Σκάνδαλο Watergate
Το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ (Watergate) ήταν ένα μεγάλο πολιτικό σκάνδαλο που συνέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες στη δεκαετία του 1970, μετά από μια διάρρηξη στην έδρα της Εθνικής Επιτροπής Δημοκρατικών (DNC) στο συγκρότημα γραφείων Watergate στην Ουάσιγκτον, στις 17 Ιουνίου του 1972 και την απόπειρα συγκάλυψης και συμμετοχής σε αυτές τις ενέργειες από τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Ρίτσαρντ Νίξον και της κυβέρνησής του. Όταν η συνωμοσία αποκαλύφθηκε και ερευνήθηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, ο Νίξον αντιστάθηκε στους ελέγχους, το οποίο οδήγησε σε μια συνταγματική κρίση.
Το σκάνδαλο οδήγησε στην ανακάλυψη καταχρήσεων εξουσίας από τα μέλη της κυβέρνησης του Νίξον, την έναρξη διαδικασίας καθαίρεσης εναντίον του προέδρου που τελικά οδήγησε στην παραίτηση του Νίξον. Λόγω του σκανδάλου παραπέμφθηκαν σε δίκη 69 άτομα, από τους οποίους 48 βρέθηκαν ένοχοι. Πολλοί από τους κατηγορούμενους ήταν κορυφαίοι αξιωματούχοι της προεδρίας Νίξον.
Η υπόθεση ξεκίνησε με τη σύλληψη πέντε ανδρών για τη διάρρηξη στην έδρα του DNC στο συγκρότημα Watergate το Σάββατο 17 Ιουνίου 1972. Το FBI στην έρευνά του ανακάλυψε σύνδεση μεταξύ των μετρητών που βρέθηκαν υπό την κατοχή των διαρρηκτών και παρανόμων χρηματοδοτήσεων (μαύρο ταμείο), οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν από την Επιτροπή για την επανεκλογή του Προέδρου (CREEP) για τις εκλογές του 1972. Τον Ιούλιο του 1973, άρχισαν να πληθαίνουν τα στοιχεία εναντίον του επιτελείου του προέδρου, συμπεριλαμβανομένων μαρτυριών από πρώην μέλη του επιτελείου που δόθηκαν στην επιτροπή της Γερουσίας που ερευνούσε το Γουότεργκειτ. Η έρευνα αποκάλυψε ότι ο πρόεδρος Νίξον είχε μια μαγνητοταινία καταγραφής στο γραφεία του και ότι είχε καταγράψει πολλές συζητήσεις.
Μετά από μια σειρά δικαστικών μαχών, το Ανώτατο Δικαστήριο ομόφωνα έκρινε ότι ο πρόεδρος ήταν υποχρεωμένος να δημοσιεύσει τις μαγνητοταινίες για να τις ερευνήσει η κυβέρνηση. Οι ταινίες αποκάλυψαν ότι ο Νίξον είχε επιχειρήσει να καλύψει τις δραστηριότητες που έλαβαν χώρα μετά τη διάρρηξη και να χρησιμοποιήσει ομοσπονδιακούς αξιωματούχους για να αποπροσανατολίσει την έρευνα.Καθώς έφτασε να αντιμετωπίσει πρόταση μομφής και καθαίρεσης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και σχεδόν σίγουρη καταδίκη από την Γερουσία, ο Νίξον παραιτήθηκε από την προεδρία στις 9 Αυγούστου 1974, οπότε απέφυγε την πρότασης. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1974 ο επόμενος πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ του απένειμε χάρη.
