Ο προοδευτισμός και το «όπιο του λαού»

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας 

Η συζήτηση για τον διαχωρισμό Εκκλησίας – Κράτους έχει ανάψει για τα καλά. Η αλήθεια είναι ότι ως συζήτηση έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια, από την εποχή του βαθέως ΠΑΣΟΚ. Όμως, είναι η πρώτη φορά που διαφαίνεται μια συνειδητή απόφαση να προχωρήσει το πολύκροτο, αναμενόμενο «διαζύγιο».

Παρότι διαθέτω εκκλησιαστική παιδεία, δεν θέλω να αναφερθώ στις λεπτομέρειες – θεολογικές, κανονικές και ιστορικές – του θέματος. Νομίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι πιο ειδικοί για να μιλήσουν επ’ αυτού. 
Θα μπορούσα να συμφωνήσω σε πολλά με όσους επιθυμούν το διαζύγιο. Η Εκκλησία, παρότι εξακολουθεί να διαθέτει μεγάλη επιρροή σε σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, σταδιακά η επιρροή αυτή κατέληξε σήμερα να μη φτάνει πέρα από τους υπερήλικους, άντε και μέχρι ορισμένους μεσήλικες. Στις νεότερες ηλικίες εξανεμίζεται. Κατηχητικά σχεδόν δεν υπάρχουν, όσοι πάμε ακόμα την Κυριακή στην Εκκλησία και δεν είναι καμία μεγάλη γιορτή απογοητευόμαστε με τον ελάχιστο αριθμό των πιστών που παρευρίσκονται στη λειτουργία. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά τον θάνατο του μακαριστού Χριστόδουλου, η επίσημη Εκκλησία εμφανίζεται μουδιασμένη μπροστά σε μεγάλα κοινωνικά και εθνικά ζητήματα, όπου κάποτε και εξ ορισμού ήταν στις πρώτες γραμμές – οι ελάχιστες εξαιρέσεις δεν αναιρούν τον κανόνα. Η ανταπόδοση προς το Κράτος μοιάζει ελάχιστη, σε πολύ λίγα πράγματα πλέον υποκαθιστά η Εκκλησία τομείς του κράτους, όπως το έπραξε σε μεγάλες στιγμές της ιστορίας μας. Ακόμα λιγότερο μοιάζει να συνεισφέρει στην εθνική ταυτότητα – οι σύγχρονες κοινωνικές δομές έχουν αλλοιώσει τον εθνικό προσανατολισμό και την κουλτούρα της χώρας, με ό, τι αυτό συνεπάγεται και για την ίδια τη θέση της Εκκλησίας, η οποία κάποτε ήταν αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της κουλτούρας. Τέλος, για να μην κρυβόμαστε, υπάρχουν ιερείς που εξευτελίζουν εντελώς το ράσο που φοράνε.

Δυστυχώς, όμως τα παραπάνω επιχειρήματα δεν είναι αρκετά για μένα. Για έναν κυρίαρχο λόγο: όλα πηγάζουν από τη βασική δεξαμενή σκέψης που θέλει την ομογενοποίηση – πολιτισμική, πνευματική, οικονομική – των λαών, διότι έτσι βολεύει. Η Εκκλησία αποτέλεσε στοιχείο ιδιαιτερότητας για την Ελληνική κοινωνία. Προστάτεψε την ελληνική εθνική ταυτότητα, τη διατήρησε σε περιόδους δύσκολους. Πρωτοστάτησε και, εν πολλοίς, εξακολουθεί να πρωτοστατεί σε πλήθος εθελοντικών ενεργειών – χωρίς μάλιστα να πολυδιαφημίζει αυτές τις ενέργειες. Υπάρχουν ιερείς που κυριολεκτικά «οργώνουν» γειτονιές, δημιουργώντας θύλακες ανθρωπισμού και αγάπης για τους συνανθρώπους τους.

Σήμερα, μπορεί να παίξει έναν ακόμα, σημαντικότατο ρόλο: αυτόν της γεωπολιτικής ισχύος της χώρας μας έναντι άλλων χωρών. Βέβαια, η Ελλάδα έτσι κι αλλιώς έπαψε να διαθέτει εδώ και χρόνια σοβαρή πολιτική σκέψη, ώστε να μιλήσουμε σοβαρά για γεωπολιτική της θρησκείας.

