Οι επόμενες πυρηνικές προκλήσεις του ΝΑΤΟ
του Michael Ruhle
Carnegie Europe
Ένα πιο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, και συγκεκριμένα οι διεκδικητικές πολιτικές της Ρωσίας, έχουν προκαλέσει ανανεωμένο ενδιαφέρον στην έννοια της πυρηνικής αποτροπής, στις δυτικές αμυντικές στρατηγικές. Για το ΝΑΤΟ, η εκ νέου ανακάλυψη αυτή έχει παρουσιαστεί (μεταξύ άλλων) σε μια διεξοδική ανάλυση της πυρηνικής πολιτικής και στάσης της Ρωσίας, της ανανεωμένης προσοχής στις ίδιες τις πυρηνικές διευθετήσεις του ΝΑΤΟ και σε μια πιο ισχυρή έμφαση στην πυρηνική αποτροπή και στον έλεγχο των πυρηνικών όπλων στις δημόσιες δηλώσεις.
Αλλά είναι κάτι περισσότερο. Μεγάλες αλλαγές στο παγκόσμιο πυρηνικό τοπίο, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής αποτροπής, μπορεί σύντομα να ασκήσουν νέες πιέσεις σε αυτό το σημαντικό τμήμα αποτρεπτικής στρατηγικής του ΝΑΤΟ. Οι σύμμαχοι δεν πρέπει να κοιτάξουν μόνο τις προκλήσεις που θέτει ο πυρηνικός εκσυγχρονισμός της Ρωσίας, αλλά επίσης να αναλογιστούν τις συνέπειες των άλλων -πιθανώς πολύ πιο εκτεταμένων- αλλαγών. Ξεχωρίζουν τρεις τομείς.
Πρώτον: πυρηνική χρήση. Το φθινόπωρο του 2017, ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Κορέας προειδοποίησε ότι η χώρα του θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια πυρηνική συσκευή πάνω από τον Ειρηνικό. Ένα τέτοιο περιστατικό -ακόμη και αν προοριζόταν για πολιτικούς σκοπούς μόνο και δεν προκαλούσε μεγάλες απώλειες- θα ήταν game changer τεράστιας σημασίας, εμβαθύνοντας τις διαμάχες που χαρακτηρίζουν την τωρινή συζήτηση για τα πυρηνικά. Για κάποιους, θα ενίσχυε την πεποίθηση ότι η πυρηνική αποτροπή παραμένει βασική προϋπόθεση για την επικράτηση σε έναν πυρηνικό κόσμο. Άλλοι θα έβλεπαν την πυρηνική χρήση ως μια ένδειξη ότι τα πυρηνικά όπλα έχουν αποτύχει ως μέσω αποτροπής των εντάσεων στις διεθνείς σχέσεις. Εν ολίγοις, οι ανοιχτές κοινωνίες των δυτικών κρατών με πυρηνικά όπλα και οι σύμμαχοί τους, θα μπορούσαν να οδηγούνται σε μια επίπονη συζήτηση.
Δεύτερον, μια μεγάλη μη πυρηνική επίθεση εναντίον των πυρηνικών στρατιωτικών υποδομών ενός πυρηνικά εξοπλισμένου κράτους. Μια κυβερνό-επίθεση, για παράδειγμα, που θα οδηγούσε σε μια προσωρινή απώλεια ελέγχου των πυρηνικών όπλων, θα μπορούσε να ενθαρρύνει την αντίληψη μεταξύ του ευρύτερου κοινού ότι τα πυρηνικά όπλα δεν παρέχουν πλέον ασφάλεια αλλά ένα liability για την ασφάλεια. Αν και η Αναθεώρηση της πυρηνικής διακυβέρνησης των ΗΠΑ του 2018 δεν αναφέρεται ρητά στις κυβερνό-επιθέσεις, η έμφαση που δίνει στην ανάγκη αποτροπής σημαντικών μη πυρηνικών στρατηγικών επιθέσεων, σε -μεταξύ άλλων- πυρηνικές δυνάμεις και στις ικανότητες διοίκησης και ελέγχου, υποδεικνύει την επίγνωση αυτής της αναδυόμενης πρόκλησης.
