Stratfor: Τι κρύβει η ουδετερότητα του Ισραήλ στον ουκρανικό πόλεμο
Το Ισραήλ θα επιχειρήσει να παραμείνει ουδέτερο κατά τη διάρκεια του ουκρανικού πολέμου και να παράσχει διπλωματική στήριξη στη Ρωσία και την Ουκρανία χωρίς να προκαλέσει, αναλαμβάνοντας ρόλο διαμεσολαβητή ώστε να αποφύγει την πίεση της Δύσης να επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα.
Η στρατηγική αυτή μπορεί, ωστόσο, να μη συνεχιστεί αν κλιμακωθεί η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία ή αν ο Γιαΐρ Λαπίντ αναλάβει την πρωθυπουργία του Ισραήλ το 2023. Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ έχει καταδικάσει τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία αλλά δεν δεσμεύτηκε να υιοθετήσει πιο σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα όταν του το ζήτησε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Το Ισραήλ έχει επίσης αγνοήσει τις πιέσεις να εμποδίσει τους Ρώσους ολιγάρχες και τα κεφάλαιά τους να εισέλθουν στη χώρα ενώ έχει αγνοήσει και τα αιτήματα να παράσχει στην Ουκρανία πιο ουσιαστική βοήθεια όσον αφορά την παροχή πληροφοριών και στρατιωτικού εξοπλισμού. Την ίδια στιγμή, ο Μπένετ έχει διατηρήσει ανοιχτό τον διάλογο με τον Ζελένσκι, παρέχοντας ανθρωπιστική και ιατρική βοήθεια στην Ουκρανία.
Το συμφέρον του Ισραήλ για διατήρηση ουδέτερης στάσης στον πόλεμο στην Ουκρανία πηγάζει από τις ισχυρές οικονομικές, θρησκευτικές, κοινωνικές και στρατιωτικές και αμυντικές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία.
* To 2019 διέρρευσε μια διμερής συμφωνία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Ρωσία στην οποία το Ισραήλ δεσμευόταν να μην πουλήσει όπλα στη Γεωργία και την Ουκρανία με αντάλλαγμα να μην πουλήσει η Ρωσία όπλα στο Ιράν. Το 2010, το Ισραήλ και η Ρωσία υπέγραψαν πενταετή στρατιωτική συμφωνία και το 2015, η Ρωσία αγόρασε μη επανδρωμένα τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη IAI Searcher 3 από το Ισραήλ.
* Το 2008, η Ρωσία και το Ισραήλ σταμάτησαν να ζητούν βίζα για τους πολίτες που ταξίδευαν από τη μία χώρα στην άλλη. Το AP μετέδωσε το 2018 ότι περίπου 30 με 40 Ρώσοι ολιγάρχες έχουν διπλή υπηκοότητα στο Ισραή, ενώ χιλιάδες απλοί μετανάστες έχουν διαβατήρια και από τις δύο χώρες. Ομοίως, την τελευταία δεκαετία, η τουριστική βιομηχανία του Ισραήλ έχει ενισχυθεί σημαντικά από την ραγδαία άνοδο στις αφίξεις Ρώσων που βρίσκουν εύκολο το ταξίδι στο Ισραήλ δεδομένου του μεγάλου αριθμού ανθρώπων που μιλάνε ρωσικά στη χώρα.
* Όταν άρχισαν να είναι διαθέσιμα τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού το 2021, το Ισραήλ εφάρμοσε αυστηρές πολιτικές για τους ξένους που ήθελαν να εισέλθουν στη χώρα. Τον Νοέμβριο του 2021, το Ισραήλ αναγνώρισε το Sputnik V (το οποίο δεν έχει εγκριθεί από τον ΠΟΥ και τις αρμόδιες αρχές στις ΗΠΑ και την Ευρώπη) ως αποδεκτό εμβόλιο για την είσοδο στη χώρα. Η κίνηση αυτή ήταν αναπάντεχη δεδομένου των αυστηρών κριτηρίων της ισραηλινής κυβέρνησης για την Covid-19 και του γεγονότος ότι ως τότε αποδεχόταν μόνο διεθνώς εγκεκριμένα εμβόλια.
* O Iσραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γιαΐρ Λαπίντ, ο οποίος έχει συμφωνηθεί να γίνει πρωθυπουργός το 2023, έχει υιοθετήσει πιο σκληρή στάση απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα από τον Μπένετ, έχουν μιλήσει με τους ομολόγους του σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Σλοβακία για την ανάγκη να καταλήξει η Ρωσία σε μια διακοπή των αδικαιολόγητων ενεργειών της μέσω διαπραγματεύσεων. Ο Λαπίντ έχει εκφράσει κατανόηση για την ουκρανική προσφυγική κρίση, τονίζοντας ότι είναι «ηθική υποχρέωση» του Ισραήλ να βοηθήσει τους εκτοπισμένους ανθρώπους.
* Ένα από τα βασικά θεμέλια των σχέσεων Ισραήλ-Ουκρανίας είναι ότι η Ουκρανία φιλοξενεί μεγάλο αριθμό Εβραίων εδώ και πάνω από μία χιλιετία. Κάθε χρόνο, μέλη του χασιδικού κινήματος, μια υποκατηγορία του υπερορθόδοξου ιουδαϊσμού, κάνουν προσκυνήματα σε ιστορικά ουκρανικά χωριά στους τάφους των ιδρυτών ραβίνων του χασιδισμού ενόψει της Eβραϊκής Πρωτοχρονιάς. Οι κυβερνήσεις του Ισραήλ και της Ουκρανίας έχουν συνεργαστεί για να διασφαλίσουν το ασφαλές πέρασμα οικογενειών από το Ισραήλ στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια αυτών των θρησκευτικών προσκυνημάτων.
* Aπό το 1800, περίπου 1,5 εκατ. Ρώσοι (ένας όρος που χρησιμοποιείται στο Ισραήλ για τους μετανάστες που προέρχονται από οποιοδήποτε μέρος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης) έχουν μεταναστεύσει στο σύγχρονο κράτος του Ισραήλ, και ως εκ τούτου αποτελούν εγγενές κομμάτι της ισραηλινής κοινωνίας. Το 15% των Ισραηλινών μιλούν ρωσικά. Ο Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, μετανάστης από την πρώην Σοβιετική Ένωση και ηγέτης του κόμματος Γισραέλ Μπεϊτένου, το οποίο έχει επτά έδρες και συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της στήριξής του από τον ρωσόφωνο πληθυσμό.
* Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών και Βιομηχανίας του Ισραήλ, το διμερές εμπόριο ανάμεσα στην Ουκρανία και το Ισραήλ άγγιξε σχεδόν τα 800 εκατ. δολάρια το 2020. Το Ισραήλ έλαβε περίπου 650 εκατ. δολάρια σε εισαγωγές από την Ουκρανία και εξήγαγε περίπου 135 εκατ. δολάρια σε αγαθά και υπηρεσίες στην Ουκρανία. Το 67% των εισαγωγών από την Ουκρανία ήταν αγροτικά προϊόντα (δημητριακά, τρόφιμα). Οι ισραηλινές εξαγωγές υπηρεσιών στην Ουκρανία ήταν περίπου 65 εκατ. δολάρια, ενώ οι εισαγωγές ήταν κοντά στα 78 εκατ. δολάρια.
* Τα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 2021 για την οικονομική συνεργασία της Ρωσίας και του Ισραήλ από το Παρατηρητήριο Οικονομικής Πολυπλοκότητας έδειξε ότι η Ρωσία εξήγαγε 135 εκατ. δολάρια στο Ισραήλ και εισήγαγε 122 εκατ. δολάρια από το Ισραήλ. Οι συγκρίσεις με τις εξαγωγές του 2020 έδειξαν μείωση στις ρωσικές εξαγωγές στο Ισραήλ κατά περίπου 29% (191 εκατ. δολάρια με 135 εκατ. δολάρια) και αύξηση των εισαγωγών από το Ισραήλ κατά περίπου 9% (112 εκατ. δολάρια με 122 εκατ. δολάρια). Το Ισραήλ εξήγαγε υπηρεσίες 174 εκατ. δολαρίων και εισήγαγε υπηρεσίες 145 εκατ. δολαρίων το 2021 στη Ρωσία.
To Ισραήλ θα επιδιώξει πολιτικές που δεν θα προκαλέσουν τη Ρωσία ώστε να παραμείνει βασικός υποψήφιος για να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στον Ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν και τον Ζελένσκι σε διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση πυρός, την απομάκρυνση αμάχων και άλλα ζητήματα.
* Για να βοηθήσει την Ουκρανία και ταυτόχρονα να μην διαταράξει τις διπλωματικές του σχέσεις με τη Ρωσία, το Ισραήλ έστειλε την 1η Μαρτίου πακέτο ανθρωπιστικής βοήθειας 100 τόνων το οποίο περιλάμβανε ιατρικό εξοπλισμό, νερό, κουβέρτες και σκηνές. Έστειλε επίσης μέλη ιατρικής εθελοντικής οργάνωσης, για να βοηθήσει τους τραυματίες και να συνδράμει στην απομάκρυνση Ουκρανών από την εμπόλεμη ζώνη και τη μεταφορά τους στο Ισραήλ.
* Περίπου 25.000 Ουκρανοί έχουν αναζητήσει μέχρι τώρα καταφύγιο στο Ισραήλ, 5.000 από τους οποίους δεν είναι Εβραίοι και έχουν λάβει προσωρινή βίζα.
* Το Γιαντ Βασέμ, το μουσείο μνήμης του Ολοκαυτώματος στα Ιεροσόλυμα, έβαλε τέλος στη «στρατηγική συνεργασία» του με τον Ρώσο ολιγάρχη και έμπιστο του Πούτιν, Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο οποίος είχε δωρίσει πολλά εκατομμύρια στο μουσείο και σε άλλος εβραϊκούς θεσμούς στο Ισράηλ. Είχε προηγηθεί η επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε. κατά του Αμπράμοβιτς.
* Το Ισραήλ αποφάσισε επίσης να ασφαλίσει αεροπορικές εταιρείες που ταξιδεύουν στη Ρωσία, προσφέροντας εγγύηση 2 δισ. δολαρίων καθώς οι δυτικές κυρώσεις περιορίζουν την ικανότητα των ρωσικών αεροπορικών να χρηματοδοτηθούν.
* Ο Μπένετ πέταξε στις 5 Μαρτίου στη Μόσχα για να συναντηθεί με τον Πούτιν για να συζητήσουν την κλιμάκωση της κρίσης και στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στη Γερμανία και μίλησε τηλεφωνικά με τον Ζελένσκι. Πιο πρόσφατα, ο Ζελένσκι μίλησε σε μέλη της ισραηλινής βουλής στις 20 Μαρτίου, εκφράζοντας την ανάγκη για στήριξη και κατανόηση απέναντι στον ουκρανικό λαό.
Παρουσιαζόμενο ως πιθανός διαμεσολαβητής, το Ισραήλ επιδιώκει να καθυστερήσει την έγκριση των δυτικών κυρώσεων και να προστατευτεί από την πίεση της Δύσης. Η ισραηλινή κυβέρνηση πιθανότατα θα συνεχίσει αυτή την πορεία της διακριτικής παροχής βοήθειας και στήριξης και προς τις δύο χώρες εκτός και αν υπάρξει σημαντική κλιμάκωση από τη Ρωσία (όπως η χρήση πυρηνικών όπλων, μαζικές εκκαθαρίσεις αμάχων ή κατάκτηση του Κιέβου που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κυρώσεις από τη Δύση για την εμπλοκή του Ισραήλ), ασκώντας περαιτέρω πίεση στο Ισραήλ να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αν τα Ιεροσόλυμα υποχωρήσουν στην πίεση των δυτικών χωρών να επιβάλλουν κυρώσεις κατά της Ρωσία, το Ισραήλ θα υποφέρει οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά. Η αξιοπιστία του Ισραήλ και οι διπλωματικές του σχέσεις με τη Ρωσία, οι οποίες έχουν βελτιωθεί από τότε που ανέβηκε ο Πούτιν στην εξουσία το 2000, θα επιστρέψουν στην προ του 1991 κατάσταση, όταν η Ρωσία και το Ισραήλ ήταν πότε φίλοι και πότε αντίπαλοι.
Μια μετατόπιση της εξουσίας από τον Μπένετ στον Λαπίντ μπορεί να καταστήσει το Ισραήλ πιο δεκτικό στις απαιτήσεις της Δύσης για σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία. Ενώ ο Μπένετ έχει διατηρήσει ουδέτερη στάση, αυτό μπορεί να τερματιστεί αν αναλάβει την πρωθυπουργία δεδομένων των δηλώσεων που έχει κάνει κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και τη μεγαλύτερη συμπάθεια που δείχνει στα αιτήματα του Ζελένσκι για στήριξη.
* Ο Λαπίντ έχει καταδικάσει τις ρωσικές ενέργειες στο παρελθόν και έχει τονίσει ότι η Ρωσία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το Ισραήλ για να παρακάμψει τις κυρώσεις. Μετά την ομιλία του Ζελένσκι στην ισραηλινή βουλή στις 20 Μαρτίου, σχολίασε επίσης ότι το Ισραήλ δεν θα γυρίσει ποτέ την πλάτη του σε ανθρώπους που υποφέρουν από τον πόλεμο.
* Δεδομένης της πιο κεντρώας ιδεολογίας του Λαπίντ, ο συνδυασμός στρατηγικών και προσωπικών συμφερόντων θα μπορούσε να αλλάξει το αφήγημα του Ισραήλ για τον πόλεμο. Αν ο Λαπίντ εγκαταλείψει την ουδετερότητα μπορεί να συμμετάσχει σε κινήσεις κατά της Ρωσίας που θα του επιτρέψουν να ευθυγραμμιστεί στρατηγικά με τους Αμερικανούς και Ευρωπαίους συμμάχους του Ισραήλ.
πηγή: Euro2day.gr