Κεντρικό ρόλο στην αποκάλυψη της υπόθεσης είχε η εφημερίδα Washington Post και ειδικότερα οι δημοσιογράφοι Καρλ Μπέρνσταϊν και Μπομπ Γούντγουορντ οι οποίοι με σειρά ρεπορτάζ αποκάλυπταν όλο και περισσότερες πτυχές του σκανδάλου. Ένα χρόνο αργότερα, πάνω στην έρευνα των Γούντγουορντ και Μπέρνσταιν, βασίστηκε το 1976 η ταινία του Άλαν Πάκουλα, “Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου” με πρωταγωνιστές τους Ντάστιν Χόφμαν, Ρόμπερτ Ρέντφορντ και Τζέισον Ρόμπαρτς, η οποία και ήταν υποψηφία για το όσκαρ καλύτερης ταινίας την ίδια χρονιά.
Το σκάνδαλο είχε τεράστια επίδραση στην αμερικανική πολιτική ζωή και έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο, Μέχρι και σήμερα στα αγγλικά και σε άλλες γλώσσες η κατάληξη -gate χαρακτηρίζει πολιτικά ή άλλα σκάνδαλα.
Η «ονοματοδοσία»του σκανδάλου
Όλα ξεκίνησαν από μια σύλληψη πέντε ατόμων για διάρρηξη και παράνομη είσοδο τον Ιούνιο του 1972. Η διάρρηξη αυτή όμως, δεν είχε συμβεί σε κάποιο τυχαίο σπίτι ή γραφείο, αλλά στα κεντρικά γραφεία της Εθνικής Δημοκρατικής Επιτροπής (DNC) που είναι το όργανο που διοικεί το Δημοκρατικό Κόμμα στην πρωτεύουσα Ουάσιγκτον.
Τα κεντρικά γραφεία της Επιτροπής βρίσκονταν στο συγκρότημα Watergate, που αποτελείται από πέντε κτίρια, με χώρους γραφείων, συνεργατικών διαμερισμάτων και ξενοδοχείου, δίπλα στον ποταμό Ποτόμακ. Την εποχή εκείνη, αποτελούσε ένα από τα διαμάντια της πρωτεύουσας, προσελκύοντας ως ενοίκους σειρά Γερουσιαστών και προσωπικοτήτων. Το όνομα του συγκροτήματος, έμελλε να γίνει γνωστό παγκοσμίως με έμμεσο τρόπο, καθώς η κωδική ονομασία που δόθηκε στην υπόθεση έφερε το όνομα «Watergate».
Η ιστορία από την αρχή
Ήταν Ιανουάριος του 1972, όταν ένας σύμβουλος της Επιτροπής Επανεκλογής του Προέδρου (Νίξον), ο Γκόρντον Λίντι, παρουσίασε μια στρατηγική επιλογή για συλλογή πληροφοριών αναφορικά με τις προεκλογικές διαδικασίες, στον τότε πρόεδρο της Επιτροπής Τζεμπ Στιούαρτ, το Γενικό Εισαγγελέα Τζον Μίτσελ και τον Προεδρικό Σύμβουλο Τζον Ντιν.
Το πλάνο του, περιελάμβανε εκτεταμένες δράσεις, κατά κύριο λόγο παράνομες, με στόχευση του Δημοκρατικού Κόμματος, ώστε οι Ρεπουμπλικάνοι να καταφέρουν να επανεκλέξουν το δικό τους υποψήφιο εκμεταλλευόμενοι πληροφορίες και πιθανούς εκβιασμούς. Αυτή η παρουσίαση, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Προεδρικού Συμβούλου Τζον Ντιν, ήταν και η απαρχή αυτού που αργότερα ονομάστηκε Watergate.
Η 1η διάρρηξη είχε μοιραία συνέχεια
Μετά από μια περίοδο αναπροσαρμογής του σχεδίου σε λιγότερο εκτεταμένες δράσεις, η ομάδα προχώρησε σε διάρρηξη των γραφείων της Εθνικής Δημοκρατικής Επιτροπής (DNC) στο κτίριο Watergate και εγκατέστησε επιτυχώς τηλεφωνικούς κοριούς στις συσκευές του τότε γραμματέα της επιτροπής και ενός ακόμη υψηλόβαθμου στελέχους.
