Ο Πούτιν είναι πλέον ο αρχηγός της ρωσικής παραπλάνησης

Πρόλογος Geopolitics: Ενα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο: Putin Is Now Russia’s Deluder-in-Chief δημοσιεύει το πρακτορείο Bloomberg. Το άρθρο υπογράφει ο Ρώσος δημοσιογράφος Leonid Bershidsky, ο οποίος ζει μόνιμα στο Βερολίνο όπου εξετάζει την κατάσταση που επικρατεί στη Ρωσία έξι μήνες από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία. Όπως μάλιστα αναφέρει στον υπότιτλο του κειμένου:Έξι μήνες μετά τον πόλεμο, ο πρόεδρος της Ρωσίας είναι ξεκάθαρα αυτός που εξαπατά, όχι ο εξαπατημένος, σχετικά με το αδιέξοδο της σύγκρουσης. Αναλύοντας την κατάσταση ο Ρώσος δημοσιογράφος καταλήγει ότι ο Πούτιν, παρά τα όσα λέγονται και γράφονται, δεν μπορεί να θεωρηθεί πλέον ως ο εξαπατημένος από μια ομάδα  συμβούλων σχετικά με την Ουκρανία. Διαβάστε τη μετάφραση που ακολουθεί με προσοχή. 

Leonid Bershidsky,
Bloomberg 

Η ιστορία των ψεύτικων χωριών που έφτιαξε ο κόμης Γκριγκόρι Ποτέμκιν για να εντυπωσιάσει την ερωμένη του, αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β’, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από τον Γκέοργκ φον Χέλμπιγκ, έναν Σάξονα διπλωμάτη του οποίου η βιογραφία του Ποτέμκιν κυκλοφόρησε τα τελευταία χρόνια του 18ου αιώνα. Ο Χέλμπιγκ δεν συνόδευσε την Αικατερίνη στο ταξίδι της νότια, μέσω εδάφους που διεκδίκησε ο Ποτέμκιν για τη ρωσική αυτοκρατορία – σε ένα τμήμα της σημερινής Ουκρανίας κοντά στη Χερσώνα που έχει δει μερικές από τις σκληρότερες μάχες του πολέμου που ξεκίνησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Αλλά ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Ιωσήφ Β’ , και αρκετοί άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ταξίδεψαν με την Αικατερίνη και δεν παρατήρησαν τα ψεύτικα χωριά του Ποτέμκιν, επομένως δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να υποστηρίζουν την ιστορία. Από την άλλη, ούτε υπάρχει κάποια αποφασιστική απόδειξη ότι ήταν αναληθής.

Όπως και να έχει, η ισχυρή εικόνα που δημιούργησε ο φον Χέλμπιγκv, πιθανότατα από τις φήμες της Αγίας Πετρούπολης της εποχής, παρείχε μια από τις πιο δημοφιλείς εξηγήσεις για το γιατί ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία έχει πάρει την τρέχουσα πορεία του — και γιατί εμφανίζεται η οικονομία της Ρωσίας να αντιμετωπίσει με τόση χαρά τις πρωτόγνωρες δυτικές κυρώσεις. Στη σύγχρονη απόδοση του μύθου, ο Πούτιν είναι ταυτόχρονα και η Αικατερίνη, στην αποδοχή της ψευδαίσθησης, και ο Ποτέμκιν, ο κύριος δημιουργός της. Ωστόσο, έξι μήνες μετά την εισβολή με ρυθμό σαλιγκαριού, δεν είναι πλέον δυνατό για αυτόν να παίξει και τους δύο ρόλους.

Την περασμένη εβδομάδα, η ρωσική ερευνητική ομάδα Istories ανέφερε, επικαλούμενη ανώνυμες πηγές κοντά στο ρωσικό Γενικό Επιτελείο, ότι ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου έπεσε σε δυσμένεια από τον Πούτιν επειδή είχε καθησυχάσει τον δικτάτορα ώστε να πιστέψει ότι η εισβολή θα ήταν αστραπιαία. Διαβεβαιωμένος από τον Σόιγκου ότι ο βασικός επαγγελματικός στρατός της Ρωσίας θα συνέτριβε γρήγορα την ουκρανική αντίσταση και ότι η Ρωσία διέθετε αρκετά υπερσύγχρονο οπλισμό για να δημιουργήσει ένα φαινόμενο Σοκ και Δέος, ο Πούτιν φέρεται να διέταξε τους Ρώσους στρατηγούς στις αρχές του πολέμου να μην βλάψουν την υποδομή της Ουκρανίας, όπως οι γέφυρες- εξάλλου σε λίγο θα γινόταν ρωσικές. Τώρα που τα ροζ γυαλιά έχουν πέσει, όπως ανέφερε το Istories, ο Πούτιν δεν βασίζεται πλέον στον Σόιγκου για πληροφορίες πρώτης γραμμής, προτιμώντας να συναλλάσσεται απευθείας με τους στρατιωτικούς διοικητές στο έδαφος.

