι δημιουργούσε μία προσδοκία για τον Μπράνσον.
Σχολιάζοντας την απελευθέρωση πλέον του αμερικανού πάστορα αναφέρει ότι δεν ήταν μία απρόσμενη απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου και κατά κάποιο τρόπο η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών άνοιξε τον δρόμο και για την απελευθέρωση του Μπράνσον. Σπεύδει να εξηγήσει ότι «η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών σηματοδότησε την αλλαγή στάση της Τουρκίας ως προς την εργαλειοποίηση φυλακισμένων ή ατόμων που βρισκόταν υπό κράτηση και την προσπάθεια που έκανε η γειτονική χώρα να τους χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς, άλλες σκοπιμότητες».
Υπενθυμίζει ότι αυτό συνέβη με τη Γερμανία, τις ΗΠΑ και με την Ελλάδα, ενώ είναι ενδεικτικό ότι μετά τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς ακολούθησε και η απελευθέρωση δύο ακόμη Γερμανών μειώνοντας τον αριθμό «γερμανών υπηκόων που βρίσκονται στις φυλακές» και αυτό άνοιξε τον δρόμο για τον Μπράνσον.
Εκτιμά ότι ο Ερντογάν έκανε αυτή την υποχώρηση πρώτον «γιατί η πίεση προς το καθεστώς από τις ΗΠΑ ήταν μεγάλη και με οικονομικά μέτρα πλήττοντας περαιτέρω την τουρκική οικονομία που ούτως ή άλλως κλονίζεται το τελευταίο διάστημα».
Δεύτερον, γιατί συνειδητοποίησε ότι «η εργαλειοποίηση υπηκόων τρίτων χωρών είχε εξαντλήσει τα όποια περιθώρια και είχε εξαντλήσει την όποια χρησιμότητά της, αυτό συνέβη και με την περίπτωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών και με τις άλλες υποθέσεις».
«Γιατί» προσθέτει «ο Μπράνσον από εκεί που θα μπορούσε να είναι ένα asset για την Τουρκία ξαφνικά έγινε βαρίδι. Το ίδιο είχε γίνει και για τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς όταν η Τουρκία μετά από χρονικό διάστημα συνειδητοποίησε ότι βρισκόταν σε διεθνή φόρα και πιεζόταν να απαντήσει γιατί οι στρατιωτικοί μίας νατοϊκής χώρας βρισκόταν στη φυλακή μόνο και μόνο επειδή είχαν παραβιάσει κάποια μέτρα τα τουρκικά σύνορα και μάλιστα αποπροσανατολιζόμενοι».
Κάνει σαφή διαχωρισμό των δύο περιπτώσεων, καθώς όπως αναφέρει του Μπράνσον δεν ήταν τόσο εξόφθαλμη περίπτωση όπως των δύο στρατιωτικών «γιατί οι τουρκικές αρχές ισχυρίζονται ότι έχουν σοβαρά στοιχεία εναντίον του και για σύνδεση με το δίκτυο Γκιουλέν, ακόμα και με το PKK. Για περίθαλψη στελεχών του PKK κτλ. Παρόλα αυτά, παρά το ότι το κατηγορητήριο κατά του Μπράνσον ήταν βαρύ, επιβεβαιώνεται ότι οι αποφάσεις αυτές δεν λαμβάνονται στα τουρκικά δικαστήρια αλλά είναι αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται από τον ίδιο τον Ερντογάν».
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο κ. Φίλης στο κλίμα το κλίμα πίεσης που δημιουργήθηκε στην Τουρκία με τις κυρώσεις των Αμερικανών, με την απειλή για νέες κυρώσεις, με την επιδείνωση κυρίως για την τουρκική οικονομία, με το γεγονός ότι η διαχείριση μίας φθίνουσας πορείας της οικονομίας είναι για τον Ερντογάν μία πρωτόγνωρη κατάσταση. «Ο Ερντογάν είχε μάθει να διαχειρίζεται μία ακμάζουσα οικονομία, όλα αυτά έπαιξαν τον ρόλο τους. Αρκετοί εξ ημών αναμέναμε ότι αργά ή γρήγορα ο Μπράνσον θα επέστρεφε στις ΗΠΑ».
