Το 2022 είναι η χρονιά «φωτιάς και οργής»
Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς *
Με τις διεθνείς συνομιλίες να έχουν διακοπεί, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης συνεχίζουν να μην αποφέρουν σημαντική πρόοδο. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ και της Ευρώπης βρίσκονται σε φρενίτιδα σχετικά με την πιθανότητα να ξεσπάσει πόλεμος. Όλοι θέλουν να αποτρέψουν μια ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Αλλά με ποιο τρόπο;
Υπάρχουν τρεις στρατηγικές για την προσπάθεια αποτροπής μιας ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία:
- Χρήση στρατιωτικής δύναμης,
- οικονομικές κυρώσεις και
- διπλωματική πειθαρχία.
Ωστόσο, μόνο η πρώτη έχει νόημα.
Η ωμή βία, η με τη χρήση των ενόπλων δυνάμεων, θα μπορούσε τελικά να σημαίνει πόλεμο. Υπάρχει σημαντική υποστήριξη για την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο, κυρίως από αντιπάλους της Μόσχας που πιστεύουν ότι το καθεστώς της Ουκρανίας αξίζει στήριξης. Δηλαδή από τις ΗΠΑ μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Η μεγαλύτερη στρατιωτική βοήθεια, προς ώρας είναι οι αντιαεροπορικοί και αντιαρματικοί πύραυλοι, με τους οποίους θα ανέβαινε το θανατηφόρο τίμημα της εισβολής.
Αν και μια τέτοια υποστήριξη θα πρόσφερε ένα προφανές αντικίνητρο για μια ρωσική εισβολή, δεν είναι αρκετό για να αποτρέψει τους Ρώσους να δράσουν εάν η Δύση αποτύχει να προσφέρει τις παραχωρήσεις που επιδιώκει. Αν και οι μεγαλύτερες απώλειες μπορεί να αποτελέσουν πολιτικό πρόβλημα για τη Μόσχα, μια ταπεινωτική υποχώρηση πιθανότατα θα ήταν πιο επιζήμια. Η Ρωσία θα μπορούσε να απαντήσει με αυξημένες αεροπορικές επιθέσεις και πυραυλικές επιθέσεις, προκαλώντας περισσότερους θανάτους και καταστροφές στην Ουκρανία.
Ένας πόλεμος θα έβρισκε λίγους οπαδούς, σε όλες τις πλευρές. Οι Ευρωπαίοι δεν επενδύουν στα αμυντικά τους προγράμματα για τον εαυτό τους, πόσο πιθανό είναι να προχωρήσουν σε έναν πιθανό πόλεμο για τα έθνη που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ. Η Γερμανία δεν θέλει καν να διακόψει τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2. Η Ιταλία και η Ισπανία έχουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Πόσο πιθανό είναι να στείλουν λεγεώνες στρατιωτών για να απελευθερώσουν τη Γεωργία και την Ουκρανία; Φυσικά, υπάρχουν πάντα κάποιοι πρόθυμοι όπως το Μαυροβούνιο και τα Σκόπια για να ηγηθούν της σταυροφορίας! Άρα η στρατιωτική επέμβαση και ο πόλεμος είναι κακές ιδέες.
Οι οικονομικές κυρώσεις που έχουν ήδη επιβληθεί, δεν έφεραν κάποιο αποτέλεσμα. Η διπλωματία τέλος, μπορεί να αποτρέψει μια εισβολή στην Ουκρανία, αλλά δεν είναι πιθανό να σώσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια όπως τη γνωρίζουμε. Η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας που βασίζεται στις αρχές του Ελσίνκι και στους μεταψυχροπολεμικούς γεωπολιτικούς σχηματισμούς έχει καταρρεύσει. Οι περισσότερες συμφωνίες που συνήφθησαν από τη Δύση και τη Ρωσία τη δεκαετία του 1990 υπάρχουν μόνο στα χαρτιά. Η πρόσφατη κλιμάκωση είναι μια προσπάθεια της Μόσχας να αποτρέψει τον προσανατολισμό των ΗΠΑ προς την Ασία, να αναδείξει τη διατλαντική ευθραυστότητα και την αδυναμία της ΕΕ να επιβάλει τη δική της αντίληψη για ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ασφάλειας. Το τελευταίο είναι πολύ δύσκολο να πετύχει καθώς οι βασικές ρωσικές απαιτήσεις σχετικά με το ΝΑΤΟ δεν δίνουν δυνατότητα διαπραγμάτευσης, καθώς είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος. Η Δύση θα μπορούσε να αποθαρρύνει τη Μόσχα από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, εάν η ενότητά της υποστηριζόταν από αποτρεπτικές δυνάμεις: απειλώντας με συγκεκριμένες εκτεταμένες κυρώσεις και ενισχύοντας την άμυνα της Ουκρανίας.
Κάποια στιγμή, τα ρωσικά στρατεύματα μπορεί να επιστρέψουν στους στρατώνες τους. Ωστόσο, το ευρωπαϊκό χάσμα ασφάλειας θα παραμείνει όσο οι Ευρωπαίοι δεν είναι σε θέση να προσαρμοστούν στο νέο γεωπολιτικό πλαίσιο ή όσο η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της να γυρίσει τον χρόνο πίσω. Κανένα από τα δύο δεν θα συμβεί στο τρέχον έτος, οπότε δικαίω το 2022 είναι η χρονιά «φωτιάς και οργής».
*Ο Υποναύαρχος ε.α. Δημήτριος Τσαϊλάς δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.
