Το παρασκήνιο του πραξικοπήματος στη Ρωσία

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

Μετά το πραξικόπημα που κλόνισε τη Ρωσία και δημιούργησε πανικό στη Δύση για την επόμενη μέρα, διάφορες πληροφορίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αποδεικνύοντας πως η εξουσία του Ρώσου προέδρου έχει κλονιστεί και η αποδοχή του δεν βρίσκεται στα υψηλά επίπεδα των προηγούμενων ετών. Ενώ το Κρεμλίνο καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να πείσει ότι ο Πούτιν έχει τον έλεγχο, διαρρέοντας φωτογραφίες και βίντεο του Ρώσου προέδρου από συζητήσεις, συναντήσεις και λοιπές εκδηλώσεις, φαίνεται πως ο Πριγκόζιν, ο οποίος βρίσκεται στη Λευκορωσία, δεν έδρασε μόνος του, αλλά είχε την στήριξη μέρος του στρατού και της στρατιωτικής ηγεσίας που βλέπει την ρωσική εισβολή να τραβάει σε βάθος χρόνου χωρίς αποτελέσματα. Αμερικανοί αξιωματούχοι, επικαλούμενοι αναφορές πληροφοριών, λένε ότι οι ρωσικές αρχές φαίνεται ότι συνέλαβαν έναν ανώτατο στρατηγό, τον Σεργκέι Σουροβίκιν, γνωστό και με το παρατσούκλι Στρατηγός Αρμαγεδδών- έφτιαξε το όνομά του στην επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία- με την υποψία ότι συμμετείχε ή είχε γνώση του σχεδιασμού για την αποτυχημένη εξέγερση της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner το περασμένο Σαββατοκύριακο. Οι αμερικανοί αξιωματούχοι δεν είπαν -ή δεν γνωρίζουν- εάν συνελήφθη επίσημα ή απλώς κρατήθηκε για ανάκριση.

Ταυτόχρονα,  νέες λεπτομέρειες προέκυψαν σχετικά με τις διαπραγματεύσεις που τερμάτισαν την ολοήμερη εξέγερση, καθώς ο Αλεξάντρ Λουκασένκο, ο ηγέτης της Λευκορωσίας, περιέγραψε τις τηλεφωνικές συνομιλίες του με τον Πούτιν και τον Πριγκόζιν το Σάββατο. Αφού ο Πούτιν έθεσε την πιθανότητα δολοφονίας του Πριγκόζιν, ο Λουκασένκο είπε ότι του ζήτησε να μην υπάρξει βιαστική απάντηση, λέγοντας ότι «μια κακή ειρήνη είναι καλύτερη από οποιονδήποτε πόλεμο».

Στο Geopolitics & Daily News αναζητήσαμε το παρασκήνιο όσων συνέβησαν σε λογαριασμούς ανεξάρτητων Ρώσων δημοσιογράφων στο Τelegram, καθώς και σε στρατιωτικούς blogger από τη Ρωσία, πολλοί από τους οποίους είχαν κρατήσει μια σκληρή στάση απέναντι στον Πούτιν το προηγούμενο διάστημα, επικρίνοντάς τον για την εξέλιξη της ρωσικής εισβολής.

Σύμφωνα λοιπόν με όσα μάθαμε υπήρχε έντονη δυσαρέσκεια με τον Πριγκόζιν και την Wagner στο περιβάλλον του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Υπήρχαν πολλά παράπονα που προέρχονταν από ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων στο Κρεμλίνο, από την ηγεσία του στρατιωτικού μπλοκ έως εκπροσώπους των υπηρεσιών επιβολής του νόμου αλλά και φίλους του προέδρου Πούτιν. 

Ο Πριγκόζιν, ο οποίος υπήρξε με τη δράση του θεματοφύλακας του πλούτου που εξήχθη στην Αφρική, πλούτος ο οποίος  ανήκε στον Πούτιν και τους συγγενείς και φίλους του,  ήταν εκείνος που με την μισθοφορική του ομάδα λειτουργησε ως ατμομηχανή για την προώθηση των συμφερόντων της ρωσικής ηγεσίας στην Αφρική και ως κύρια κινητήρια δύναμη στο μέτωπο της Ουκρανίας. Ουδείς μπορεί να αρνηθεί ότι υπήρξε απίστευτα επωφελής και χρήσιμος για τον Πούτιν και τη συνοδεία του. Όμως, οι δραστηριότητες του, τα τελευταία χρόνια, άρχισαν να γίνονται αντιληπτές ως αντιπολιτευτικές-πολιτικές και προεδρικές φιλοδοξίες. Ο Πριγκόζιν, ο οποίος κάποτε είχε άμεση επαφή με τον Πούτιν, προσπάθησε να επιλύσει τα περισσότερα ζητήματα με τον πρόεδρο της Ρωσίας, χωρίς μεσάζοντες, γεγονός που προκάλεσε οργή στο περιβάλλον του Πούτιν. Η δυσαρέσκεια του προεδρικού περιβάλλοντος, οδήγησε τον  Πούτιν στην απόφαση να μην επικοινωνήσει απευθείας με τον Πριγκόζιν και η επαφή να γίνεται  αποκλειστικά μέσω διαμεσολαβητών, οι οποίοι σχεδόν πάντα παραμόρφωναν τις συνομιλίες. 

