2024: Έτος επετείων

Οι επέτειοι σηματοδοτούν το πέρασμα του χρόνου, κλείνουν κύκλους ή ανοίγουν νέους και κάποιες φορές είναι αφορμή για ένταση. Στο σημερινό μας editorial, μερικές ώρες πριν από την έναρξη του 2024, το οποίο χαρακτηρίζεται ως χρονιά εκλογών λόγω των πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων σε Ευρώπη, Ρωσία, ΗΠΑ και άλλες χώρες, θα ασχοληθούμε με  πέντε επετείους που πρέπει να προσέξουμε: 

Η 10η επέτειος της κατάληψης της Κριμαίας από τη Ρωσία, 27 Φεβρουαρίου 2014. Είναι λάθος να θεωρούμε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν τα ρωσικά στρατεύματα επιτέθηκαν στο Κίεβο. Ο πόλεμος ξεκίνησε στην πραγματικότητα οκτώ χρόνια νωρίτερα, όταν η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δικαιολόγησε την αρπαγή γης, την πρώτη βίαιη απόπειρα αλλαγής ευρωπαϊκών συνόρων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με το σκεπτικό ότι η Κριμαία ήταν μέρος της Ρωσίας από το 1783 έως ότου ο Σοβιετικός ηγέτης Νικήτα Χρουστσόφ τη «χάρισε» στην Ουκρανία το 1954 και ότι  έπρεπε να σωθεί από τους «ακροδεξιούς εξτρεμιστές» στην Ουκρανία.

Η 25η επέτειος του βομβαρδισμού του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας, 24 Μαρτίου-10 Ιουνίου 1999. Τον Μάρτιο του 1999, η Σερβία απέρριψε την πρόταση του ΝΑΤΟ να στείλει 30.000 ειρηνευτικά στρατεύματα στο Κοσσυφοπέδιο για να εγγυηθεί την αυτονομία της επαρχίας. Η εκστρατεία βομβαρδισμού του ΝΑΤΟ ξεκίνησε στις 24 Μαρτίου και διήρκεσε εβδομήντα οκτώ ημέρες. Οι επιθέσεις σκότωσαν δύο χιλιάδες Σέρβους άμαχους. Αμερικανική πτήση έπληξε την κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι, σκοτώνοντας τρεις Κινέζους δημοσιογράφους και αυξάνοντας την ένταση μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον. Ο βομβαρδισμός έληξε όταν οι σερβικές δυνάμεις έφυγαν από το Κοσσυφοπέδιο.

Η 75η επέτειος της δημιουργίας του Οργανισμού Βορειοατλαντικής Συμφωνίας (ΝΑΤΟ), 4 Απριλίου 1949. Στις 4 Απριλίου 1949, οι Ηνωμένες Πολιτείες και έντεκα άλλες χώρες υπέγραψαν τη Βορειοατλαντική Συνθήκη, δημιουργώντας το ΝΑΤΟ. Η βασική διάταξη της συνθήκης ήταν το Άρθρο 5, το οποίο σήμερα δεσμεύει τα τριάντα ένα, σύντομα τριάντα δύο με την ένταξη της Σουηδίας, κράτη μέλη του ΝΑΤΟ στη συλλογική άμυνα.

Η 50η επέτειος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, 20 Ιουλίου 1974. Στις 20 Ιουλίου, τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Η Άγκυρα επέμεινε ότι ενεργούσε σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης Εγγύησης που διέπουν τη δημιουργία της Κύπρου. Οι υπόλοιπες κυβερνήσεις διαφώνησαν, υποστηρίζοντας ότι η εισβολή παραβίαζε αυτή τη συνθήκη καθώς και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η κατάπαυση του πυρός τέθηκε σε ισχύ στις 16 Αυγούστου και δημιουργήθηκε μια ουδέτερη ζώνη του ΟΗΕ, ή «Πράσινη Γραμμή», αφήνοντας τις τουρκικές δυνάμεις να ελέγχουν το 36 τοις εκατό του νησιού. Υπολογίζεται ότι 160.000 Ελληνοκύπριοι κατέφυγαν στο νότο τμήμα εγκαταλείποντας τα σπίτια τους. 1.508 Ελληνοκύπριοι επισήμως αγννούνται. Πενήντα χρόνια μετά η παράνομη κατοχή βόρειου τμήματος του νησιού συνεχίζεται. 

Η 10η επέτειος από την έναρξη του κινήματος της ομπρέλας του Χονγκ Κονγκ, 26 Σεπτεμβρίου 2014. Τελικά κανένα από τα αιτήματα των διαδηλωτών δεν ικανοποιήθηκε και αρκετοί από τους ηγέτες του κινήματος φυλακίστηκαν. Το 2020, στον απόηχο των ανανεωμένων διαδηλώσεων, το Πεκίνο επέβαλε έναν νέο νόμο για την εθνική ασφάλεια που τερμάτισε το Κίνημα της Ομπρέλα — τουλάχιστον προς το παρόν.