Παρά την επιτυχή όμως εγκατάσταση αποφασίστηκε η εκ νέου διάρρηξη προς βελτίωση της τοποθέτησης και συλλογή επιπλέον πληροφοριών μέσα από φωτογράφιση εγγράφων. Έτσι, στα μέσα Ιουνίου του ίδιου έτους, η ομάδα των 5 πληρωμένων διαρρηκτών που είχε συγκροτηθεί, ξαναμπήκε στα γραφεία των Δημοκρατικών.
Τη δεύτερη φορά όμως, δεν κατάφεραν να αποφύγουν το λάθος, καθώς η ταινίες που είχαν βάλει σε κλειδαριές πορτών που οδηγούσαν στα υπόγεια στάθμευσης ενεργοποίησαν έναν φρουρό, που αποφάσισε να καλέσει την αστυνομία με αποτέλεσμα την σύλληψη των πέντε.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν
Η σιγουριά και η αλαζονεία των «εγκεφάλων» της παράνομης επιχείρησης οδήγησε σε σειρά προσπαθειών συγκάλυψης, καθώς είχαν αφήσει ίχνη που τους συνέδεαν με τους 5 συλληφθέντες. Βασικότερη σύνδεση όλων, ήταν πως δύο εκ των εμπλεκόμενων στις έρευνες ήταν γνωστό πως απασχολούνταν και σε άλλη ομάδα δράσης των Ρεπουμπλικάνων, επιφορτισμένη με τον εντοπισμό «παραβιάσεων ασφαλείας» και τη φροντίδα «ευαίσθητων θεμάτων».
Τα ίχνη αυτά οδηγούσαν απευθείας στο όνομα Χάουαρντ Χαντ, ενός πρώην συνεργαζόμενου με τη CIA που είχε σχέσεις με τον Γενικό Εισαγγελέα Τζον Ντιν. Τα πειστήρια που υπήρχαν στο χρηματοκιβώτιό του τελικώς καταστράφηκαν, χωρίς οι μετέπειτα έρευνες να μπορέσουν να αποδείξουν ποιος είχε εμπλακεί σε αυτή την ενέργεια.
Η πραγματικότητα είναι πως όσο περνούσε ο καιρός, όλο και πιο πολλά στελέχη της διοίκησης του Νίξον εμπλέκονταν είτε έμμεσα είτε άμεσα με την προσπάθεια αποστασιοποίησης από τις παράνομες παρακολουθήσεις. Φυσική εξέλιξη όλων αυτών ήταν να αρχίσουν τα λάθη, άνθρωποι που γνώριζαν αισθάνονταν να πιέζονται και με τον τρόπο αυτό άρχισε να αποκαλύπτεται κομμάτι κομμάτι το σκάνδαλο. Μέσα από τη διαρκή πίεση των ΜΜΕ, με τους δημοσιογράφους να ρωτούν συνεχώς και να βασίζονται σε ανώνυμες πηγές, το θέμα διαρκώς έπαιρνε δημοσιότητα, αντί να ξεφουσκώνει όπως ήλπιζαν οι εμπλεκώμενοι.
Οι αντιδράσεις του Νίξον
Ο Πρόεδρος Νίξον, καθώς προκύπτει από τις μετέπειτα έρευνες, δεν γνώριζε τι σχεδιαζόταν πριν γίνει γνωστή η διάρρηξη. Όμως τα στοιχεία των ερευνητών καταδεικνύουν σαφείς ενδείξεις πως υπήρξαν εντολές για να σβηστούν τα ίχνη της χρηματοδότησης των ομάδων αυτών και πιο συγκεκριμένα να παρεμποδιστεί η έρευνα του FBI.
Ο ίδιος, σε βάθος χρόνου και υπό το βάρος των πιέσεων που διαρκώς αυξάνονταν, έχει κάνει δηλώσεις που μόνο πυροσβεστικές ή αποπροσανατολιστικές μπορούν να χαρακτηριστούν, αρνούμενος κάθε «ανάμειξη του Λευκού Οίκου».
Το σκάνδαλο συνέχισε να φουντώνει
Παρά το γεγονός πως ήδη είχαν γίνει συλλήψεις και είχαν απαγγελθεί κατηγορίες, το σκάνδαλο συνέχιζε να μεγαλώνει και να περιλαμβάνει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους. Μια ιστορία που ξεκίνησε το 1972, είχε συνεχίσει με μεγαλύτερη ένταση και στοίχειωνε πλέον κάθε κίνηση του Προέδρου Νίξον.
Ο ίδιος, θέλοντας να μετριάσει τις επιπτώσεις, επέλεξε να εξυφάνει μια νέα συνωμοσία, σε βάρος των στενών συνεργατών του που είχαν συμμετάσχει στο Watergate. Προώθησε έτσι ένα σενάριο στο οποίο προσπάθησε να εγκλωβίσει όλους τους υπόλοιπους και να απεγκλωβίσει τον εαυτό του.
Το «πάτημα» ήταν ο ισχυρισμός για ψευδορκία σειράς εμπλεκόμενων, που ανάγκασε τις δικαστικές αρχές να συμπεριλάβουν και πάλι στις έρευνες τη στενή ομάδα των ανθρώπων που είχαν ακούσει πρώτοι το σχέδιο παρακολουθήσεων. Οι μεταξύ τους αντιπαλότητες και η προσπάθεια όλων να αποφύγουν τις ευθύνες, όμως, οδήγησαν στον εγκλωβισμό τους και εν τέλει στη φυλάκισή τους.
Ο Πρόεδρος Νίξον, αν και έφτασε κοντά στο να απεγκλωβιστεί από το αδιέξοδο, εν τέλει το μόνο που κατάφερε ήταν να παραιτηθεί με δική του πρωτοβουλία, αντί να αποπεμφθεί. Η λεπτομέρεια που οδήγησε στην εξέλιξη αυτή ήταν πως από τις μαγνητοφωνήσεις στο γραφείο του Νίξον, αποδεικνυόταν το επίπεδο της εμπλοκής του.
Μια τέτοια κασέτα δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Λευκό Οίκο τον Αύγουστο του 1974 και αμέσως δημιούργησε πάταγο. Ήταν το στοιχείο που αποδείκνυε πως ο Νίξον γνώριζε για τη διάρρηξη και τη σύνδεση με τους συνεργάτες του και συμμετείχε σε προσπάθεια συγκάλυψης και παρακώλυσης των ερευνών του FBI.
Η μαγνητοταινία, που έκτοτε αναφέρεται ως «smoking gun» λόγω των εξελίξεων που πυροδότησε, ήταν η αιτία που ο Νίξον έχασε πλήρως οποιαδήποτε στήριξη διατηρούσε στη Γερουσία και το Κογκρέσο, με αποτέλεσμα να αποφασίσει να παραιτηθεί για να αποφύγει τα χειρότερα.
Η ταινία Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου (αγγλ. All the President’s Men) είναι πολιτικό θρίλερ παραγωγής 1976 σε σκηνοθεσία Άλαν Τζέι Πακούλα βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο των δημοσιογράφων Καρλ Μπέρνσταϊν και Μπομπ Γούντγουορντ που πραγματεύεται τις έρευνες πάνω στο Σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ. Τη διασκευή του σεναρίου για τη μεγάλη οθόνη έκανε ο Γουίλιαμ Γκόλντμαν και πρωταγωνιστές της ταινίας είναι οι Ντάστιν Χόφμαν και Ρόμπερτ Ρέντφορντ ως Μπέρνσταϊν και Γούντγουορντ αντίστοιχα.To 2007 το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία στην 77η θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών ενώ το περιοδικό Entertainment Weekly συμπεριέλαβε την ταινία στη λίστα με τα 25 καλύτερα πολιτικά θρίλερ όλων των εποχών.
πηγές: Wikipedia, H Μηχανή του Χρόνου, Ελεύθερος Τύπος
Geopolitics Editorial Team