Ανάμεσα στους λίγους μεσάζοντες με τον πρόεδρο, για τον Πριγκόζιν, ήταν η επαφή του στην Κεντρική Διεύθυνση του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας (δεν κατονομάζεται από τις πηές που μίλησαν στο Geopolitics).

Καθώς δεν είχε άμεση επαφή με τον πρόεδρο και συνειδητοποιώντας ένα εχθρικό περιβάλλον για τον εαυτό του στον κύκλο του Πούτιν, ο Πριγκόζιν άρχισε να ψάχνει τρόπους να παλέψει για την επιβίωση του ίδιου και της ομάδας του, ξεκινώντας τα δημόσια μηνύματα – κάποιοι λένε ότι το έκανε από φιλοδοξία, καθώς ήξερε ότι είναι δυνατός και ο Πούτιν τον χρειαζόταν στην Ουκρανία, άλλοι εκτιμούν πως πίστευε ότι ο Πούτιν θα επικοινωνούσε μαζί του ακούγοντας όσα ηχογραφούσε στο κανάλι του στο telegram. Τελικά δεν υπήρξε άμεση επικοινωνία. Αντιθέτως, τα μηνύματα, τα οποία έγιναν αντιληπτά και από τα δυτικά ΜΜΕ, αποτέλεσαν την αφορμή να γραφτούν ρεπορτάζ αλλά και αναλύσεις για το πόσο άσχημη είναι η κατάσταση για την Ρωσία στο ουκρανικό πεδίο δημιουργώντας μεγαλύτερο πρόβλημα στο Κρεμλίνο.

Το γεγονός ότι τα σύννεφα μαζεύονταν πάνω από την Wagner ήταν γνωστό στους στρατιωτικούς κύκλους και πιστεύεται ότι ο Πριγκόζιν προειδοποιήθηκε- προφανώς από την επαφή του στο γενικό επιτελείο ενόπλων δυνάμεων- ότι ο Πούτιν δυσαρεστημένος έχει δώσει εντολή να  «επιλυθεί άμεσα το ζήτημα με την Wagner και προσωπικά με τον ίδιο».  Αυτό οδήγησε τον Πριγκόζιν να σκληρύνει τη στάση του και να ετοιμάσει σχέδια για την κίνηση του που έμελλε να γίνει η βάση ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος με στόχο την κατάληψης της εξουσίας στη Ρωσία.

Λέγεται πως ο Πριγκόζιν είχε πρόσφατα προχωρήσει σε περιοδεία στη χώρα, όπου σε  και συναντήσεις με τον «λαό», πίστεψε στη δημοτικότητά του, θεωρώντας τον εαυτό του ως  δεύτερο σε δημοτικότητα μετά τον Πούτιν. Έτσι του δημιουργήθηκε η εντύπωση της λαϊκής υποστήριξης. Την παραμονή της 23ης Ιουνίου, ο Πριγκόζιν ενημερώθηκε για τα σχέδια του Υπουργείου Άμυνας και του Γενικού Επιτελείου να διαλύσουν την Wagner. Τότε αποφάσισε να αναλάβει την κατάσταση, κατόπιν εντολής του, πραγματοποιήθηκε μια οργανωμένη επίθεση στις θέσεις της Wagner PMC, μια ώρα πριν από το πραγματικό χτύπημα, ακολουθούμενη από την κατηγορία του Σοϊγκού και την ήδη προετοιμασμένη εκστρατεία κατά του Ροστόφ και της Μόσχας.  Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο λογαριασμό του στο Telegram o General SVR, όλα έγιναν σε συντονισμό του Πριγκόζιν με το κύριο τμήμα του γενικού επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Ο Πριγκόζιν υπολόγιζε στη λαϊκή υποστήριξη για την εκδήλωσή του και οι φίλοι του στο Κύριο Τμήμα του Γενικού Επιτελείου υποσχέθηκαν ότι ένας μεγάλος αριθμός στρατιωτών των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα πήγαινε στο πλευρό του, με τη γενική ουδετερότητα των μη ευθυγραμμισμένων. Η πορεία στη Μόσχα υποτίθεται ότι θα ήταν θριαμβευτική, με διάσπαση των ελίτ και σαφή υποστήριξη από την κοινωνία. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι φίλοι του Πριγκόζιν από την Κεντρική Διεύθυνση του Γενικού Επιτελείου εκπλήρωσαν το μέρος της υποστήριξής τους και συνέβαλαν στην απρόσκοπτη μετακίνηση των μαχητών της Wagner  στο Ροστόφ και στην κατάληψη του,  εμποδίζοντας τις περισσότερες προσπάθειες του Υπουργείου Άμυνας .  Όμως ο Πριγκοζίν έκανε λάθος.

Δεν υπήρχε προφανής λαϊκή υποστήριξη και ο στρατός περιορίστηκε στην ουδετερότητα ενώ η πομπή των μαχητών Wagner δεν φαινόταν θριαμβευτική. Κυκλοφόρησαν κάποια βίντεο στα κανάλια της ομάδας για την αποδοχή του κοινού προς του μαχητές, αλλά φάνηκαν πως ήταν κυρίως για να προωθήσουν την ιδέα και όχι αυθόρμητες εκδηλώσεις του λαού. Ο Πριγκόζιν ήδη το πρωί της 24 Ιουνίου, αφού αξιολόγησε την κατάσταση στο Ροστόφ, έβγαλε απογοητευτικά συμπεράσματα για τον εαυτό του. Αποφασίστηκε να συνεχίσει να μετακομίζει στη Μόσχα ούτως ή άλλως, αλλά ορισμένα από τα σχέδια του αναπροσαρμόστηκαν. Και όταν ο Λουκασένκο ήρθε σε επαφή μαζί, κατόπιν αιτήματος του Γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Νικολάι Πατρούσεφ- ο οποίος είχε αναλάβει την εξουσία καθώς ο Πούτιν είχε απομακρυνθεί- ο Πριγκόζιν ήταν ήδη έτοιμος να διαπραγματευτεί. Οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν περίπου δύο ώρες.

Ο Πριγκόζιν, ο οποίος μέχρι τότε δεν έβλεπε πλέον προοπτικές για τον εαυτό του, σε περίπτωση εισβολής στη Μόσχα, συμφώνησε να παραχωρήσει ένα τμήμα της Wagner στη Δημοκρατία της Λευκορωσίας, υπό τις εγγυήσεις του Λουκασένκο και μια αμνηστία και απόσυρση αξιώσεων για όλους τους συμμετέχοντες στην εξέγερση. Από την πλευρά του, ο Πριγκόζιν ζήτησε την παραίτηση των Σοϊγκού και Γκερασίμοφ. Του υποσχέθηκαν την απομάκρυνση τους, τις επίσημες παραιτήσεις τους από τις θέσεις τους και τη δίωξη. Οι εγγυήσεις δόθηκαν από τον Πατρούσεφ και φέρεται να συμφωνήθηκαν με τον πρόεδρο. Ο Πριγκόζιν διοργάνωσε ένα συμβούλιο διοικητών της Wagner και τους έπεισε να συμφωνήσουν, περιγράφοντας τη μεγάλη εικόνα και τα οφέλη της συμφωνίας. Μετά τη συγκατάθεση του Πριγκόζιν, ο Σοϊγκού τέθηκε υπό φρουρά, αλλά μόλις αναφέρθηκε στον Πούτιν, ζήτησε να απελευθερωθεί αμέσως. Όταν ο Πρόεδρος ρωτήθηκε τι να κάνει με τις εγγυήσεις του Πριγκόζιν, ο Πούτιν απάντησε ότι ο ίδιος  «δεν έδωσε τίποτα για καμία εγγύηση». Παρόλα αυτά, συμφωνήθηκε ότι ο Σοϊγκού θα παραμείνει υπό στενή επίβλεψη και θα περιοριστεί στις ενέργειές του μέχρι να ληφθεί οριστική απόφαση.

Εδώ θα πρέπει να τονισθεί πως όλες οι συμφωνίες με τον Λουκασένκο, τον Πούτιν, τον Πριγκόζιν, τους εκπροσώπους των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, τον στρατό, συντονίστηκαν και έγιναν από τον γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας Νικολάι Πατρούσεφ. Ανεξάρτητα από τις «εγγυήσεις» και τις «συμφωνίες», η ηγεσία του μπλοκ εξουσίας έχει ξεκάθαρη απόφαση να καταστρέψει την ηγεσία της Wagner και ορισμένους από τους «βίαιους» συμμετέχοντες μεμονωμένα, μέσα στους επόμενους μήνες.

Μετά τα γεγονότα φαίνεται πως ο Πριγκόζιν έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον και τη συμπάθεια σε ορισμένες από τις ρωσικές (συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών και οικονομικών) ελίτ, που τώρα προσπαθούν προσεκτικά να μάθουν για τις δυνατότητες  τουκαι τα σχέδιά του για το εγγύς μέλλον. Οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για το είδος των πόρων ενέργειας που διαθέτει ο επικεφαλής και γνωστός πλέον μισθοφόρος.  Λέγεται ότι προς το παρόν ο Πριγκόζιν έχει  κάνει πρόταση στον Λουκασένκο να παράσχει προστασία από πιθανές καταπατήσεις της εδαφικής ακεραιότητας της Λευκορωσίας, αλλά δεν έλαβε σαφή απάντηση