FT: Το «δάκρυ» του Τούρκου καταναλωτή και οι απειλές Ερντογάν
Mετά το λόμπι των επιτοκίων ο Ερντογάν επιτίθεται τώρα στο λόμπι των… κρεμμυδιών. Το άλμα στην τιμή των τροφίμων και οι κατηγορίες κατά αγροτών και εμπόρων. Οι τοπικές εκλογές του Μαρτίου και η απώλεια αξιοπιστίας στις διεθνείς αγορές.
Της Laura Pitel
Financial Times
Ο μυθικός βασιλιάς Μίδας λέγεται ότι κυβερνούσε την περιοχή της Κεντρικής Ανατολίας στην οποία σήμερα βρίσκεται η σύγχρονη πόλη Πολατλί.
Το χρυσό του άγγιγμα φαίνεται πως έχει διαποτίσει το έδαφος. Η τουρκική πόλη βρίσκεται στο επίκεντρο μιας εθνικής φρενίτιδας για την άνοδο του κόστους των κρεμμυδιών. Τα πρωτοσέλιδα καταγράφουν καθημερινά την τιμή των κρεμμυδιών λες και το ταπεινό λαχανικό να ήταν πολύτιμο μέταλλο. Την ίδια στιγμή, η απάντηση των πολιτικών έχει αφήσει πολλούς Τούρκους να αναρωτιούνται αν πρέπει να γελάσουν ή να κλάψουν.
Η Πολατλί, με σημαντική παραγωγή κρεμμυδιών, έχει μπει στο στόχαστρο επιθεωρητών τις τελευταίες εβδομάδες οι οποίοι έχουν οργώσει τις αγροτικές αποθήκες για ενδείξεις αποθεματοποίησης. Τηλεοπτικό κανάλι μετέδωσε ζωντανό υλικό από μια αποθήκη, με τον ανταποκριτή να είναι περικυκλωμένο από σακιά γεμάτα με τους βολβούς.
Με ανασηκωμένο φρύδι, ο ρεπόρτερ δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι έλεγξαν 24 μονάδες αποθήκευσης και διαπίστωσαν ότι μόλις τρεις πουλούσαν τα προϊόντα τους, κάτι που όπως είπε αποτελεί απόδειξη συσσώρευσης αποθεμάτων και οπορτουνισμού. Στο βάθος, ένας ολοφάνερα ανήσυχος έμπορος φαινόταν να διαμαρτύρεται στους επιθεωρητές, κουνώντας απεγνωσμένα το κεφάλι του κάνοντας χειρονομίες.
Η άνοδος στις τιμές των τροφίμων είναι πρόβλημα για την Τουρκία. Η χώρα δίνει μάχη με τον καλπάζοντα πληθωρισμό μετά από τη βουτιά της λίρας. Το μέσο κόστος των κρεμμυδιών ήταν 3,6 λίρες ($0,7) το κιλό τον Νοέμβριο, σύμφωνα με την τουρκική στατιστική υπηρεσία, έναντι 1,3 λιρών έναν χρόνο νωρίτερα. «Όταν γυρίζεις σπίτι δεν σε τρώνε τα μάτια σου, αλλά η τσέπη σου» διαμαρτυρήθηκε μια ειδησεογραφική ιστοσελίδα.
Οι αγρότες παραδέχονται ότι η τιμή έχει ανέβει, αλλά υποστηρίζουν ότι είναι αναγκασμένοι να μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος για εισαγόμενα καύσιμα και λιπάσματα. Δέχθηκαν επίσης πλήγμα από το βροχερό καιρό την άνοιξη που κατέστρεψε περίπου το 30% της φετινής σοδειάς. Όσον αφορά την κατηγορία της συσσώρευσης αποθεμάτων, οι απογοητευμένοι παραγωγοί και έμποροι επιμένουν ότι δεν προσπαθούν να φουσκώσουν τις τιμές, αλλά να κρατήσουν κρεμμύδια που θα πουλήσουν τους χειμερινούς μήνες μέχρι να έρθει στην αγορά τον Απρίλιο η σοδειά της επόμενης χρονιάς.
