Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας 

Το άρθρο που ακολουθεί, παραθετει  μια δυσάρεστη εικόνα. Σύμφωνα με τα στοιχεία απο επίσημες πηγές η ανήλικη εγκληματικότητα στη χώρα μας είναι σε αύξηση. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία πάλι έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και θα πρέπει να υπάρξει εστίαση σ΄ αυτά προκειμένου να δοθεί λύση. Αυτό είναι εμφανές και δείχνει με δεδομένα από επίσημες πηγές και επώνυμη αρθρογραφία, πώς ακριβώς η Ελλάδα γνωρίζει μια εκρηκτική αύξηση παραβατικότητας και εγκληματικότητας ανηλίκων. Θα δοθούν παρακάτω ποιοτικά στοιχεία τόσο για περιοχές όσο και για ηλικίες όπως δίνονται με επίσημα δεδομένα, καθώς και κάποια παραπάνω στοιχεία προς σύγκριση τα οποία δείχνουν ομοιότητες με άλλες περιπτώσεις στο εξωτερικό και πώς αυτές εξελίχθηκαν.

Το άρθρο δεν κινείται στα όρια της εγκληματολογίας, καθώς αυτό απαιτεί κοινωνική ανάλυση αλλά και στοιχεία εσωτερικής πολιτικής, γεγονός που χρήζει άλλη ειδική προσέγγιση. Ο σκοπός του είναι, όπως ειπώθηκε, να δείξει ομοιότητες που για κάποιο λόγο δεν επισημαίνονται από τις σχετικές υπηρεσίες του Ελληνικού Κράτους. Στο τέλος του κειμένου θα δοθεί μια προσωπική τοποθέτηση, αλλά τα αρχικά στοιχεία θα δοθούν με αναφορά στις περιγραφές τους και χωρίς τοποθέτηση.

Στοιχεία εγκληματικότητας για το 2020 (πηγή: www.astynomia.gr)

Στον παραπάνω πίνακα (πίνακας 34)  υπάρχει μια τοποθέτηση στοιχείων όσον αφορά την ανήλικη παραβατικότητα και εγκληματικότητα ανά χρονική περίοδο μηνός για το 2020. Είναι ενδεικτικό πώς οι δύο πρώτες στήλες που αφορούν ηλικίες 7 ως και 17 ετών, αθροιστικά ανά περίπτωση προσεγγίζουν κατηγορίες ενηλίκων σε κάποιους μήνες. Ακόμα ένα πολύ σοβαρό σημείο αναφοράς είναι η αυξημένη εγκληματικότητα όπως παρουσιάζεται στους μήνες εγκλεισμού κατά κύριο λόγο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2020) λόγω πανδημίας.

Στον παραπάνω πίνακα (πίνακας 35) φαίνονται οι συλλήψεις ατόμων που κατηγορήθηκαν για πράξεις ποινικού δικαίου, πάλι αναλόγως ηλικίας και ανά περιοχή. Εδώ έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κάποιος τις διακυμάνσεις ανά περιοχές, ειδικά εκεί που υπάρχουν προφανώς αστικά κέντρα με μεγαλύτερο αριθμό πληθυσμού. Οι συγκρίσεις πάλι σε κάποιες περιπτώσεις για εγκληματικότητα των ετών 7-17 σε σχέση με άλλες είναι αρκετά κοντά σε νούμερα  όπως είναι, για παράδειγμα, η Αττική , η Δυτική Ελλάδα κ.α.

Οι παραπάνω πίνακες είναι προφανώς στοιχεία που αντικατοπτρίζουν για το 2020 την εικόνα για την ανήλικη παραβατικότητα στη χώρα μας. Όμως το πρόβλημα είναι ότι αυτό έχει αλλάξει προς το χειρότερο σύμφωνα πάντα με επίσημες πηγές. Η πρόσφατη δημοσίευση από το υπουργείο Προ.Πο μιλούσε για περίπου 25 εγκληματικές συμμορίες, ηλικιών 13 ως και 17 ετών οι οποίες έχουν ενεργό δράση στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα.

