Τι σημαίνει η απόφαση του βρετανικού Ανώτατου Δικαστηρίου που έκρινε παράνομο το κλείσιμο του Κοινοβουλίου
Του Κώστα Ράπτη
H απόφαση, και μάλιστα ομόφωνη, του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου, με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματική η πρωτοβουλία του Μπόρις Τζόνσον να αναστείλει για πέντε εβδομάδες (αντί για τις καθιερωμένες τρεις της περιόδου των κομματικών συνεδρίων) τις εργασίες του βρετανικού κοινοβουλίου ανοίγει μια βεντάλια πολιτικών σεναρίων. Ωστόσο κανένα από αυτά δεν επηρεάζει άμεσα το ερώτημα της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε.
Ο Μπόρις Τζόνσον ενδέχεται να εισακούσει τις εκκλήσεις της αντιπολίτευσης και να παραιτηθεί. Ενδέχεται να υποστεί πρόταση μομφής στο κοινοβούλιο ή να αντιμετωπίσει και άλλες διαρροές βουλευτών από την κυβερνητική πρώην πλειοψηφία. Ενδέχεται επίσης, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, να προκαλέσει νέα αναστολή των εργασιών (prorogation) του κοινοβουλίου, οδηγώντας τη σύγκρουση στα άκρα.
Το πιθανότερο πάντως είναι να μην συμβεί τίποτε το τόσο θεαματικό και μοναδικό θύμα της συμβολικής και πολιτικής ήττας στο Ανώτατο Δικαστήριο να αποβεί ίσως ο έχων την πατρότητα της prorogation, πρωθυπουργικός σύμβουλος Ντόμινικ Κάμινγκς.
Και πάντως η πορεία του Brexit δεν κρίνεται εντός των βρετανικών συνόρων, αλλά στη διαπραγμάτευση μεταξύ της κυβέρνησης Τζόνσον και των “27”, όπου παρατηρείται ενδιαφέρουσα κινητικότητα.
Ήδη από την περασμένη εβδομάδα σε τηλεφωνική επικοινωνία των Μπόρις Τζόνσον και Άγκελα Μέρκελ δόθηκε ραντεβού στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών που διεξάγεται τις μέρες αυτές στη Νέα Υόρκη, με την προσδοκία ότι εκεί θα επισφραγιστεί ατύπως και το ντιλ για το Brexit – σε ένα περιβάλλον εντεινόμενων γεωπολιτικών προκλήσεων, όπου αναδεικνύεται η ανάγκη στενότερου ευρωπαϊκού συντονισμού, όπως μόλις αυτός αποτυπώθηκε και στην κοινή δήλωση Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας για το ιρανικό ζήτημα.
Από την πλευρά του ο απερχόμενος πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ σε συνέντευξή του στο Sky TV παραδέχθηκε ότι τυχόν ασύντακτη έξοδος της Βρετανίας θα ήταν καταστροφική και για την Ε.Ε., εξέφρασε την πεποίθηση ότι μια συμφωνία των δύο πλευρών είναι πιθανή και δήλωσε με νόημα ότι η δικλείδα ασφαλείας (backstop) στα ιρλανδικά σύνορα, που τόσο ερεθίζει τους Βρετανούς δεν είναι κάτι στο οποίο οι Βρυξέλλες έχουν ιδιαίτερη προσκόλληση Αν οι στόχοι, συμπλήρωσε, εκπληρώνονται και με τις εναλλακτικές ρυθμίσεις στις οποίες αναφέρεται ο Τζόνσον, τότε το backstop είναι αχρείαστο.
Επανερχόμενος την εβδομάδα αυτή, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε στην ισπανική εφημερίδα El Pais ότι θεωρεί πως ο Μπόρις Τζόνσον εννοεί στα σοβαρά να διαπραγματευτεί μια συμφωνία.
