Σχέσεις Πολωνίας ΗΠΑ: συμβάλλοντας στη σταθερότητα της Βαλτικής
Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος
Πολωνία και ΗΠΑ σήμερα είναι πολύ στενοί σύμμαχοι και μοιράζονται κοινά συμφέροντα και κοινές αντιλήψεις για τη Βαλτική, την Κεντρική Ευρώπη και κυρίως για την Ουκρανία. Η Πολωνία βρίσκεται στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας και στο εσωτερικό της υπάρχει έντονο αντιρωσικό μένος, ήδη από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο (λόγω και της ρωσική κατοχής που υπήρξε στη χώρα).
Οι σχέσεις των δυο χωρών άρχισαν να αναπτύσσονται από το 1919, όταν οι ΗΠΑ πρώτες αναγνώρισαν τη Πολωνία ως ανεξάρτητο κράτος. Το 1945 οι Πολωνοί, «με βαριά καρδιά» λόγω όσων είχαν περάσει από τη Σοβιετική Ένωση δέχτηκαν η χώρα τους να μπει υπό την επιρροή του Στάλιν. Αυτό είχε ως προφανές αποτέλεσμα την σταδιακή απομάκρυνση της από τη Δύση.
Από το 1989, δηλαδή αμέσως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, Πολωνία και ΗΠΑ έρχονται ξανά κοντά. Η Πολωνία κατά την εκτίμηση μου είναι η χώρα που ώθησε τους λαούς της Βαλτικής να αντισταθούν απέναντι στη Σοβιετική ‘Ενωση. Οι ΗΠΑ, στην Πολωνία, ακολουθούν την πολιτική που προωθούν σε όλα τα κράτη που βρίσκονται πέριξ της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Δηλαδή ρίχνουν ιδιαίτερο βάρος στην ασφάλεια των κρατών της Βαλτικής και κυρίως στην προώθηση των δυτικών μεταρρυθμίσεων. Η Πολωνία, από την πλευρά της, τηρεί πιστά τις κατευθυντήριες οδηγίες των ΗΠΑ και έτσι σήμερα η Βαρσοβία βοηθάει και άλλα κράτη της περιοχής της Βαλτική να ορθοποδήσουν. Η οικονομική ανάπτυξη της Πολωνίας οφείλεται, εν πολλοίς, στο γεγονός ότι η κυβέρνηση, με τη συνεργασία των ΗΠΑ, επένδυσε κατά πολύ στις πολωνικές εταιρείες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται σε μια εξαιρετική κατάσταση.
Τομή στη συμμαχία των δυο χωρών ήταν η ένταξη της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ το 1999 . Αυτό αποτελεί μια ιδιαίτερη σελίδα στην ιστορία της Πολωνίας, καθώς με τη συμμετοχή της σε πολεμικές επιχειρήσεις (όπως ο πόλεμος του Αφγανιστάν και του Ιράκ) ο πολωνικός στρατός έχει αποκτήσει πολύτιμη πολεμική εμπειρία, που συμβάλλει αποφασιστικά στην αμυντική συνεργασία των δυο χωρών, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ
Από την άλλη, η συμμαχία της Πολωνίας με τις ΗΠΑ έχει κάνει τη Ρωσία να ακολουθεί μια αρκετά «επιθετική» πολιτική: Η Μόσχα βλέπει ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν, υπό μία έννοια, να την περικυκλώσουν με τη συνεχή παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων σε χώρες της Βαλτικής.
Με άλλα λόγια, η Ουάσινγκτον έχοντας ως δορυφόρο την Πολωνία πλησιάζει στο υπογάστριο της Ρωσίας. Σήμερα η συνολική δύναμη του αμερικανικού στρατού στη Πολωνία φτάνει τα 4.500 άτομα προσωπικό.
Όπως άλλωστε έχει αναφέρει ο πρώην διοικητής της CIA Τζων Μπρέναν, η Ρωσία σήμερα έχει έρθει πολύ κοντά με την εκκλησία – και η κυβέρνηση και ο λαός. Η άποψη λοιπόν που κυριαρχεί στις ΗΠΑ, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, είναι ότι στη Ρωσία η Ρωσική εκκλησία έχει και πολιτικό ρόλο και σχεδιάζεται η προσέγγιση χωρών της Βαλτικής, χρησιμοποιώντας εμφατικά την θρησκευτική διάσταση στην εξωτερική της πολιτική. Και αυτό γιατί πολλοί κάτοικοι των χωρών της Βαλτικής είναι ορθόδοξοι ρωσόφωνοι.
Oι δυο χώρες (ΗΠΑ – Πολωνία) έχουν καταφέρει να διατηρήσουν το επίπεδο των σχέσεων τους κυρίως στο τομέα της άμυνας σε παρά πολύ καλό επίπεδο. Μάλιστα, οι Πολωνοί θεωρούν την αμυντική τους σχέση με τις ΗΠΑ ως τομή.
Κατά την προσωπική μου εκτίμηση, υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν: για παράδειγμα θα πρέπει οι ΗΠΑ να συνεργαστούν περισσότερο στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Σήμερα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη παίζουν καίριο ρόλο στο πόλεμο και αυτό το είδαμε στο πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου οι Αζέροι στήριξαν τη στρατηγική τους στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε αντίθεση με τους Αρμένιους.
Ένα ζήτημα επίσης μεταξύ των δυο χωρών είναι η πολιτική των ΗΠΑ για τον αγωγό Nord Stream 2, όπου οι ΗΠΑ ήραν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, και ο συγκεκριμένος αγωγός καταλήγει στη Γερμανία. Η Πολωνία έχει εκφράσει τις εντονότατες αντιρρήσεις για την άρση των κυρώσεων από τη πλευρά των ΗΠΑ προς τη Gazprom για το συγκεκριμένο έργο και από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του προσπάθησε να πείσει τόσο τη Γερμανία όσο και τις ΗΠΑ να ακολουθήσουν μια πιο σκληρή πολιτική απέναντι σε αυτό το έργο. Για την Πολωνία το έργο αυτό ήταν καθαρά γεωπολιτικό.
Επιλογικά, θεωρώ ότι οι ΗΠΑ με τη Πολωνία θα έρθουν πολύ κοντά λόγω της μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα με τη Λευκορωσία – πρέπει εδώ να πούμε ότι οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να στηρίξουν με κάθε τρόπο τη Πολωνία αλλά και την Ουκρανία . Το ερώτημα όμως είναι αν η Ουάσινγκτον μπορεί, μέσω αντιπροσώπων, να εμπλακεί σε πόλεμο σε όλη την ευρύτερη περιοχή της Βαλτικής.
Πηγές:
https://www.state.gov/u-s-relations-with-poland/
https://trumpwhitehouse.archives.gov/articles/president-trump-poland/
https://www.gov.pl/web/usa-en/bilateral-relations
https://www.state.gov/u-s-security-cooperation-with-poland/
https://www.pbs.org/wgbh/frontline/interview/john-brennan/
https://www.thefirstnews.com/article/us-sees-poland-as-its-main-ally—defence-minister-17601
https://www.gov.pl/web/usa-en/bilateral-relations
https://www.energy.gov/articles/us-poland-energy-partnership
https://tass.ru/ekonomika/5044397