Μία εξ’ αυτών, που είδε και το φώς της δημοσιότητας είναι οι «Colonos Hooligans» η οποία δρούσε σε περιοχές στο κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα, έχει ενδιαφέρον η ανακοίνωση της ΕΛΑΣ πώς ειδικά από τον Ιανουάριο του 2021 εώς και τον Αύγουστο του 2021, 1.339 ανήλικοι δράστες έχουν απασχολήσει τις αρχές για σωματικές βλάβες και εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας, παρουσιάζοντας 14% αύξηση σε σχέση με το 2020, (για το ίδιο χρονικό διάστημα).

Μία ακόμα συμμορία που συνελλήφθη πρόσφατα με μέλη ανήλικους με εμπλοκή σε κάθε είδους εγκληματική πράξη ήταν η Strassenbande η οποία δρούσε στις περιοχές της Αττικής κυρίως, με έμφαση σε διανομή και εμπορία ναρκωτικών, χωρίς όμως να περιορίζεται εκεί αφού είχε συμμετοχή σε ένοπλες ληστείες και επιθέσεις κατά πολιτών.

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει και η σύνθεση, ως ποιοτικό στοιχείο, για αυτές τις συμμορίες των ανηλίκων που είναι μοιρασμένη με ελαφριά όμως υπεροχή των ανηλίκων με αλλοδαπή καταγωγή. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΑΣ, περίπου 41% των μελών τους έχουν Ελληνική υπηκοότητα και 59% έχουν αλλοδαπή υπηκοότητα. Σε αυτό επίσης θα πρέπει να προστεθεί και η εικόνα ποιοτικού στοιχείου που φωτογραφίζει μειονότητες για τα μέλη με ημεδαπή υπηκοότητα.

Στην παραπάνω έκθεση η ΕΛΑΣ αποτυπώνει με στοιχεία σε πλήρη βαθμό το χάρτη της εγκληματικότητας στην Ελλάδα. Πέρα από ομολογουμένως πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία που δείχνουν πώς ακριβώς έχει διαμορφωθεί η κατάσταση από το 2009 και μετά, χρήζει ειδικής προσοχής η αναφορά, πρώτον στην σύνθεση των συμμοριών και δεύτερον στην περαιτέρω αναφορά της σύνθεσης ομάδων από σύνολο ανήλικων εγκληματιών με ημεδαπή υπηκοότητα που αποδίδονται κατά 50% σε μειονότητα των Ρομά. Μια ποσόστωση που ισχύει τόσο για ενήλικους όσο και σε ανήλικους.

Πιο συγκεκριμένα:

Με αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να μπούμε πλέον σε μια διαδικασία κρίσης σε ότι αποτυπώνεται με βάση αυτά τα στοιχεία και πίνακες, όπως παρουσιάζονται από τις επίσημες πηγές.

Θέση επί δεδομένων

Στους πίνακες που παρουσιάζονται είναι διακριτά τα ακόλουθα:

1. Υπάρχει αυξανόμενη τάση εγκληματικότητας σε επίπεδο ανηλίκων τόσο σε αριθμούς όσο και σε ένταση ποιοτικών στοιχείων.
2. Η εγκληματικότητα μεταξύ ανηλίκων φαίνεται να λαμβάνει μορφή οργανωμένου εγκλήματος και μάλιστα με αξιώσεις σε πράξεις και καταστάσεις που ενδεχομένως να έχουν ρίζες και στην στρατολόγηση τους από ενήλικους (έκθεση ΕΛΑΣ 2019 για το οργανωμένο έγκλημα).
3. Η σύνθεση των ομάδων είναι μεν ισορροπημένη μεταξύ ημεδαπών και αλλοδαπών στοιχείων όμως είναι εμφανές πως είναι αριθμητική οφθαλμαπάτη, όταν μιλάμε αρχικά για αναλογία πληθυσμού ημεδαπών και αλλοδαπών 2 προς 10. Η ποσόστωση λοιπόν που προκύπτει δείχνει μια φανερή τάση με στοιχεία που οδηγούν σε φανερή επιρροή από διαφορετική πολιτισμική στάση και κουλτούρα.
4. Ανάμεσα στα ημεδαπά στοιχεία εγκληματικότητας ανηλίκων είναι πλέον και επικυρωμένο από την ΕΛΑΣ πώς ένα συντριπτικά μεγάλο ποσοστό μελών των συμμοριών έχει συγκεκριμένο χαρακτήρα με φυλετικό πρόσημο.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, νομίζω ότι θα ήταν καλό να μπούμε σε μια διαδικασία στόχευσης προς τον εντοπισμό αιτιών. Σίγουρα είναι μια ξεχωριστή διαδικασία που αφορά την εγκληματολογία και την κοινωνιολογία, όμως είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού πώς έχει συγκεκριμένα στοιχεία στη διαμόρφωση ενός γενικού προφίλ για τους ανήλικους παραβάτες.

