H Κίνα προσεγγίζει τις Φιλιππίνες
George Friedman
Geopolitical Futures
Την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων Ferdinand Marcos Jr. επισκέφθηκε τον Πρόεδρο Xi Jinping στην Κίνα, όπου συμφώνησαν να συνεργαστούν σε επιχειρήσεις ειρήνης και ασφάλειας και στην ανάπτυξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Επιφανειακά, αυτή φαίνεται σαν μια συνηθισμένη διπλωματική συνάντηση, αλλά μπορεί να υπάρχουν περισσότερα από όσα φαίνονται στο μάτι. Οι σχέσεις μεταξύ των Φιλιππίνων και της Κίνας ήταν τεταμένες στο παρελθόν, με το Πεκίνο να είναι δυσαρεστημένο για τους δεσμούς της Μανίλα με τις ΗΠΑ και τη Μανίλα να είναι θυμωμένη για τη λαθροθηρία του Πεκίνου στα χωρικά της ύδατα.
Η χαλάρωση των εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών αποκαλύπτει ορισμένες από τις δυναμικές που παίζουν μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών. Το στρατηγικό πρόβλημα της Κίνας είναι ότι εξαρτάται από το διεθνές εμπόριο, ιδιαίτερα για ορυκτά, και από τις εξαγωγές, ιδιαίτερα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Κίνας.
Από αυτό, προκύπτει ότι η πιο σημαντική κινεζική επιταγή είναι η διατήρηση των εξαγωγών και η μεγαλύτερη απειλή για τις εξαγωγές της είναι εάν η Κίνα δεν είχε πρόσβαση στις παγκόσμιες θαλάσσιες οδούς. Τα λιμάνια στην ανατολική ακτή της Κίνας είναι το κλειδί για την οικονομία της Κίνας. Εάν έκλειναν ή απαγορευόταν για οποιονδήποτε λόγο, η κινεζική οικονομία θα έμενε τουλάχιστον άναυδη και θα γκρεμιζόταν το πολύ.
Υπάρχει μια αίσθηση στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού ότι η Κίνα είναι ένα δυνητικά επιθετικό έθνος. Στην πραγματικότητα, είναι ένα θεμελιωδώς αμυντικό έθνος. Ο φόβος της είναι ότι οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν, με στρατιωτική δράση ή με άλλο τρόπο, να κλείσουν τα λιμάνια της Κίνας ή να εμποδίσουν τα πλοία τους να μεταφέρουν εμπορεύματα. Αυτό απαιτεί από την Κίνα μια στρατιωτική στρατηγική σχεδιασμένη να περιορίσει την πρόσβαση των ΗΠΑ στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και να εγγυηθεί τη δική της πρόσβαση στον Ειρηνικό.
Η γραμμή των νησιών που εκτείνεται από την Ταϊβάν στην Ινδονησία είναι το κλειδί για την επίλυση του στρατηγικού προβλήματος της Κίνας. Τα νησιά παρέχουν περιορισμένη διέλευση στον Ειρηνικό και είναι αρκετά στενά ώστε οι ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν να μπλοκάρουν τα σχετικά στενά κενά που δημιουργούν. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τις προθέσεις της Κίνας προς την Ταϊβάν. Μια εισβολή στην Ταϊβάν θα απαιτούσε αμφίβιες δυνάμεις να κινηθούν στα στενά της Ταϊβάν, όπου θα ήταν ευάλωτες σε ταϊβανέζικους ή αμερικανικούς πυραύλους κατά πλοίων.
Το Πεκίνο θα πάλευε να απορροφήσει μια αποτυχημένη εισβολή, φυσικά, αλλά ακόμα κι αν η επιχείρηση πετύχαινε, δεν θα άλλαζε τις γεωγραφικές προκλήσεις της Κίνας. Δεν είναι η Ταϊβάν που πρέπει να ελέγξει το Πεκίνο, αλλά τα στενά βόρεια και νότια της Ταϊβάν. Η βόρεια διαδρομή πλαισιώνεται από μια ολοένα και πιο ισχυρή Ιαπωνία, με μια δύναμη που έχει κατασκευαστεί για να εμποδίσει μια κινεζική περιπέτεια. Η κατοχή της Ταϊβάν δεν αλλάζει αυτό το γεγονός. Ούτε αλλάζει την πραγματικότητα ότι οι νότιες και βόρειες διαδρομές γύρω από την Ταϊβάν είναι ανοιχτά νερά ευάλωτα σε μια σειρά από όπλα μεγάλης εμβέλειας.
Το πιο ενδιαφέρον χάσμα είναι τα 600 μίλια (965 χιλιόμετρα) μεταξύ της Ταϊβάν και των Φιλιππίνων. Είναι ένα ευρύτερο πέρασμα, που είναι αναγκαστικά πιο δύσκολο να κλείσει. Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί για την έκταση των 300 μιλίων νότια μεταξύ των Φιλιππίνων και της Ινδονησίας. Πράγματι, το γεγονός ότι οι Φιλιππίνες είναι μια τόσο μεγάλη κοινότητα νησιών δημιουργεί μια πληθώρα διαδρομών που η Κίνα επιθυμεί. Σε αντίθεση με τις βόρειες διαδρομές, αυτά τα νότια περάσματα απαιτούν οι αμυντικές δυνάμεις να απλώνονται πολύ πιο αραιά. Και αν η Κίνα είχε πρόσβαση στις Φιλιππίνες, θα μπορούσε να βασίσει αεροσκάφη και πυραύλους ως πρόσθετη απειλή και αβέβαιη μεταβλητή.
Το κλειδί είναι η επίτευξη συνεννόησης με τις Φιλιππίνες. Το Πεκίνο και η Μανίλα έχουν πολλούς λόγους να δυσπιστούν το ένα το άλλο, επομένως αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν είναι καν η αρχή σοβαρών σκέψεων. Εάν οι συνομιλίες γίνουν πιο σοβαρές, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορούν να αντιμετωπίσουν, φυσικά, αλλά εγείρουν το ζήτημα των προθέσεων και του κόστους. Η Κίνα πιθανότατα θα πλήρωνε πολύ υψηλό τίμημα για την πρόσβαση στις Φιλιππίνες επειδή αξίζει περισσότερο από την Ταϊβάν και πιθανότατα δεν θα χρειαζόταν να πολεμήσει έναν δυνητικά χαμένο πόλεμο για να αποκτήσει πρόσβαση. Οι Φιλιππίνες μπορεί να μην απελευθερώνουν εντελώς την Κίνα από την πρώτη νησιωτική αλυσίδα, αλλά είναι αδύνατο να πιστέψουμε ότι το Πεκίνο δεν το ονειρεύεται. Η Μανίλα μπορεί να αρκείται στο να κάθεται και να περιμένει, αναρωτιέται τί είδους διόδια μπορεί να αποσπάσει από τις ΗΠΑ για την άρνηση μιας προσφοράς από την Κίνα.
Όχι τυχαία, ο διοικητής των πεζοναυτών των ΗΠΑ ανακοίνωσε τη Δευτέρα ένα πρόγραμμα προετοιμασίας των Φιλιππίνων για πόλεμο σε συνδυασμό με την Ιαπωνία. Τι σημαίνει αυτό είναι ασαφές. Δεν έχει σκοπό να ξεκινήσει έναν πόλεμο αλλά να τον αποτρέψει. Το σίγουρο είναι ότι η συνάντηση της Κίνας με τις Φιλιππίνες έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου στην Ουάσιγκτον.