Όσο για την προοδευτική λεγόμενη κουλτούρα, αυτή είναι αμφίβολης ποιότητας, κυρίως όμως βασίζεται σε ακόμα πιο αμφίβολο σκεπτικό. Εξηγούμαι: τι ακριβώς κράτος θέλουμε να πετύχουμε με το διαζύγιο; Αθεϊστικό; Ανεξίθρησκο; Κοσμικό; Ούτε οι ίδιοι που επιδιώκουν ή κραυγάζουν υπέρ του διαζυγίου γνωρίζουν. Ο αθεϊσμός δεν αντιπροσωπεύει, παρά σε μικρή μειοψηφία, τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα. Η ανεξιθρησκία έτσι κι αλλιώς προβλέπεται συνταγματικά και το διαζύγιο Εκκλησίας – Κράτους δεν θα σημαίνει τίποτε περισσότερο για τον επιδεικνυόμενο σεβασμό σε άλλες θρησκείες. Κοσμικά κράτη δεν βρίσκει κανείς ούτε σε μεγάλες πολυεθνικές κοινωνίες. Οι ΗΠΑ, το πλέον πολυπολιτισμικό κράτος επικαλείται τον Θεό στον ύμνο της, στα χαρτονομίσματά της, σε όλες τις επίσημες εκδηλώσεις της. Μοναδικά κοσμικά κράτη στον κόσμο είναι τα εναπομείναντα πρώην κομμουνιστικά, άντε και η Ιαπωνία – κανένα άλλο. Εκτός εάν ο διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους θεωρείται ότι είναι το τελευταίο οχυρό για την επερχόμενη μουσουλμανοποίηση της ελληνικής κοινωνίας – μια κατάσταση που θα επικρατήσει τα επόμενα 20 χρόνια, όπως δείχνουν όλα τα στοιχεία.

Θεωρώ αστείο το επιχείρημα για τους μισθούς των ιερέων. Είναι το ίδιο αστείο με το επιχείρημα ότι για όλα φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι. Το ίδιο παραμύθι λένε όλες οι δεξαμενές σκέψεις που ανήκουν στον ακραίο νεοφιλελευθερισμό. «Να ψοφήσουν οι συνταξιούχοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι για να πάρει… μπρος η οικονομία». Συγγνώμη, δεν θα πάρω. Αρκετό σανό έφαγα τα πρώτα χρόνια του Μνημονίου με τις δήθεν αναγκαίες μεταρρυθμίσεις του κράτους, που αποδείχθηκαν οι πιο εύσχημες δικαιολογίες για να ρίξουν έναν λαό στον γκρεμό…

Έχω πάντα την άποψη ότι η θρησκεία δεν υπήρξε ποτέ το όπιο του λαού. Αντίθετα, υπήρξε βασικός τομέας του ανθρώπινου πολιτισμού, τομέας που ανήκει στην πνευματική του κατηγορία. Όποτε ακούω για φράσεις τέτοιου τύπου, πάντα από πίσω βλέπω πολιτικές σκοπιμότητες. Ακόμα κι ο Μαχάτμα Γκάντι που, μολονότι Ινδουιστής και πιστός ο ίδιος, αποκήρυξε τις θρησκείες, λέγοντας ότι δεν ήθελε να δικαιολογεί τα εγκλήματα που γίνονται στο όνομά τους, το έκανε για πολιτικούς λόγους, επειδή δεν ήθελε να δυσαρεστήσει τους μουσουλμάνους Ινδούς που είχαν αποφασίσει να αποσκιρτήσουν και να ιδρύσουν δικό τους κράτος, το Πακιστάν. 

Δεν είναι, λοιπόν η – όποια – θρησκεία, το πρόβλημα του ανθρώπινου πολιτισμού. Όπως δεν είναι το πρόβλημα η σχέση Εκκλησίας – Κράτους στη διαλυμένη χώρα μας. Μάλιστα, θα πρότεινα να διενεργηθεί δημοψήφισμα, με ξεκάθαρο το ερώτημα «Θέλετε ή όχι διαχωρισμό Εκκλησίας – Κράτους»; Θα είχε πολύ ενδιαφέρον το αποτέλεσμα. Όμως, ένα τέτοιο δημοψήφισμα δεν πρόκειται ποτέ να διενεργηθεί. Για τον απλούστατο λόγο ότι αντιβαίνει στην κυρίαρχη ιδεολογία του πολιτισμικού εξισωτισμού, της απάλειψης των εθνικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων, της ψευδεπίγραφης δημοκρατίας που ασκείται ερήμην του λαού.

Το πραγματικό όπιο του λαού είναι η πολιτική προπαγάνδα, η ιδεολογική χαύνωση, η πολιτισμική ουδετεροποίηση. Η θρησκευτική πίστη, η ουσιαστική πίστη, βασίζεται μόνο στην ελευθερία βούλησης.