Ρώσοι εθνικιστές σχολιαστές όπως ο Ιγκόρ Στρέλκοφ, ο Βίκτορ Αλκσνής και ο Αντρέι Μορόζοφ, που ζητούσαν γενική κινητοποίηση για να κερδίσει η Ρωσία τον πόλεμο, φαίνεται να συμμερίζονται την άποψη των δημοσιογράφων της φιλελεύθερης ερευνητικής ομάδας Istories ότι ο Πούτιν εξαπατήθηκε από τον Σόιγκου και άλλους κορυφαίους, αλλά όχι την πληροφορία ότι έχει χάσει την εμπιστοσύνη τυ Πούτιν.

Ο Σόιγκου, έγραψε πρόσφατα ο Στρέλκοφ στο κανάλι του στο Telegram, θα ήταν «ο πρώτος και πιο σημαντικός» για όλες τις υπεραισιόδοξες ιστορίες που είπε στον Πούτιν για τα θαυμαστά όπλα και τα επίπεδα εφοδιασμού του ρωσικού στρατού. Και  συνέχισε: «Θέλει όμως τέτοιο τέλος ο υπέροχος υπουργός μας; Αμφιβάλλω. Οπότε είμαι σχεδόν βέβαιος ότι θα το τραβήξει μέχρι το τέλος, αναφέροντας στον πρόεδρο ότι, με λίγη περισσότερη προσπάθεια, ο εχθρός θα καταρρεύσει και θα εκλιπαρεί για ειρήνη.»

Σε θέση εύνοιας ή όχι, ο υπουργός Άμυνας συνέχισε να παρουσιάζει την εικόνα της Ρωσίας ως ισχυρής στρατιωτικής δύναμης, χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους όπως πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Αυτόν τον μήνα, διηύθυνε μια μεγάλη έκθεση που ονομάζεται Army 2022 για να προωθήσει τα ρωσικά όπλα σε αγοραστές από τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Περιλάμβανε ένα διεθνές αγώνισμα «διάθλου τανκς», το οποίο κέρδισε ένα ρωσικό πλήρωμα – μια γεμάτη κομπασμό εμφάνιση που έφερνε έντονη αντίθεση με πολλαπλές εικόνες πυργίσκων που ανατινάχθηκαν από ρωσικά άρματα μάχης στην Ουκρανία.

Και τι γίνεται με τον Πούτιν;  Έπαιξε μαζί με τον Σόιγκου και καλωσόρισε τους συμμετέχοντες στην έκθεση με μια από τις πιο ήπιες ομιλίες που έχει κάνει όλο το χρόνο. Με παρόμοιο τρόπο, ο Πούτιν παρουσιάζει ένα σταθερά αισιόδοξο μέτωπο για την οικονομία. Δήλωσε σε μια κυβερνητική συνεδρίαση τον Ιούλιο ότι το «οικονομικό blitzkrieg» της Δύσης εναντίον της Ρωσίας είχε «αποτύχει».

Αυτό φαίνεται να συνδυάζεται, λίγο-πολύ, με τις προβλέψεις των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων: Το ΔΝΤ προβλέπει συρρίκνωση 6% του πραγματικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας φέτος, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα βλέπει ονομαστική πτώση της παραγωγής κατά 8,9% — ζοφερά νούμερα αλλά μακριά από μια οικονομική κατάρρευση. Ωστόσο, για να δημιουργήσει και να διατηρήσει αυτή την εντύπωση, η ρωσική κυβέρνηση χρειάστηκε να σταματήσει τη δημοσίευση προηγούμενων τακτικών οικονομικών εκδόσεων, ειδικά εκείνων που αφορούσαν το εξωτερικό εμπόριο και τις επιδόσεις των βιομηχανιών που εξαρτώνται από τις εισαγωγές. Ταυτόχρονα, η επιτρεπόμενη από την κυβέρνηση παύση στις οικονομικές εκθέσεις από τράπεζες και εταιρείες καθιστά δύσκολη τη χρήση οτιδήποτε άλλου εκτός από επίσημα στοιχεία για την εκτίμηση της εγχώριας κατανάλωσης. Ο Jeffrey Sonnenfeld και ο Steven Tian της Σχολής Διοίκησης του Yale υποστηρίζουν ότι η ρωσική οικονομία στην πραγματικότητα καταρρέει σε αργή κίνηση, και τα δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση δεν είναι παρά ένα χωριό Ποτέμκιν. 