Τρίτον: μια μεγάλη αλλαγή στο νομικό πλαίσιο για πυρηνική διακυβέρνηση. Μια Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων, η οποία επιδιώκει να στιγματίσει τα πυρηνικά όπλα ως παράνομα, βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη. Αλλά επειδή τα πυρηνικά κράτη (και οι σύμμαχοί τους) δεν μπορούν να δεσμεύονται από μια συνθήκη στην οποία αντιδρούν επιμόνως, δεν θα οδηγήσει σε παγκόσμια κατάργηση των πυρηνικών. Ωστόσο, θα μπορούσε να εμβαθύνει την κόντρα μεταξύ πυρηνικών και κάποιων κρατών με πυρηνικά και με μη πυρηνικά όπλα, καθώς και να περιπλέξει τις σχέσεις του ΝΑΤΟ με κάποιες χώρες-εταίρους. Επιπλέον, ο ορισμός των πυρηνικών όπλων ως παράνομα θα μπορούσε επίσης να τραβήξει το χαλί από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (ΝΡΤ), η οποία παραμένει το μόνο σχεδόν διεθνές πλαίσιο για τη ρύθμιση της κατοχής και μη κατοχής πυρηνικών.
Αυτοί οι game changers παράγοντες δεν θα επηρεάσουν μόνο το περιβάλλον ασφάλειας του ΝΑΤΟ, αλλά επίσης θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την πολιτική συνοχή του. Τρεις δείκτες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην πλαισίωση του μελλοντικού δια-συμμαχικού διαλόγου για την πυρηνική αποτροπή.
Πρώτον, διατηρώντας μια σταθερή αφήγηση πυρηνικής αποτροπής. Δεδομένης της επιδείνωσης του περιβάλλοντος διεθνούς ασφάλειας, η συνεχιζόμενη ανάγκη για πυρηνική αποτροπή πρέπει να συνεχίσει να δηλώνεται με σαφήνεια και με μη απολογητικό τρόπο -από την ηγεσία του ΝΑΤΟ αλλά επίσης και από εθνικές κυβερνήσεις. Οι προσπάθειες αποθάρρυνσης της πυρηνικής αποτροπής δεν θα πετύχουν όσο οι σύμμαχοι παραμένουν ενωμένοι και στέλνουν το ίδιο μήνυμα. Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα πρέπει επίσης να συνεχίσουν να δίνουν έμφαση στην ανάγκη υποστήριξης μιας πυρηνικής υποδομής που να είναι ασφαλής,
Δεύτερον, η διατήρηση μιας ισχυρής δέσμευσης στη μη διάδοση και στον έλεγχο των όπλων. ΤΟ ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να παραχωρήσει το ηθικό έδαφος σε πρωτοβουλίες που απομυθοποιούν τις δυτικές αμυντικές πολιτικές ενώ δεν επηρεάζουν σοβαρά “δημοκρατίες όπως η Ρωσία”. Ενώ οι σύμμαχοι πρέπει να παραμείνουν ενωμένοι στην κριτική τους για την συνθήκη απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων, η σταθερή δέσμευσή τους στη μη διάδοση, παραμένει απαραίτητη. Η σταδιακή μείωση της σημασίας των πυρηνικών όπλων, όπως προβλέπεται στη ΝΡΤ, θα αποδείξει ότι οι σύμμαχοι παραμένουν αποφασισμένοι να θέσουν σε εφαρμογή τις προϋποθέσεις για έναν κόσμο ελεύθερο από πυρηνικά.
Τρίτον, η επαναβεβαίωση της εκτεταμένης αποτροπής. Η πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ για τους συμμάχους της παραμένει ένα μεγάλο μαξιλάρι της τάξης της παγκόσμιας ασφάλειας και ένα σημαντικό εργαλείο μη διάδοσης. Πάνω από όλα, είναι μια ζωντανή εκδήλωση της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, θεωρώντας τις ως ένα ενιαίο χώρο ασφάλειας. Θα πρέπει επομένως να παραμείνει προτεραιότητα του ΝΑΤΟ, η εδραίωση της εκτεταμένης αποτροπής. Αυτό περιλαμβάνει τη διατήρηση των κατάλληλων στρατιωτικών ρυθμίσεων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ (όπως αεροσκάφη διπλής ικανότητας και άλλων μέσων διασφάλισης της ευρύτερης συμμετοχής μη πυρηνικών συμμάχων στην αποστολή αποτροπής των πυρηνικών), αλλά επίσης τη συνεχή δέσμευση των συμμάχων για πυρηνική στρατηγική και έλεγχο των όπλων.
Δεδομένου του παράδοξου ενός κόσμου στον οποίο η πυρηνική αποτροπή θα είναι τόσο αναγκαία όσο και αμφισβητούμενη, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα πρέπει να ακολουθήσουν μια λεπτή γραμμή υπογραμμίζοντας τη συνεχιζόμενη σημασία και νομιμότητα της πυρηνικής αποτροπής χωρίς να υποβαθμίζουν τους τεχνικούς κινδύνους και τα ηθικά διλήμματα.
Capital.gr