Διερωτάται «αν αυτό μπορεί να επηρεάσει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις θετικά, αν θα δούμε βήματα από τις ΗΠΑ επί παραδείγματι σε σχέση με την επιβολή δασμών σε τουρκικά προϊόντα που επιβλήθηκαν με αφορμή τον Μπράνσον. Αν θα γίνουν κάποιες κινήσεις καλής θέλησης σε ανταπόδοση της απελευθέρωσης Μπράνσον ή θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο» καθώς όπως εξηγεί «τα προβλήματα στις σχέσεις Άγκυρας — Ουάσιγκτον είναι πολύ βαθύτερα».
Ωστόσο, σημειώνει ότι «επειδή αυτό είναι ένα δώρο και για τον πρόεδρο Τραμπ ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών, γιατί ο Τραμπ ήθελε πάση θυσία την απελευθέρωση του Μπράνσον πριν τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου γιατί απευθύνεται σε ένα ακροατήριο μεταξύ άλλων των συντηρητικών Ευαγγελιστών και η επιστροφή του ευαγγελιστή πάστορα πριν τις ενδιάμεσες εκλογές ασφαλώς ενισχύει το προφίλ του Τραμπ σε αυτό το ακροατήριο. Υπό αυτή την έννοια είναι ένα δώρο του Ερντογάν στον Τραμπ και νομίζω ότι αυτό το δώρο ο Τραμπ με κάποιο τρόπο θα θελήσει να το ανταποδώσει».
«Δεν μπορούμε να πούμε ακόμα αν οι σχέσεις ξαφνικά θα αλλάξουν ρότα γιατί τα προβλήματα είναι βαθύτερα και έχουν να κάνουν με το κουρδικό στοιχείο στη Συρία, έχουν να κάνουν με την στροφή της Τουρκίας προς τη Ρωσία και Ιράν, έχουν να κάνουν με την αγορά των S-400, έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι η Τουρκία φαίνεται να είναι μία αναθεωρητική δύναμη σε μία περιοχή που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Μεσογείου. Έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι η Τουρκία δυσκολεύεται ακόμα να συνεργαστεί με το Ισραήλ και την Αίγυπτο και ιδίως το πρώτο είναι ο στενότερος εταίρος της Αμερικής του Τραμπ» τονίζει.
Αναγνωρίζει ότι μπορεί να είναι ένα πρώτο βήμα που θα αλλάξει αν μη τι άλλο το κλίμα στις σχέσεις. Επιπλέον κατά τον κ. Φίλη «δείχνει ότι ο Ερντογάν είναι περισσότερο προβλέψιμος από ό,τι θα ήθελε να είναι ή από ότι δείχνει και επίσης ότι είναι ένα πολιτικό ον που μπορεί να προσαρμόζεται στις συνθήκες».
Τονίζει ότι η απελευθέρωση «δεν ήρθε αμέσως μετά τους Έλληνες στρατιωτικούς που πολλοί ανέμεναν για να μην δείξει υποκύπτει στις πιέσεις των αμερικανών παρά το γεγονός της επιβολής των δασμών, αλλά το κάνει λίγο μετά σε χρόνο που εξακολουθεί να είναι ύποπτος αλλά έχοντας ξεχαστεί η υπόθεση που μπορεί ο Ερντογάν να πει κυρίως στο εσωτερικό ότι η τουρκική δικαιοσύνη έλαβε τις αποφάσεις και η κυβέρνηση και ο πρόεδρος δεν παρεμβαίνουν στις αποφάσεις της ανεξάρτητης εντός πολλών εισαγωγικών τουρκικής δικαιοσύνης».