Τα επιχειρήματά τους, που διατυπώνονται σε ένα έγγραφο εργασίας του Ιουλίου, είναι αρκετά πειστικά εάν κάποιος είναι πρόθυμος να βγάλει εκτεταμένα συμπεράσματα από τα απορρίμματα των διαθέσιμων μη κυβερνητικών δεδομένων — όπως η συχνά αναφερόμενη κατάρρευση των πωλήσεων αυτοκινήτων ή η απότομη πτώση των καταναλωτών στις διαδικτυακές πωλήσεις, τόσο διασυνοριακές όσο και αμιγώς εγχώριες. Αλλά η απουσία ανοιχτών, αξιόπιστων επίσημων στοιχείων είναι ίσως το καλύτερο επιχείρημα υπέρ του Sonnenfeld: Αν η οικονομική εικόνα ήταν κάτι λιγότερο από απαίσια, δεν θα υπήρχε λόγος να αποκρύψουμε αληθείς πληροφορίες.

Πρέπει να γίνει δεκτό ως γεγονός ότι η εισβολή πηγαίνει άσχημα και τα οικονομικά δεινά της Ρωσίας είναι πιο σοβαρά από ό,τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία. Ωστόσο, ο Πούτιν συνεργάζεται ενεργά για την κατασκευή των στρατιωτικών και οικονομικών χωριών Ποτέμκιν της Ρωσίας. Αυτό μπορεί να σημαίνει ένα από δύο πράγματα: είτε εξακολουθεί να είναι παραπληροφορημένος και να αγνοεί ότι η εισβολή στην Ουκρανία ήταν μια τρομερή απόφαση από κάθε άποψη, είτε, γνωρίζοντας καλά ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να πάνε όπως τα προγραμμάτιζε, απλώς σφίγγει τα δόντια του και προσποιείται ότι είναι.

Τον Απρίλιο, ο Λευκός Οίκος του Μπάιντεν ενστερνίστηκε  την πρώτη επιλογή. «Πιστεύουμε ότι παραπληροφορείται από τους συμβούλους του για το πόσο άσχημα αποδίδει ο ρωσικός στρατός και πώς η ρωσική οικονομία ακρωτηριάζεται από τις κυρώσεις», δήλωσε η διευθύντρια επικοινωνίας του Λευκού Οίκου Kate Bedingfield. «Οι ανώτεροι σύμβουλοι φοβούνται πολύ να του πουν την αλήθεια».

Τώρα, στα τέλη Αυγούστου, με τον ρωσικό στρατό να έχει κολλήσει τόσο στα ανατολικά όσο και στα νότια της Ουκρανίας και να μην φαίνεται τέλος στον οικονομικό πόνο, θα χρειαζόταν μια προσπάθεια στο επίπεδο του «Αντίο Λένιν!». Πρόκειται για τη  γερμανική ταινία του 2003 στην οποία ένας γιος διατηρεί μια όλο και πιο περίτεχνη ψευδαίσθηση για χάρη της άρρωστης μητέρας του ότι το Τείχος του Βερολίνου δεν έχει πέσει και ο κομμουνισμός είναι ακόμα ζωντανός. Το να υποδηλώνει κανείς ότι συμβαίνει μια εξαπάτηση αυτής της κλίμακας θα σήμαινε ότι ο Πούτιν δεν έχει πλέον τον έλεγχο και ότι κυβερνά κάποιο είδος αυτοκαταστροφικής χούντας, που προσπαθεί να χάσει τον πόλεμο για τη Ρωσία και κρατά τον ηλικιωμένο δικτάτορα ως αιώνια αισιόδοξη μαριονέτα.

Ο πολιτικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Ντάνιελ Τράιζμαν υποστήριξε ότι οι δικτάτορες  κάνουν λάθη επειδή συχνά «απομονώνονται, αποκλείοντας τις αντίθετες απόψεις». Αλλά επεσήμανε επίσης την ύβρις ως κύρια πηγή λαθών των αυταρχικών. Τα γεγονότα από μόνα τους σπάνια καθορίζουν αποφάσεις, ειδικά σε θέματα τόσο συναισθηματικά όσο είναι για τον Πούτιν η υποταγή της Ουκρανίας. Ακόμα κι αν κατέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες – που θα έπρεπε μέχρι τώρα – μπορεί να εξακολουθεί να αρνείται να παραδεχτεί ότι έχει υποτιμήσει τις προκλήσεις της επίθεσης στη γειτονική χώρα. Είναι επίσης πιθανό να μην βλέπει πώς θα μπορούσε να υποχωρήσει και να διατηρήσει κάτι περισσότερο από απλώς την εξουσία – στην πραγματικότητα, ολόκληρη την κοσμοθεωρία του, στην οποία η παγκόσμια τάξη που υπαγορεύει η Δύση πρέπει να καταρρεύσει. Είναι αδιανόητο για τον πρώην αθλητή και έναν από τους πιο επιτυχημένους αυτοκράτορες της γενιάς του να εγκαταλείψει την προσπάθεια.

Σημείωση: Η μετάφραση έγινε από την ομάδα του Geopolitics και δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας