Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Οι σύγχρονες προκλήσεις
Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος «ΕΛΛΑΔΑ-Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ», Ευρωβουλευτής, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε στην Ευρώπη με πληθώρα εκδηλώσεων. Ίσως για να αποδειχθεί για άλλη μια φορά ότι η ισότητα των δύο φύλων παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση των καιρών μας. Εν έτει 2018 κανένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν έχει επιτύχει την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών που αποτελεί θεμέλιο λίθο για ένα ειρηνικό, ευημερούντα και βιώσιμο κόσμο.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων μειώθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αλλά η πρόοδος η οποία είναι αργή και άνιση, ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ενώ εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες σε διάφορους τομείς. Ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός γυναικών εξακολουθούν να πέφτουν θύματα διακρίσεων, να μην έχουν ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας και να αποκλείονται από θέσεις ηγεσίας και λήψης αποφάσεων.
Είναι γνωστό ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο ισχυρών φραγμών που εμποδίζουν την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών. Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι στον εργασιακό χώρο παραμένει ένα τεράστιο μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα, που ανέρχεται στο 16,4% εις βάρος των γυναικών, ενώ αντίστοιχα το συνταξιοδοτικό χάσμα ανέρχεται στο 39%. Αν λάβουμε υπόψη ότι οι γυναίκες απασχολούνται σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης, αυτό σημαίνει ότι τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα καθίστανται ακόμη υποδεέστερα.
Επιπλέον, η γυναικεία επιχειρηματικότητα αποτελεί σημαντικό οικονομικό παράγοντα σε παγκόσμια κλίμακα και η συμμετοχή των γυναικών σε οικονομικό επίπεδο συνεισφέρει στην ανάπτυξη της οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Παραταύτα, ο σημερινός μέσος όρος συμμετοχής των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών είναι μόλις 23,9%, σύμφωνα με την Εurostat.
Επίσης παρά την απόφαση Defrenne του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το 1976, η οποία καθιέρωνε την ισότητα των δύο φύλων ως προς τις αμοιβές σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ακόμη και σήμερα στους κόλπους του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ποσοστό των γυναικών-δικαστών είναι μικρότερο του 20%.
Στην Ελλάδα, όπου τα μνημόνια έχουν κυριολεκτικά διαλύσει την Ελληνική κοινωνία, οι γυναίκες αποτελούν την ομάδα του πληθυσμού που έχει πληγεί περισσότερο. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat του Δεκεμβρίου 2017, το ποσοστό ανεργίας των γυναικών αγγίζει το 25,8% έναντι 17,1% των αντρών, με τις γυναίκες να αμείβονται με 15% χαμηλότερους μισθούς από αυτούς των αντρών.
Τα μνημονιακά αντιασφαλιστικά μέτρα έχουν ωθήσει τις γυναίκες ελεύθερους επαγγελματίες να διαθέτουν πάνω από το 80% του ετήσιου εισοδήματός τους για ασφαλιστικές εισφορές και φόρους, ενώ στο στόχαστρο βρίσκονται και οι αγρότισσες παρότι διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της γεωργίας.
Και όλα αυτά συμβαίνουν αντί να λαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, της εκπαίδευσης και κατάρτισης των γυναικών καθώς και της ένταξης των γυναικών με σύγχρονο τρόπο στην αγροτική παραγωγή.
Επιπλέον, στον τομέα της αγροτικής οικονομίας πρέπει να επιδιωχθεί να ενισχυθούν οι μικροί γυναικείοι συνεταιρισμοί, να αναβαθμιστεί η θέση της γυναίκας στη διοίκηση των συνεταιρισμών και να υπάρξει κοινωνική προστασία των γυναικών στην ύπαιθρο.
Μεγάλες προκλήσεις για τα κράτη μέλη της ΕΕ παραμένουν η καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης και της βίας κατά των γυναικών, με ιδιαίτερη έμφαση στην ενδοοικογενειακή βία. Πρόκειται για καταστάσεις που δεν γνωρίζουν σύνορα καθώς αποτελούν χρόνια κοινωνικά προβλήματα. Υπολογίζεται ότι μία στις τρεις γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί σωματική ή και σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών. Μάλιστα, η οικονομική κρίση, η φτώχεια και η ανεργία έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν λίπασμα για την κλιμάκωση της ενδοοικογενειακής βίας στην Ευρώπη.
Παράλληλα, σε παγκόσμιο επίπεδο, εντείνονται τα περιστατικά ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και μάλιστα θύματά του εντοπίζονται σε τουλάχιστον 13 χώρες της ΕΕ μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως επισήμανα στις 6/2/2018 μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα κατά του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων η Ένωση οφείλει να στείλει αποφασιστικό μήνυμα μηδενικής ανοχής απέναντι σε όσους επιβάλλουν τέτοιες πρακτικές. Στην παρούσα φάση 140 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στον κόσμο υφίστανται αυτή τη μορφή έμφυλης βίας. Απαιτείται λοιπόν η επιβολή σκληρών ποινών κατά των υπευθύνων. Επιπλέον χρειάζεται προστασία των θυμάτων. Κυρίως όμως πρέπει να αναληφθεί μια εκτεταμένη εκστρατεία πρόληψης μια και ο γενετήσιος ακρωτηριασμός προκαλείται λόγω συγκεκριμένων αναχρονιστικών παραδόσεων σε χώρες της Αφρικής. Κατά ακολουθία τα κράτη-μέλη οφείλουν να κυρώσουν και να θέσουν σε άμεση εφαρμογή τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας».
Καθώς λοιπόν μπαίνουμε στην τελική ευθεία για τις Ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019 είναι προφανές ότι οι πολιτικές δυνάμεις αλλά και η κοινωνία των πολιτών οφείλουν να διαμορφώσουν ένα συνεκτικό πλαίσιο δράσεων προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι σύγχρονες προκλήσεις και τα ελλείμματα στο πεδίο της ισότητας των δύο φύλων και να δρομολογηθούν εξελίξεις οι οποίες θα συμβάλλουν στην παραπέρα άρση των ανισοτήτων τις οποίες βιώνουν καθημερινά οι γυναίκες στην ΕΕ.
Ανισότητες οι οποίες για να ανατραπούν προϋποθέτουν άμεσα την εγκατάλειψη της πολιτικής της μερκελικής λιτότητας και της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής και την οικοδόμηση της Κοινωνικής Ευρώπης.