Η επιστροφή του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή
Τουλάχιστον 84 άνθρωποι σκοτώθηκαν και πολλοί ακόμη τραυματίστηκαν σε διπλή βομβιστική επίθεση στην πόλη Κερμάν στο νοτιοανατολικό Ιράν την Τετάρτη. Ιρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι βόμβες τοποθετήθηκαν στο δρόμο που οδηγούσε στο νεκροταφείο όπου είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες για να τιμήσουντην επέτειο της δολοφονίας του Qassem Suleimani, ο οποίος ήταν επικεφαλής της δύναμης Al-Quds του Ιράν. Η επίθεση, η οποία είναι η πιο θανατηφόρα που έχει συμβεί στο Ιράν από την ισλαμική επανάσταση του 1979, έχει πυροδοτήσει εντάσεις στην όλο και πιο ασταθή περιοχή της Μέσης Ανατολής
Αν και οι κατηγορίες αρχικά αποδώθηκαν στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ από ιρανούς αξιωματούχους, προκαλώντας φόβο ότι ο πόλεμος στη Γάζα θα γίνει περιφερειακή σύγκρουση, το Ισλαμικό Κράτος (IS) ανέλαβε την ευθύνη σε δήλωση του που δημοσιεύτηκε στο Telegram. Λεπτομέρειες στην ανακοίνωση, η οποία ανέφερε ότι δύο μέλη είχαν εκραγεί πυροδοτώντας τις εκρηκτικές ζώνες τους μέσα στο πλήθος, διέφεραν από τις δηλώσεις που έκανε η ιρανική κυβέρνηση, η οποία ισχυρίστηκε ότι οι βόμβες είχαν τοποθετηθεί σε σακούλες και πυροδοτήθηκαν εξ αποστάσεως.
Πιο συγκεκριμένα, στο Telegram, το Ισλαμικό Κράτος αποκάλεσε την επίθεση «διπλή μαρτυρική επιχείρηση» και περιέγραψε πώς δύο μαχητές πλησίασαν την τελετή μνήμης στον τάφο του Ταγματάρχη Κασέμ Σουλεϊμανί και πυροδότησαν ζώνες εκρηκτικών δεμένες στα σώματά τους γράφοντας μάλιστα «κοντά στον τάφο του υποκριτή ηγέτη» αναφερόμενοι στον στρατηγό Σουλεϊμανί.
Η είδηση μπορεί να έφερε σε πρώτη φάση ανακούφιση για την Τεχεράνη, καθώς απομακρύνει την πίεση να απαντήσει στρατιωτικά στο Ισραήλ. Όμως, καθώς ο πόλεμος μεταξύ των Ισραήλ και της Χαμάς συνεχίζεται στη Γάζα, η κατάσταση σε ολόκληρη την περιοχή παραμένει εξαιρετικά τεταμένη.
Ακόμη και πριν το Ισλαμικό Κράτος αναλάβει την ευθύνη, η επίθεση αυτής της εβδομάδας στο Ιράν έφερε τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης είπε στον βρετανικό Guardian ο Mehran Kamrava, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Georgetown στο Κατάρ και εμπειρογνώμονας για το Ιράν, τον Περσικό Κόλπο και την πολιτική της Μέσης Ανατολής, τονίζοντας πως «Όλες οι αρχικές ενδείξεις έδειξαν ότι αυτό ήταν έργο του ISIS, επειδή στο παρελθόν είχαν πραγματοποιήσει πανομοιότυπες επιθέσεις». Στην πραγματικότητα, οι ιρανικές αρχές φαινόταν ήδη να έχουν εγκαταλείψει την ιδέα ότι το Ισραήλ βρισκόταν πίσω από τις επιθέσεις, όταν πριν ακόμη την ανάληψη ευθύνης από το ISIS εμφανίστηκαν αναφορές ότι ενίσχυαν την ασφάλεια κατά μήκος των συνόρων του Ιράν με το Αφγανιστάν και το Πακιστάν.
Η σημασία του βομβαρδισμού
Αν και οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Ιράν είναι ασυνήθιστες, συμβαίνουν. Το 2017, 17 άμαχοι σκοτώθηκαν και 43 τραυματίστηκαν όταν μια ομάδα τρομοκρατών του ISIS επιτέθηκε στο ιρανικό κοινοβούλιο και στο μαυσωλείο του Αγιατολάχ Χομεϊνί.
Η χρονική στιγμή του βομβαρδισμού ήρθε επίσης σε μια ιδιαίτερα καταιγιστική στιγμή: μια μέρα νωρίτερα ο αναπληρωτής αρχηγός της Χαμάς, Σαλέχ αλ-Αρούρι, σύμμαχος του Ιράν, σκοτώθηκε στη Βηρυτό. Το Ισραήλ ούτε επιβεβαίωσε ούτε αρνήθηκε την ευθύνη, αλλά είπε ότι όποιος ήταν υπεύθυνος έκανε «χειρουργικό χτύπημα κατά της ηγεσίας της Χαμάς». Η Χαμάς χαρακτήρισε τη δολοφονία «τρομοκρατική επίθεση» και η σύμμαχός της Χεζμπολάχ είπε ότι σκοπεύει να απαντήσει, εγείροντας φόβους για τη διάχυση της σύγκρουσης σε άλλα μέρη της περιοχής. Αυτό έρχεται αφού το Ιράν και οι σύμμαχοί του κατηγόρησαν το Ισραήλ ότι σκότωσε υψηλόβαθμο Ιρανό στρατηγό στη Συρία πέρυσι και κλιμάκωσε τις συγκρούσεις στα σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου.
