Πολιτισμικός Πυλώνας- Το λάθος του Χάντιγκτον
Αλέξανδρος Ιτιμούδης
Γεωπολιτικός Αναλυτής
Λίγοι γνωρίζουν ακόμα και στο πεδίο των διεθνών σχέσεων, πως ένα από τα κείμενα που έχουν επηρεάσει όσο τίποτα την αμερικανική γεωπολιτική σκέψη, είναι η Σύγκρουση των Πολιτισμών του Χάντιγκτον.
Το έργο αυτό, αν και πρωτοποριακό για την εποχή του και προσπαθώντας να ξεφύγει από την απλή ιδεολογικό – πολιτικό – οικονομική ανάλυση των περασμένων δεκατιών, εντούτοις διακρίνεται για κάποιους πολύ βασικούς περιορισμούς.
Οι περιορισμοί αυτοί δεν είναι καθόλου αμελητέοι, ειδικά εάν δεχτούμε πως το έργο αυτό επηρεάζει ακόμη και σήμερα την χάραξη εξωτερικής πολιτικής από πλευράς ΗΠΑ.
Επικεντρώνοντας στην περιοχή της Ορθόδοξης Περιοχής, ο Χάντιγκτον αγνοεί παντελώς της λεπτές ισορροπίες που διαχωρίζουν τα κράτη της περιοχής, ως προς την ορθόδοξη παράδοση του καθενός και προτείνει μια ολιστική αντιμετώπιση του συγκεκριμένου χώρου.
Το βασικό λάθος είναι ότι αγνοεί πως η Ορθοδοξία που εκφράζει η Ελλάδα έρχεται σε άμεση σύγκρουση με την Ορθοδοξία που εκφράζει η Ρωσία και τα υπόλοιπα σλαβικά έθνη της χερσονήσου του Αίμου.
Η Ελλάδα ως το κατεξοχήν κράτος, διάδοχος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και με όχημα την ελληνική γλώσσα και πολιτισμό, αποτελεί μία αυτοτελή οντότητα που διαχρονικά είτε αντιμαχόταν, είτε έλκυε τα υπόλοιπα κράτη προς αυτό.
Η Ρωσία από τότε που εξελίχτηκε σε μεγάλη δύναμη, αξιοποιεί μια δική της εκδοχή της Ορθοδοξίας η οποία διανθίζεται με δύο βασικά αφηγήματα: Τον Πανσλαβισμό και την Τρίτη Ρώμη.
Και τα δύο είναι αντίθετα προς τα ελληνικά συμφέροντα και άρα εξ ορισμού δεν μπορούμε να μιλάμε για σύμπλευση των δύο, παρά μόνο για συνεννόηση στην καλύτερη.
Ο Χάντιγκτον με το να δίνει μια τέτοια εικόνα όμως στο βιβλίο του, καθιστά περισσότερο μυωπική την αμερικανική πολιτική η οποία ποτέ δεν αντιμετώπισε την Ελλάδα ως στρατηγικό της σύμμαχο.
Η ιδέα αυτή έχει να κάνει με τον φόβο των ΗΠΑ πως η Ελλάδα θα προστρέξει στην αγκαλιά της Ρωσίας λόγω της πολιτισμικής αναφοράς.
Ένα κομμάτι του Ελληνισμού, όντως βρίσκει εξωτερικές ετεροαναφορές στην Ρωσία ακριβώς λόγω ορθοδοξίας, όμως αυτό δεν έχει επηρεάσει σημαντικά την γεωστρατηγική της χώρας, η οποία ανέκαθεν ήταν προσανατολισμένη στις ναυτικές δυνάμεις.
Εάν δε ληφθεί υπόψη πως η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον αναθεωρητισμό των Σκοπίων και των Βουλγάρων στα βόρεια, άσχετα εάν αυτό έχει καθίζηση πλέον για τους δεύτερους, αντιλαμβανόμαστε πως ο Ελληνισμός ποτέ δεν επεδίωξε να προσεταιριστεί τον συγκεκριμένο δρώντα.
Η προσέγγιση του Χάντιγκτον δυστυχώς ακολουθεί την λανθασμένη δυτικού τύπου ανάγνωση, η οποία αντιμετωπίζει μια τόσο σύνθετη περιοχή με όρους γεωγραφίας και μόνο.
Κάτι τέτοιο ισχύει και για το Αιγαιακό Σύστημα όπως έχουμε αναφέρει και άλλες φορές.
Η Ελλάδα αυτό που πρέπει να κάνει είναι να προσφέρει τεχνογνωσία περιοχής, βασισμένη στην συσωρευμένη ιστορική και όχι μόνο εμπειρία, ώστε να επαναπροσδιορίσει στο μυαλό των ΗΠΑ, το τι ακριβώς συμβαίνει εδώ.
Τότε μόνο θα μπορέσει να αναβαθμίσει την θέση της.