Αν η διαμόρφωση αυτή εστιάζει σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, επειδή αυτό οφείλεται ίσως στο μορφωτικό, οικογενειακό, οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο, σίγουρα είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση. Ειδικά, στο πώς θα υπάρξει προσέγγιση και πώς μπορεί να δοθεί λύση.

Το σίγουρο όμως είναι πώς θα πρέπει, επίσης, να υπάρξει μια σαφέστατη αναγνώριση των στοιχείων του παραπάνω γενικού προφίλ, κάτι που μέχρι και σήμερα δεν φαίνεται να γίνεται από την Ελληνική κρατική μηχανή και σχετικές υπηρεσίες.

Αντίθετα, μάλιστα, οι θέσεις ως εικόνα είναι γενικής προσέγγισης, ισοπεδωτικές και ειδικά από τα ΜΜΕ αυτό φτάνει ως και προσπάθεια «εξομάλυνσης» της εικόνας, κάτι που προφανώς δεν βοηθάει. Αντίθετα, δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερους θύλακες πόλωσης μεταξύ της κοινωνίας και σίγουρα δεν αποτυπώνει και την ορθή εικόνα των πραγμάτων.

Φυσικά είναι αναμενόμενο όταν υφίσταται η κοινωνία σήμερα μια κακώς εννοούμενη αντίληψη ορθοπολιτικής φοβίας με έμφαση στο ανθρωπιστικό στοιχείο, αρκετοί να εστιάσουν αναγκαστικά στο ανθρωπιστικό κομμάτι ανά περίπτωση. Παράδειγμα, ο τάδε είχε το Χ πρόβλημα, ο δείνα είχε το Ψ να αντιμετωπίσει ως κατάσταση κτλ. και οδηγήθηκαν στην παραβατικότητα.

Όμως ακριβώς εδώ είναι ένα ακόμα πρόβλημα για τον χώρο ασφαλείας που δεν μπορεί να μην ληφθεί υπόψη. Η ασφάλεια δεν λειτουργεί ως ακτιβιστική οργάνωση αλλά ως ένα συγκροτημένο πλαίσιο λειτουργιών και κανόνων. Το πλαίσιο αυτό βοηθάει να καταπολεμήσει σοβαρά προβλήματα προστασίας της κοινωνίας ως σύνολο, εστιάζοντας την δράση της απέναντι σε ό,τι παρουσιάζεται ως κύριο αίτιο απειλής. Αν αποκτήσει με το ζόρι ανθρωπιστική ταυτότητα αυτό το πλαίσιο προστασίας, τότε πολύ σύντομα θα έχουμε ακόμα σοβαρότερα προβλήματα ως κράτος σε επίπεδο εγκληματικότητας.

Νομίζω πώς τα παραδείγματα της Γαλλίας σε θέματα εγκληματικότητας καθώς και πολύ πρόσφατα των ΗΠΑ σε πολιτείες όπως το Σικάγο και η Νέα Υόρκη έδειξαν τί μπορεί να επακολουθήσει όταν η ανησυχία κάποιων στο να μην θιχτεί μια μονάδα, οδηγεί στην υπέρβαση κατά του δικαιώματος ασφαλείας του συνόλου.

Εκτός φυσικά αν θέλουμε κάποια στιγμή να δούμε μια πλήρως αντιγραφή της εικόνας οργανωμένου εγκλήματος, όπως είχαν οι ΗΠΑ μέχρι πολύ πρόσφατα (και έχουν ακόμα σε κάποιες περιοχές) με την οργάνωση MS13 ή μια έξαρση δράσης συμμοριών αντίστοιχων των ανήλικων συμμοριών με μαχαίρια στο ΗΒ.

=============================================================

Βιογραφικό: