Ο Μακρόν είναι το καλύτερο στοίχημα της ΕΕ για να επηρεάσει την Κίνα

Philippe Le Corre
Νikkei Asia 

Στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να εξετάσουν όλες τις πιθανές επιλογές για να βοηθήσουν στην επίλυση της κρίσης. Πολλοί από αυτούς βλέπουν την Κίνα ως μία από τις λίγες χώρες που μπορεί να ενεργήσει ως ενδιάμεσος με τη Ρωσία, και πιστεύουν ότι οι ίδιοι μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην πραγματοποίηση αυτού του εγχειρήματος.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρόκειται να ταξιδέψουν μαζί αυτή την εβδομάδα στο Πεκίνο για να συζητήσουν για τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας και να ζητήσουν τη βοήθεια της Κίνας για την κρίση της Ουκρανίας.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε μια σπάνια συσσώρευση αμφισβητούμενων ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αποτυχίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επικυρώσει μια διμερή επενδυτική συμφωνία με την Κίνα εν μέσω ανταλλαγής κυρώσεων σε σχέση με τη βάναυση καταστολή των μουσουλμανικών μειονοτήτων από το Πεκίνο, και τις συνέπειες από την απόφαση του Κινέζου προέδρου Σι Τζίνπινγκ να ευθυγραμμιστεί με τη Ρωσία καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Από τον Φεβρουάριο του 2022, οι ευρωπαίοι πολίτες βλέπουν εικόνες ουκρανικής ερήμωσης στις τηλεοπτικές τους οθόνες και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων τους. Οι Ανατολικοευρωπαίοι, ειδικά εκείνοι στην Πολωνία, την Τσεχία και τα κράτη της Βαλτικής, έχουν παράσχει τεράστια υποστήριξη στο Κίεβο, φιλοξενώντας εκατομμύρια Ουκρανούς που εγκατέλειψαν τις μάχες και βοηθώντας την κυβέρνηση του προέδρου Ζελένσκι τόσο στρατιωτικά όσο και οικονομικά.

Τα ευρωπαϊκά έθνη έπρεπε να αντιμετωπίσουν προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης της τεράστιας εισροής προσφύγων, του αυξανόμενου πληθωρισμού και των κινδύνων ενέργειας και ασφάλειας από τη Ρωσία. Με την αυξανόμενη πίεση από τους ίδιους τους πολίτες να εργαστούν για μια λύση, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναγνωρίζουν ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να διαρκέσει επ’ αόριστον.

Η αυτοαποκαλούμενη ουδέτερη στάση της Κίνας στον πόλεμο της Ουκρανίας δεν έχει γίνει θετικά αντιληπτή από τις ευρωπαϊκές χώρες, πολλές από τις οποίες αισθάνθηκαν ήδη απογοητευμένες από χρόνια ανεκπλήρωτων επενδυτικών υποσχέσεων από το Πεκίνο μέσω της πρωτοβουλίας Belt and Road και της λεγόμενης πλατφόρμας 17+1 που έφερε Κίνα μαζί με κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Πράγματι, οι πιέσεις της σύγκρουσης στην Ουκρανία έχουν κάνει πολλές από αυτές τις χώρες να εξαρτώνται ακόμη περισσότερο από τη διπλωματική και στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ.

Ωστόσο, ορισμένοι ευρωπαίοι ηγέτες, ειδικά εκείνοι στη δυτική πλευρά της ηπείρου, πιστεύουν ότι ο Σι μπορεί να κληθεί να παίξει έναν πιο θετικό ρόλο στη σύγκρουση στην Ουκρανία. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τσαρλς Μισέλ, ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έχουν ήδη κάνει προσκύνημα στο Πεκίνο τους τελευταίους μήνες για να μιλήσουν με τον Κινέζο ηγέτη.

Ο Μακρόν έχει ακόμη περισσότερους λόγους τώρα να παίξει τον αγαπημένο του αλλά επικίνδυνο ρόλο ως μεσολαβητής, επειδή η ίδια η Κίνα δεν έχει την πολυτέλεια να κλείσει την πόρτα στις ευρωπαϊκές ειρηνευτικές προσπάθειες. Στις αρχές του 2022, ο Μακρόν προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει τον Πούτιν να μην εισβάλει στην Ουκρανία. Τώρα θα προσπαθήσει να πείσει τον Σι να συνεχίσει τουλάχιστον να μην παρεμβαίνει στις δυτικές οικονομικές κυρώσεις και ίσως να επανασυνδεθεί με τον Ζελένσκι.

Ο Γάλλος πρόεδρος είπε πρόσφατα ότι στο Πεκίνο θα πραγματοποιήσει «μακροχρόνιες ανταλλαγές για τον πόλεμο στην Ουκρανία και θα εργαστεί για την επιστροφή στην ειρήνη με σεβασμό του διεθνούς δικαίου, ιδιαίτερα της εδαφικής κυριαρχίας της Ουκρανίας».