Οι πληροφορίες των προηγούμενων ημερών για την πιθανή δημιουργία μιας τελωνειακής ένωσης μόνο για τα αγροτοδιατροφικά προϊόντα ή για περιορισμό της ισχύος του backstop αποκλειστικά στη Βόρειο Ιρλανδία (ενδεχόμενο στο οποίο πλέον εμφανίζονται έτοιμοι να συγκατατεθούν και οι Βορειοϊρλανδοί Προτεστάντες Ενωτικοί που στηρίζουν την βρετανική κυβέρνηση), απέκτησαν ξαφνικά ιδιαίτερη βαρύτητα.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Κομισιόν Μισέλ Μπαρνιέ εμφανίζεται δημοσίως εξαιρετικά απαισιόδοξος για τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας. Όμως μετά τη συνάντησή του την Παρασκευή με τον Στίβεν Μπάρκλεϊ, όπου κατατέθηκαν σε πρώτη μορφή οι βρετανικές τεχνικές προτάσεις, ο αρμόδιος για το Brexit υπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου υποστήριξε ότι δόθηκε μια “ώθηση” στις συνομιλίες. Το διαπραγματευτικό παιχνίδι ρόλων βρίσκεται ακόμη σε πλήρη ανάπτυξη.
Αν πάντως η συμφωνία επιτευχθεί πριν από τις 31 Οκτωβρίου, τότε ο Μπόρις Τζόνσον έχει “αδειάσει” τους πολιτικούς του αντιπάλους, οι οποίοι, από την πλευρά τους, δεν έχουν πολλές δυνατότητες να αλλάξουν τη ροή των πραγμάτων. Υπενθυμίζεται ότι στην παρούσα Βουλή των Κοινοτήτων καταγράφηκε μεν μια πλειοψηφία αποτροπής του σκληρού Brexit, αλλά δεν υπάρχει συσχετισμός ούτε υπέρ της ακύρωσης της εξόδου, ούτε υπέρ της άμεσης διεξαγωγής εκλογών, ούτε υπέρ μιας συμμαχικής κυβέρνησης υπό τον Τζέρεμι Κόρμπι, με μοναδική αποστολή την διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος, όπως πρότεινε ο ίδιος ο ηγέτης των Εργατικών. Για τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και τους Ανεξάρτητους που αποχώρησαν από τους Εργατικούς η απόκρουση του Κόρμπιν αποκαλύπτεται μεγαλύτερη προτεραιότητα από την παραμονή στην Ε.Ε., της οποίας είναι θιασώτες.
Άλλωστε, ο ηγέτης των Εργατικών με τον τρόπο του διευκολύνει τον Τζόνσον. Το εν εξελίξει συνέδριο του κόμματος υιοθέτησε την πρόταση του Κόρμπιν για διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος στο οποίο οι πολίτες θα επιλέξουν ανάμεσα στην όποια συμφωνία εξόδου και την παραμονή στην Ε.Ε., χωρίς οι Εργατικοί να λάβουν θέση. Αν όμως δεν τίθεται ζήτημα κομματικής πειθαρχίας, τότε οι Εργατικοί βουλευτές που επείγονται να δουν το Brexit να υλοποιείται θα υπερψηφίσουν τη συμφωνία του Τζόνσον.
Σε κάθε περίπτωση, οι Συντηρητικοί εμφανίζονται περισσότερο έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των εκλογών, όποτε γίνουν, και περισσότερο ενωμένοι (μετά τη διαγραφή των 21 διαφωνούντων βουλευτών) ως ένα κόμμα του Brexit. Η ευρωπαϊκή πλευρά, πάλι, δεν είναι διατεθειμένη να διαιωνίσει το παιχνίδι των παρατάσεων μόνο και μόνο για να διευκολύνει τη βρετανική αντιπολίτευση. Η Γαλλία διαμηνύει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί πως νέα (τρίμηνη) παράταση μπορεί να δοθεί μόνο αν η Βρετανία προχωρήσει σε εκλογές ή δημοψήφισμα.
