Η Ευρώπη ενωμένη και ελεύθερη είναι ήδη νεκρό γράμμα
Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς *
Για τρεις δεκαετίες, η Ουάσιγκτον επιζητούσε μια Ευρώπη «ενωμένη και ελεύθερη». Μόλις έπεσε το Σιδηρούν Παραπέτασμα και διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση, φαινόταν πιθανό, η φιλελεύθερη δημοκρατία να εξαπλωθεί προς τα ανατολικά και προς τα νότια, στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες και στα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας καθώς και στα Βαλκάνια.
Η επιχείρηση πήγε καλά για μια ή δύο δεκαετίες. Οι δημοκρατίες της Βαλτικής και τα περισσότερα από τα κράτη που τότε ονομαζόταν Ανατολική Ευρώπη εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και ορισμένες από τις βαλκανικές χώρες. Οι ρωσικές αντιρρήσεις ήταν ελάχιστες. Αλλά οι πόλεμοι της γιουγκοσλαβικής διάλυσης στη δεκαετία του 1990 και η κατάρρευση του κράτους στην Αλβανία καθυστέρησαν τη διαδικασία για ορισμένους. Η ρωσική επέμβαση στη δεκαετία του 2000 καθυστέρησε άλλες. Και μέσα σε αυτόν τον κουρνιαχτό η τουρκική αδιαλλαξία, πάντα παρούσα έφερε και ακόμη ένα μεγάλο πρόβλημα. Όχι η επιθετικότητά της στον Ελληνισμό, αλλά το μεταναστευτικό κύμα που εργαλειοποίησε.
Όμως το πιο πιεστικό ζήτημα που προέκυψε είναι η κρίση της Ουκρανίας. Έτσι φάνηκε ξεκάθαρα η συνεχιζόμενη γεωπολιτική παράλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενώ έχουν αναφερθεί κατά καιρούς για μια ευρωπαϊκή αμυντική ταυτότητα, δεν έχουν δείξει μέχρι τώρα τη βούληση τους, αλλά προτιμούν το «free-riding» όπως τους κατηγορούν οι Αμερικανοί ομόλογοί τους. Αλήθεια ποιο είναι το όραμα δύο φιλελεύθερων υπερδυνάμεων στον κόσμο; Μπορεί μια Ευρωπαϊκή Ένωση να δράσει συνεκτικά και σε συνδυασμό με τις ΗΠΑ θα βελτιώσει τη θέση της δημοκρατίας στον κόσμο και να παρουσιάσει ένα πολύ ισχυρότερο μέτωπο ενάντια σε απολυταρχικά καθεστώτα όπως η Κίνα και η Ρωσία; Τα ερωτήματα αυτά είναι ασφαλώς ρητορικά.
Οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να κατανοήσουν την προφανή λογική της ρωσικής και της τουρκικής αρπακτικής διάθεσης στα ανατολικά τους και στα νότια, αντίστοιχα, με σκοπό να οικοδομήσουν κάποια συνεργασία που έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό. Να παύσει η παθητικότητα των μεγάλων κρατών όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία η οποία είναι εντελώς ανησυχητική. Το πρόβλημα της υπερεπέκτασης του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη θα αμβλυνόταν αμέσως με μια κοινή ευρωπαϊκή φωνή. Εάν οι Ευρωπαίοι απλώς αρνηθούν να το κάνουν αυτό, ακόμη και όταν διακυβεύεται η δική τους ασφάλεια, τότε κάποια στιγμή ούτε ενωμένη θα είναι ούτε ελεύθερη.
*Ο Υποναύαρχος ε.α. Δημήτριος Τσαϊλάς δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.