Αν και το Ισραήλ δεν συμμετείχε σε αυτή την επίθεση, η περιφερειακή ένταση είναι απίθανο να μειωθεί. Στην πραγματικότητα, το χάος τις τελευταίες δύο ημέρες πιθανότατα επιδείνωσαν την κατάσταση. «Το Ιράν θεωρεί επίσης τις Ηνωμένες Πολιτείες ως υπεύθυνες για την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους στην πρώτη θέση. Έτσι, τουλάχιστον όσον αφορά την ιρανική ρητορική κατά των ΗΠΑ, αυτό είναι πιθανό να συνεχιστεί και, στην πραγματικότητα, πιθανότατα να γίνει ακόμη πιο σκληρό», προσθέτει ο Kamrava.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Γάζα, το Ιράν έχει κολλήσει στην πολιτική του να υποστηρίζει τις «δυνάμεις της αντίστασης», να εξοπλίζει ομάδες πληρεξούσιων και να διακόπτει το θαλάσσιο εμπόριο στην Ερυθρά Θάλασσα, οπότε ενδέχεται να υπάρξουν περαιτέρω επιθέσεις των Χούτι στη ναυτιλία και να σκληρύνουν τη ρητορική.
«Φαίνεται ότι παρά το μέγεθος της επίθεσης και το γεγονός ότι, αρχικά, οι ιρανικές αρχές έδειξαν το δάχτυλο στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, οι επιπτώσεις από αυτό θα είναι σχετικά περιορισμένες, πιθανότατα θα οδηγήσουν σε πρόσθετη καταστολή του ISIS στο Ιράν αντί με αποτέλεσμα την περαιτέρω κλιμάκωση του πολέμου στη Γάζα», είπε ο Kamrava.
Η επιστροφή του ISIS
Η επίθεση αυτής της εβδομάδας στο Ιράν είναι ένα σημάδι ότι η ομάδα επιδιώκει να ανοικοδομήσει τη δύναμή της και τη συνάφειά της, δήλωσε στο Reuters ο Aymenn Jawad al-Tamimi, συνεργάτης στο Middle East Forum
«Οι στόχοι της ομάδας παραμένουν πάντα οι ίδιοι: να διεξάγει τζιχάντ εναντίον όλων των εχθρών της ομάδας προκειμένου να εδραιωθεί το εδαφικό Χαλιφάτο που θα πρέπει τελικά να κυβερνήσει ολόκληρο τον κόσμο» σύμφωνα με τον al-Tamimi,
Το Ισλαμικό Κράτος άλλαξε τακτική μετά την κατάρρευση του χαλιφάτου του και μια σειρά άλλων αποτυχιών στη Μέση Ανατολή.
Κάποτε με έδρα τη συριακή πόλη Ράκα και την ιρακινή πόλη Μοσούλη, από την οποία προσπαθούσε να κυβερνήσει σαν μια συγκεντρωτική κυβέρνηση, η ομάδα κατέφυγε στην ενδοχώρα των δύο χωρών που είχαν διαλυθεί.
Οι μαχητές του είναι διάσπαρτοι σε αυτόνομα κελιά, η ηγεσία είναι μυστική και το συνολικό του μέγεθος είναι δύσκολο να υπολογιστεί ποσοτικά.
Το κίνημα πέρασε υπόγεια και σχημάτισε ομάδες που εξαπολύουν επιθέσεις, σύμφωνα με έναν σύμβουλο ασφαλείας της ιρακινής κυβέρνησης που ανήκει σε μονάδα ασφαλείας υψηλού επιπέδου που παρακολουθεί τις δραστηριότητες του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τις γειτονικές χώρες.
Όλοι οι βασικοί ξένοι μαχητές εγκατέλειψαν το Ιράκ για χώρες όπως το Αφγανιστάν, η Συρία και το Πακιστάν. Οι περισσότεροι έχουν ενταχθεί στο παράρτημα του Ισλαμικού Κράτους στο Χορασάν που δραστηριοποιείται κατά μήκος των συνόρων του Ιράν με το Αφγανιστάν και το Πακιστάν.
Μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών πέρυσι υπολόγιζε ότι στην επαρχία Σινά της Αιγύπτου μπορεί να υπάρχουν από 800 έως 1.200 μαχητές πιστοί στο Ισλαμικό Κράτος.
Στη Λιβύη, όπου κάποτε κατείχε μια λωρίδα εδάφους στις ακτές της Μεσογείου, η ομάδα είναι πιο αδύναμη, αλλά θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί τη συνεχιζόμενη σύγκρουση της χώρας. Στην Υεμένη ήταν επίσης σε παρακμή. Αντιθέτως παρουσιάζει μεγάλη δυναμική στην Αφρική.