Οι εξηγήσεις αυτές ωστόσο έχουν απορριφθεί από την πλειονότητα των υψηλόβαθμων Τούρκων αξιωματούχων. Ο υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, έχει κατηγορήσει εμπόρους ότι συσσωρεύουν αγαθά και περιμένουν να αυξηθεί η τιμή. Ο πεθερός του, ο Ταγίπ Ερντογάν, έχει φτάσει ακόμα πιο μακριά.
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν αναφέρθηκε απλώς στο ζήτημα της κατεστραμμένης σοδειάς, αλλά κατηγόρησε τους αγρότες ότι άφησαν επίτηδες τα κρεμμύδια τους να σαπίσουν και έστειλε προειδοποίηση. «Δεν θα σας συγχωρήσουμε για τα αποθέματα που κρατάτε» είπε ο κ. Ερντογάν. «Οι άνθρωποι αυτοί θα πληρώσουν για αυτό».
Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να φανεί σοβαρή, ο πόλεμος που έχει εξαπολύσει στα λαχανικά έχει γίνει αντικείμενο χλευασμού. Η εφημερίδα Hurriyet είχε το καρτούν ενός άνδρα με τις πιτζάμες να βάζει κρεμμύδια κάτω από το μαξιλάρι της γυναίκας του. Ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Μεράλ Ακσενέρ, ανέφερε ότι ο πρόεδρος, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει εκστρατεία κατά του «λόμπι των επιτοκίων» το οποίο κατηγορεί ότι έπληξε την τουρκική οικονομία, έχει επινοήσει μια σκιώδη δύναμη: το λόμπι των κρεμμυδιών.
Δεν είναι σύμπτωση που αυτή η γελοιότητα ξεκίνησε λίγο πριν τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου. Οι επικριτές του κ. Ερντογάν τον έχουν κατηγορήσει πως επιδίδεται σε έναν στυγνό οικονομικό λαϊκισμό. Αλλά οι αντίπαλοί του δεν είναι και πολύ καλύτεροι. Την περασμένη εβδομάδα, μέλη της αντιπολίτευσης τριγυρνούσαν μοιράζοντας δωρεάν σακιά με κρεμμύδια.
Από μια οπτική, για μια χώρα που έχει συνηθίσει τα πρωτοσέλιδα για επιδρομές σε στρατιωτικά φυλάκια, γραφεία εφημερίδων και μη κυβερνητικών οργανισμών, η καταστολή στα λαχανικά προσφέρει μια ανακούφιση. Αλλά οι κορυφαίοι οικονομολόγοι της Τουρκίας έχουν θορυβηθεί για τα σήματα που στέλνει η κυβέρνηση σε μια εποχή που η χώρα προσπαθεί να ανακτήσει τη χαμένη της αξιοπιστία στα μάτια των διεθνών επενδυτών.
Επισκεπτόμενη την Πολατλί την περασμένη εβδομάδα, έμαθα ότι η κωμωδία αυτή δεν είναι καθόλου αστεία για τους αγρότες και τους εμπόρους που έχουν δεχθεί επίθεση. Σε μια λοφοπλαγιά στα περίχωρα της πόλης, βρίσκεται μια από τις εγκαταστάσεις που έχει μπει στο στόχαστρο των αρχών. Μια ομάδα μεταναστών εργατών, καθισμένη δίπλα από το μαγκάλι για να ανακουφιστούν από τη ψύχρα του φθινοπώρου και με μαντίλια στο κεφάλια, καθάριζαν τον εξωτερικό φλοιό των κρεμμυδιών, βάζοντας στην άκρη όσους βολβούς είχαν μαυρίσει.
Μια διαπεραστική μυρωδιά σε χτυπούσε από παντού. Τα αφεντικά τους ήταν θυμωμένα και φοβισμένα από τις πρόσφατες επιθεωρήσεις. Ένας από τους άνδρες, πολύ τρομαγμένος για να δώσει το όνομα του, παραπονέθηκε ότι η κυβέρνηση δεν έχει ενδιαφερθεί για τον αγροτικό τομέα που αγωνίζεται να επιβιώσει.
«Απλά προσπαθούμε να βγάλουμε το ψωμί μας» είπε. «Και τώρα μας αντιμετωπίζουν σαν προδότες» τόνισε ο ίδιος.