Με τη βοήθεια της Φον ντερ Λάιεν, ο Μακρόν πιστεύει ότι μπορεί να πείσει τον Σι να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα από ό,τι ήταν μέχρι στιγμής διατεθειμένος να κάνει.

Ο Φου Κονγκ, ο πρεσβευτής της Κίνας στην ΕΕ, είπε νωρίτερα ότι οι Βρυξέλλες και το Πεκίνο θα πρέπει απλώς να αφήσουν στην άκρη το θέμα της Ουκρανίας για να επικεντρωθούν σε άλλα θέματα. Αλλά η Κίνα φαίνεται να έχει ήδη εγκαταλείψει αυτή την περίεργη ιδέα.

Μετά από τρία χρόνια περιορισμών στη διπλωματική δραστηριότητά της που σχετίζονται με τον COVID, η Κίνα φαίνεται πρόθυμη να αποκαταστήσει τις κανονικές σχέσεις με την Ευρώπη εν μέσω των διαρκώς επιδεινούμενων εντάσεων, με τους Κινέζους αξιωματούχους  να επαναλαμβάνουν το σύνθημα του Μακρόν για «ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία» με την ελπίδα να δελεάσει τη Γαλλία να αποστασιοποιηθεί από την Ουάσιγκτον.

Η Γαλλία προσπαθεί να οικοδομήσει μια πολύπλευρη εταιρική σχέση με την Κίνα όλα αυτά τα χρόνια, αναγνωρίζοντας την αυξανόμενη οικονομική και γεωπολιτική επιρροή του Πεκίνου στην παγκόσμια σκηνή.

Ο Μακρόν, φυσικά, θα προσπαθήσει να προωθήσει τα γαλλικά επιχειρηματικά συμφέροντα όσο βρίσκεται στην Κίνα, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλη τη μόχλευση που διαθέτει για να ζητήσει από τον Σι να προχωρήσει περαιτέρω στην προώθηση της ειρήνης στην Ουκρανία. Ο Μακρόν, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2017, είναι τώρα ένας από τους πιο έμπειρους αρχηγούς κρατών της Ευρώπης, μεταξύ άλλων όσον αφορά την αντιμετώπιση του Σι, και έτσι μπορεί να είναι ο καλύτερος για να προωθήσει αυτό το επιχείρημα.

Η Γερμανία, επίσης, βλέπει το Πεκίνο ως έναν πιθανό διαμεσολαβητή της ειρήνης, και όσο η Κίνα δεν παρέχει όπλα στη Ρωσία, θα συνεχίσει να αναζητά τρόπους για να διατηρήσει τα επιχειρηματικά της συμφέροντα στην Κίνα.

Την περασμένη Πέμπτη, η ίδια η φον ντερ Λάιεν παρατήρησε: «Το πώς η Κίνα συνεχίζει να αλληλεπιδρά με τον πόλεμο του Πούτιν θα είναι καθοριστικός παράγοντας για τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, στο μέλλον».

Κατά την επίσκεψή τους, ο Μακρόν και η φον ντερ Λάιεν θα μιλήσουν επίσης με τους Κινέζους ομολόγους τους για τις κρίσεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική και για τις εντάσεις στην περιοχή του  Ινδο-Ειρηνικού, καθώς και για την κλιματική αλλαγή, τη βιοποικιλότητα και τη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ο Μακρόν θα είναι πρόθυμος να προσκαλέσει την Κίνα στην προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής του για ένα Νέο Παγκόσμιο Οικονομικό Σύμφωνο στο Παρίσι τον Ιούνιο, μια εκδήλωση που έχει περιγράψει ότι στοχεύει στον απολογισμό «όλων των μέσων και των τρόπων αύξησης της οικονομικής αλληλεγγύης με τον Νότο».

Ωστόσο, η Ουκρανία είναι το θέμα της πιο κρίσιμης σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης και θα πρέπει να είναι κεντρικό ζήτημα στην επίσκεψη Μακρόν. Αν και πολλοί ηγέτες της ΕΕ παραμένουν εξαιρετικά δύσπιστοι για τον Πούτιν, και σε κάποιο βαθμό για τον Σι, ο Μακρόν και ο Φον ντερ Λάιεν θα πρέπει να επιδιώξουν να λάβουν κάτι παραπάνω από ευγενικές δηλώσεις από τον Σι. Ενώ οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας συνεχίζουν να επιδεινώνονται, η Ευρώπη έχει τα δικά της χαρτιά να παίξει και μπορεί να το κάνει αναγνωρίζοντας τις φιλοδοξίες του Πεκίνου να είναι σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια σκηνή.

*Ο Philippe Le Corre είναι συνεργάτης στο Κέντρο Ανάλυσης της Κίνας του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ασίας και επισκέπτης καθηγητής στο ESSEC Business School στο Παρίσι.