Μάζης: Ο Ερντογάν θέλει να κάνει ένα δώρο στον Τραμπ
Τα βαθύτερα κίνητρα της Άγκυρας πίσω από την απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον από τις τουρκικές αρχές, αναλύει στο Sputnik, και ο καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννης Μάζης.
Όπως εκτιμά ο κ. Μάζης η κίνηση αυτή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι αφενός, συνέπεια των νέων του σχεδιασμών στην Ανατολική Μεσόγειο. Αφετέρου, γίνεται για λόγους καθαρά ανασχετικούς στην καταστροφική πορεία που έχει διαγνωσθεί στην τουρκική οικονομία λόγω του «τύπου εμπάργκο» που του έχει επιβάλλει η αμερικανική κυβέρνηση. Έτσι, ο τούρκος Πρόεδρος, σύμφωνα με τον κ. Μάζη, θέλει να κάνει ένα δώρο στον κ. Τραμπ, ενόψει μάλιστα των ενδιαμέσων εκλογών του Νοεμβρίου που γίνονται στις ΗΠΑ για το Κογκρέσο.
«Είναι φυσικό ότι ο κ. Τραμπ θα το δεχτεί με ικανοποίηση διότι θα έχει κερδίσει σε αυτό το μπρα ντε φερ την Τουρκία και επιπλέον είναι πολύ φυσικό ότι αυτή του η νίκη θα έχει μια ρευστοποίηση στο προτεσταντικό κοινό, στο οποίο κατεξοχήν απευθύνεται ούτως ώστε να αυξήσει τις πιθανότητές του να καταγάγει ένα καλύτερο αποτέλεσμα στις εκλογές του Νοεμβρίου που είναι πολύ σημαντικές γι’ αυτόν», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Συνεπώς ο κ. Ερντογάν ελπίζει να εισπράξει τα επίχειρα αυτής της θετικής κινήσεώς του, σχολιάζει ο κ. Μάζης και προσθέτει πως αυτά τα επίχειρα θα έχουν να κάνουν με τις ελπίδες του κ. Ερντογάν για τη μη παρενόχλησή του στις προκλήσεις που προετοιμάζει στην ΑΟΖ της Κύπρου. Παράλληλα, επιδιώκει με αυτό τον τρόπο να γράψει υποθήκες ενόψει και των συνομιλιών που προετοιμάζονται να αρχίσουν μεταξύ των δύο πλευρών στο Κυπριακό.
«Δεν πιστεύω πως η κίνηση αυτή θα βελτιώσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Αμερική. Πιστεύω ότι η Αμερική ξέρει πολύ καλά και συγκεκριμένα ο κύριος Τραμπ και η διοίκηση Τραμπ ξέρει πάρα πολύ καλά ότι αυτή η μέθοδος της ισχύος την οποία εφάρμοσε επί του κυρίου Ερντογάν είναι και η μόνη την οποία καταλαβαίνει ο κ. Ερντογάν και εφόσον αποδίδει καρπούς είναι πολύ φυσικό να συνεχίσει να την ασκεί», εκτιμά ο κ. Μάζης αναφορικά με τον αντίκτυπο που θα έχει η κίνηση αυτή στις σχέσεις των δύο χωρών.
Μάλιστα, αξιολογεί ως ιδιαιτέρως δύσκολη τη θέση του κ. Ερντογάν καθώς, όπως υπογραμμίζει, μπήκε ο σε έναν δρόμο τον οποίο θα πρέπει να ακολουθήσει με αποτέλεσμα να δημιουργήσει προβλήματα με την Ρωσική Ομοσπονδία.
«Δεν ξέρουμε μέχρι που θα την πάει αυτή τη λογική. Και πρέπει ο κ. Ερντογάν να καταλάβει ότι θα πρέπει να αποφασίσει επιτέλους για δικό του καλό με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Αντιλαμβάνομαι βεβαίως ότι με όποιους και να πάει και όποιους και να αφήσει θα έχει πολύ σοβαρά προβλήματα ο κ. Ερντογάν.», καταλήγει ο κ. Μάζης.
