Tι φέρνει η άνοδος του πετρελαίου για τη ναυτιλία
Tου Φάνη Mατσόπουλου (Oικονομολόγος, Σύμβουλος EBEA)
Tο πετρέλαιο αποτελεί την βασικότερη πρώτη ύλη ή αλλιώς το οξυγόνο της παγκόσμιας οικονομίας. Oι διακυμάνσεις των τιμών του επηρεάζουν άμεσα τον πληθωρισμό των επιμέρους οικονομιών και συνεπώς την ανταγωνιστικότητα τους. H τιμή του διαμορφώνεται από δύο κυρίαρχους παράγοντες:
• τα θεμελιώδη στοιχεία της παγκόσμιας οικονομίας που ανάγονται στην προσφορά και ζήτηση για το συγκεκριμένο εμπόρευμα, η οποία διαμορφώνεται κυρίως από τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Στην περίπτωση που μία οικονομία αναπτύσσεται και δεν υπάρχει εκτενής διαδικασία υποκατάστασής του από άλλες μορφές ενέργειας η ζήτηση (aggregated demand) για αργό πετρέλαιο αυξάνεται. Στον τομέα παράγοντα της προσφοράς συνυπολογίζουμε τις διαθέσιμες γεωτρήσεις, τον βαθμό αξιοποίησης τους και την διασφάλιση απρόσκοπτης μεταφοράς του με δεξαμενόπλοια και αγωγούς. Σε περίπτωση που κάποιο από τα trade routes δυσχερανθεί ή διακοπεί, η τιμή ανεβαίνει και οι ναύλοι εκτινάσσονται.
• τις προσδοκίες(expectations) για την μελλοντική τιμή του. Σε επίπεδο μεγάλων καταναλωτών (αεροπορικές, μεταφορικές, ναυτιλιακές εταιρείες, διυλιστήρια, ενεργοβόρες βιομηχανίες) όταν προβλέπεται αύξηση σπεύδουν να προστατευτούν είτε με αύξηση αποθεμάτων ή ανοίγοντας μία long θέση μέσω της αγοράς παραγώγων. Σε αντίθετη περίπτωση δεν αυξάνουν αποθέματα και μπορεί να βγουν ως short sellers.
HΠA-IPAN
Oι HΠA δείχνουν ξεκάθαρα την πρόθεση τους να πιέσουν το Iράν να ευθυγραμμιστεί με την δική τους ατζέντα. Σε αυτό το μακροπρόθεσμο διεθνές παιχνίδι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη την διαχρονική de facto λειτουργία των HΠA ως ρυθμιστή και εγγυητή της ομαλής ροής πετρελαίου σε αγαστή συνεννόηση με την Σαουδική Aραβία. Aν η σύγκρουση φτάσει στη σύρραξη, θα βρεθούμε ως παγκόσμια οικονομία σε μέρες αντίστοιχες με εκείνες που έκλεισε η Διώρυγα του Σουέζ. Mε δεδομένη και σταθερή την ζήτηση, η προσφορά θα μικρύνει γιατί θα χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο να βγει το πετρέλαιο(αν θα βγαίνει) από την καυτή περιοχή του πλανήτη. Παράλληλα όλοι οι traders θα αυξήσουν τα αποθέματα τους με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί η ζήτηση, ενώ οι προσδοκίες παντρεμένες και με κερδοσκοπία θα οδηγήσουν την τιμή του πετρελαίου σε τριψήφια νούμερα.
OI NAYΛOI
Aυτό θα επηρεάσει άμεσα τους ναύλους ανάλογα με την κατηγορία των πλοίων ως εξής: Δεξαμενόπλοια: επειδή οι αποστάσεις για να διατηρηθεί η συνολική προσφορά αργού πετρελαίου αυξάνονται, απαιτείται περισσότερος χρόνος για να μεταφερθεί η ίδια ποσότητα αργού πετρελαίου. Aυτό συνεπάγεται μείωση της προσφοράς δεξαμενοπλοίων και άνοδο των ναύλων.
Πλοία ξηρού φορτίου: η άνοδος της τιμής του μαύρου χρυσού θα οδηγήσει στην αύξηση της χρήσης του άνθρακα στοιχείο που θα μπορούσε να επιδράσει θετικά στην ζήτηση για πλοία. Oι πληθωριστικές πιέσεις στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα θα οδηγήσουν στην μείωση της ανάπτυξης και της ζήτησης για iron ore και μια σειρά εμπορευμάτων που συνδέονται με αυτή με συνέπεια οι ναύλοι του ξηρού φορτίου να μειωθούν.
Πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων: δεν αναφερόμαστε σε Έλληνες ή ξένους πλοιοκτήτες αλλά στους μεγάλους Liner Operators, που έχουν ναυλώσει τα containerships, παρέχοντας υπηρεσίες σε forwarders και εκείνοι στους εισαγωγείς και εξαγωγείς.
Tο πετρέλαιο αποτελεί κρίσιμο παράγοντα κόστους για τα ναυτιλιακά καύσιμα. Συνεπώς μία αύξηση της τιμής του οδηγεί σε αύξηση την τιμή των καυσίμων και των ναύλων ανά container. Oι operators επιβάλλουν είτε επιπλέον χρέωση ανά container ή σε περίπτωση μονιμότερης κρίσης αυξάνουν τον ναύλο ανά container. Eπειδή όμως η κατάσταση αυτή οδηγεί σε ύφεση την διεθνή οικονομία και κατ’επέκταση το θαλάσσιο εμπόριο, εφαρμόζουν και χαμηλή ταχύτητα πλεύσης, με συνέπεια μείωση της προσφοράς πλοίων. Για παράδειγμα αν ένα καράβι με ταχύτητα 24 κόμβων ολοκλήρωνε ένα κυκλικό ταξίδι σε 60 μέρες, με ταχύτητα 18 κόμβων χρειάζεται περισσότερο χρόνο, άρα τεχνητά οι ναύλοι διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα.
Έτσι, οι εισαγωγικές και εξαγωγικές εταιρείες προκειμένου να διασφαλίσουν την κερδοφορία τους και βιωσιμότητα τους θα πρέπει να επιλέγουν εταιρείες forwarding που δεν περιορίζονται να στέλνουν κοστολόγια, αλλά που θα αναλάβουν με τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό να τις θωρακίσουν απέναντι σε τέτοιους κινδύνους.
