Θα επιτεθεί η Τουρκία μόνο εάν κλείσουμε τα μάτια στην κλήση για δράση «Get Real, Get Better»
Δημήτριος Τσαϊλάς*
Φυσικά, οι Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχουν για να πολεμούν, και η συνταγή είναι μια κλήση για δράση «Get Real, Get Better».
Η «αποκάλυψη» ότι ο στρατός της Τουρκίας σχεδιάζει έναν γρήγορο πόλεμο με την Ελλάδα δεν πρέπει να σοκάρει κανέναν. Όλες οι ασκήσεις που εκτελούνται από τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις σκοπό έχουν την κατάληψη νήσων ή εδαφών του Ελληνικού χώρου. Και πάλι, οι τίτλοι σοκάρουν όταν μιλάμε την ξεκάθαρη αλήθεια σε μη πολιτική ορθότητα στη γλώσσα. Δεν υπάρχει Έλληνας που να μη πιστεύει ότι η Τουρκία προετοιμάζεται για έναν «σύντομο, οξύ πόλεμο» με τον Ελληνισμό για τον έλεγχο των θαλασσίων ζωνών και περιοχών.
Ποιος δεν φαντάζεται ότι οι στρατιωτικές δυνάμεις προετοιμάζονται για ένοπλη σύγκρουση σε καιρό ειρήνης; Ή ότι προτιμούν να πολεμούν σύντομους, οξείς πολέμους παρά μακροχρόνιους, βαρετούς;
Πρώτον, τι άλλο πρέπει να κάνουν οι ηγεσίες των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων από το να σχεδιάσουν έναν πόλεμο για να υποστηρίξουν αυτό που η πολιτική ηγεσία προφανώς θεωρεί σημαντικό εθνικό συμφέρον; Μισώ τα μισόλογα και δεν με νοιάζει να φανώ συμπαθητικός. Αλλά αυτή είναι η πεποίθηση μου και διαμορφώνεται από την τουρκική πολιτική, όχι από την τουρκική θαλάσσια στρατηγική ή τους εκτελεστές της. Οι ένοπλες δυνάμεις υπάρχουν για να παρέχουν επιλογές στους πολιτικούς ηγέτες τους σε περιόδους δυσκολίας. Το να σκέφτονται το αδιανόητο και να προετοιμάζονται από πριν αν οι πολιτικοί θεωρούν το αδιανόητο σκεπτικό ότι είναι αυτό που πρέπει να κάνουν.
Πράγματι, οι στρατιωτικοί διοικητές διαπράττουν κακή υπηρεσία εάν αποτύχουν σε αυτή τη βασική λειτουργία. Αντιστρέψτε τα πράγματα και δείτε τα από την Ελληνική σκοπιά. Είναι αφελές να αναρωτιόμαστε, για παράδειγμα, «ποιος εξουσιοδότησε τις προετοιμασίες για πόλεμο με την Τουρκία;» Λοιπόν, οι συντάκτες του Συντάγματος προφανώς δεν περίμεναν ότι οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα ήταν διακοσμητικά φυτά σε γλάστρες, όταν ενέκριναν προϋπολογισμούς να αυξηθεί η εθνική άμυνα και να διατηρήσουμε αξιόμαχες τις Ένοπλες Δυνάμεις για να διεξάγουν πόλεμο. Όλοι αυτοί περίμεναν, όπως και οι σημερινοί αξιωματούχοι αναμένουν, οι στρατιωτικοί διοικητές να εντοπίσουν μέσα από το σκοτεινό γυαλί το μέλλον και να προετοιμαστούν για τα πιο επακόλουθα απρόοπτα, τα πιο πιθανά απρόοπτα ή και τα δύο. Εξ ου και οι προσπάθειες της Ελλάδας να αντιμετωπίσει τον πόλεμο κατά των προσπαθειών και άλλων τουρκικών καινοτομιών. Είναι δύσκολο να αυτοσχεδιάσεις όποια αντίμετρα εν κινήσει. Είναι επίσης ανεύθυνο για τους ηγέτες να παίζουν με τη διαδικασία χάραξης στρατηγικής, αποκλείοντας ορισμένες επιλογές του αντιπάλου ή περιορίζοντας τους τρόπους ενεργείας για να γίνουν αρεστοί. Γι’ αυτό το να διακηρύσσεται ότι ο ένας τρόπος δράσης είναι «η» λύση σε κάποιο πολιτικοστρατιωτικό δίλημμα είναι μάλλον προβληματικό.
Πιστεύουν πραγματικά οι σχολιαστές της ειρηνικής διαπραγμάτευσης ότι οι αξιωματούχοι της Τουρκίας θα απέφευγαν το καθήκον τους; Δεν ελπίζει κανείς. Οι Τούρκοι στρατηγοί είναι υποχρεωμένοι να προετοιμαστούν για πιθανά και σοβαρά απρόοπτα, όπως ακριβώς προετοιμάζεται και ο Ελληνισμός. Το να παίρνουμε στα σοβαρά την προοπτική του πολέμου είναι μέρος αυτού του καθήκοντος και από τις δύο ακτές του Αιγαίου.
Και δεύτερον, τι γίνεται με τις εντάσεις/κρίσεις και στη συνέχεια συγκρούσεις, σε ακατοίκητη μικρονησίδα; Αυτό είναι το ενδιαφέρον μέρος της συζήτησης. Σε πολύ γενικούς όρους, υπάρχουν δύο όψεις στη στρατηγική κουλτούρα. Η πρώτη ευνοεί τον παρατεταμένο πόλεμο, ενώ η δεύτερη επιβραβεύει την ταχεία, αποφασιστική νίκη. Μπορούμε να βάλουμε το πρόσωπο του Κλαούζεβιτζ στην πρώτη, και του Σουν Τζου στο δεύτερο. Αλλά η Τουρκία προτιμάει πραγματικά τις Κλαουζεβιτσιανές μεθόδους παρατεταμένου πολέμου; Η Άγκυρα λύνει αυτόματα τις ένοπλες συγκρούσεις; Όχι. Ακόμη και για τον Κλαούζεβιτζ, η συμβατική νίκη είναι ο απώτερος στόχος, η παράταση είναι απλώς σκόπιμο σε καταστάσεις όπου η Τουρκία ξεκινά ως ο πιο αδύναμος μαχητής.
Εάν η Τουρκία ξεκινήσει ως ο ισχυρότερος ανταγωνιστής, τότε γιατί δεν θα ακολουθούσε τον πιο γρήγορο και σίγουρο δρόμο προς την επιτυχία; Ο Sun Tzu προειδοποιεί ότι κανένας παρατεταμένος πόλεμος δεν ωφελεί ποτέ το κράτος. Τέτοιες συγκρούσεις απομυζούν τους πόρους, ενώ αφήνουν το κράτος ευάλωτο σε ληστρικούς γείτονες – ακόμη και στη νίκη. Όντας έτσι, γιατί να μην λάβετε υπόψη τη σοφία του Sun Tzu εάν η Τουρκία είναι ο ισχυρότερος ανταγωνιστής στην Ανατολική Θάλασσα του Αιγαίου; Η Άγκυρα είναι αναμφίβολα ικανοποιημένη να κερδίσει μέσω των μεθόδων του κινέζου θεωρητικού του πολέμου, αν μπορεί.
Όσο αξιοθρήνητος κι αν ήταν, ο Κλαούζεβιτζ για τους σύντομους πολέμου άφησε μια παρακαταθήκη στους ηγέτες και τους συμβούλεψε σοφά να μην αφήσουν στρατηγικά δόγματα ή «φλυαρίες», να κυριαρχούν στις συζητήσεις για στρατηγικά και επιχειρησιακά ζητήματα. Δήλωσε μια πιο ευέλικτη προσέγγιση που εξαρτάται από τη σχετική ισχύ. Σε αυτή την περίπτωση, τουλάχιστον, μπορεί να είναι σοφό να ακούσουμε τον στρατηγό που κραδαίνει την «Τέχνη του Πολέμου». Εάν η Άγκυρα αντιμετωπίσει μια ενωμένη συμμαχία Ελληνισμού-ΗΠΑ-ΕΕ, μπορεί να κλίνει προς την παρατεταμένη προσέγγιση. Εάν η συμμαχία παρουσιάσει ρωγμές, υποδηλώνοντας ότι η Τουρκία μπορεί να κάνει συζητήσεις «καζάν καζάν» με μια ομότιμη ή πιο αδύναμη Ελλάδα , τότε η Άγκυρα μπορεί να απολαύσει τις προκλήσεις του για τις μεθόδους του Sun Tzu. Μπορεί να χτυπήσει ξαφνικά, σαν γεράκι όπως συμβουλεύει ο μεγάλος δάσκαλος του πολέμου.
*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security(INIS), και του Strategy International (SI). Συγγραφέας του βιβλίου «Ο Σύγχρονος Πόλεμος» Προκλήσεις για την Ελληνική Ασφάλεια. Εκδόσεις Ινφογνώμων.
