Τι συμβαίνει στη Ρωσία; Όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για το «πραξικόπημα»

Η σφοδρή επίθεση του αρχηγού της μισθοφορικής παραστρατιωτικής ομάδας Wagner  κατά του ρωσικού στρατιωτικού κατεστημένου έχει κλιμακώσει δραστικά τις εντάσεις, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πόσο μεγάλη απειλή αποτελεί η κατάσταση για το Κρεμλίνο.

Ρώσοι στρατηγοί κατηγόρησαν την Παρασκευή τον Ρώσο μεγιστάνα μισθοφόρο Γεβγκένι Πριγκόζιν ότι προσπαθεί να οργανώσει πραξικόπημα κατά του προέδρου της χώρας, Βλαντίμιρ Πούτιν. Το γεγονός προκάλεσε ανοιχτή αντιπαράθεση μεταξύ του επικεφαλής της ομάδας Wagner και του στρατού, οι οποίοι διαπληκτίζονται εδώ και μήνες για την πολεμική τακτική που ακολουθεί η Ρωσία στην Ουκρανία.

Υπήρξαν αναφορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για στρατιωτικές κινήσεις σε μια περιοχή της νότιας Ρωσίας κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία. Και το πρωί του Σαββάτου, ο Πριγκόζιν, ισχυρίστηκε ότι έχει τον έλεγχο τμημάτων του στρατηγείου της στρατιωτικής διοίκησης στη νότια Ρωσία.

Δεν ήταν σαφές πόσο μεγάλο μέρος των δυνάμεων της Wagner  ελέγχουν ή πόση απειλή αποτελούσαν για το Κρεμλίνο. Αλλά η αντιπαράθεση ισοδυναμεί ήδη με τη μεγαλύτερη πρόκληση για την εξουσία του Πούτιν από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022,  πριν από 16 μήνες.

Σε διάγγελμά του προς το ρωσικό λαό, ο  Πούτιν χαρακτήρισε τις ενέργειες των  μισθοφορικών δυνάμεων «μαχαιριά στην πλάτη της χώρας μας και του λαού μας» και υποσχέθηκε «αποφασιστικές ενέργειες».

«Όλοι όσοι μπήκαν στον δρόμο της προδοσίας θα υποστούν αναπόφευκτη τιμωρία» δήλωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στο μήνυμα του στον ρωσικό λαό για τις εξελίξεις μετά το «πραξικόπημα» Πριγκόζιν, χωρίς να αναφέρεται ονομαστικά στη Wagner ή τον ιδρυτή της

Ο Πούτιν χαρακτήρισε τις ενέργειες των μισθοφόρων εξέγερση, προδοσία, μαχαίρι στην πλάτη της χώρας και του λαού.

«Ως Πρόεδρος της Ρωσίας και ως Ανώτατος Ανώτατος Διοικητής, θα κάνω τα πάντα για να υπερασπιστώ τη χώρα, να προστατεύσω τη συνταγματική τάξη», είπε ο Πούτιν, προσθέτοντας ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν λάβει τις κατάλληλες οδηγίες.

Απευθυνόμενος σε όσους «απειλήθηκαν και ωθήθηκαν στο μονοπάτι της ένοπλης εξέγερσης», ο Πούτιν τους προέτρεψε να παραμερίσουν οποιαδήποτε διαμάχη «κατά τη διάρκεια της ειδικής επιχείρησης», όταν «αποφασίζεται η μοίρα του λαού μας».

Υπενθύμισε επίσης το πλήγμα που δέχτηκε η Ρωσία με την εξέγερση του 1917, όταν η χώρα διεξήγαγε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Δεν θα αφήσουμε να συμβεί ξανά κάτι τέτοιο, θα προστατεύσουμε τόσο τον λαό μας όσο και την κρατική μας υπόσταση από κάθε απειλή», τόνισε ο Ρώσος πρόεδρος.

Τι συμβαίνει;

Η ένταση κλιμακώθηκε αργά την Παρασκευή, αφού ο Πριγκόζιν κατηγόρησε τον ρωσικό στρατό ότι επιτέθηκε σε καταυλισμούς των μαχητών του – ένας ισχυρισμός που δεν μπορεί να επαληθευτεί άμεσα. Περιέγραψε επίσης την εισβολή στην Ουκρανία ως μια «κομπίνα» που διαπράττεται από μια διεφθαρμένη ρωσική ελίτ.

Ο Πριγκόζιν ορκίστηκε ότι η μισθοφορική του δύναμη των 25.000 ατόμων, όπως είπε, θα περάσει στην επίθεση κατά του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, αν και είπε ότι οι ενέργειες δεν αποτελούν «στρατιωτικό πραξικόπημα».

Οι ρωσικές αρχές απάντησαν κατηγορώντας τον για «οργάνωση ένοπλης εξέγερσης». Ένας Ρώσος στρατηγός προέτρεψε τους μαχητές του κ. Prigozhin να μην «παίξουν στα χέρια»  ενός εχθρού που, όπως είπε, περίμενε να επιδεινωθεί η εσωτερική πολιτική κατάσταση της Ρωσίας.

Βίντεο έδειξε τεθωρακισμένα οχήματα του ρωσικού στρατού στη νότια ρωσική πόλη Ροστόφ-ον-Ντον, κοντά στη γραμμή του μετώπου του πολέμου στην Ουκρανία, όπου δρούσαν οι μαχητές της ομάδας του Πριγκόζιν.

Πρόσθετα βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο έδειχναν δεκάδες στρατιώτες να βγαίνουν από στρατιωτικά οχήματα και να σημαδεύουν με τα όπλα τους το συγκρότημα που αποτελεί το στρατιωτικό διοικητήριο στη νότια Ρωσία.

Νωρίς το Σάββατο, ο κυβερνήτης της περιφέρειας Ροστόφ ζήτησε από τους κατοίκους να παραμείνουν στα σπίτια τους, λέγοντας ότι οι αρχές «κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο» για να διασφαλίσουν την ασφάλειά τους. Ο κυβερνήτης της κοντινής περιοχής Βορονέζ, βόρεια του Ροστόφ, δήλωσε επίσης ότι μια αυτοκινητοπομπή με στρατιωτικό εξοπλισμό κινείται κατά μήκος ενός τοπικού αυτοκινητόδρομου. Δεν ήταν σαφές προς ποια κατεύθυνση κινείται.

Καθώς τα γεγονότα διαδραματίζονταν στη Ρωσία, οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας ανήρτησαν στο Twitter: «Παρακολουθούμε»

Την ίδια ώρα έχουμε σε εξέλιξη και την ουκρανική αντεπίθεση.  Καθώς μεγάλο μέρος του κόσμου παρακολουθεί με προσοχή την αργή πρόοδο της εκστρατείας της Ουκρανίας, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και οι βοηθοί του προσπαθούν να περιορίσουν τις προσδοκίες, λέγοντας ότι η εκδίωξη της Ρωσίας θα είναι μια σκληρή, αιματηρή προσπάθεια.

Στο μεταξύ,  όπως έγινε γνωστό χθες ουκρανικός πύραυλος έπληξε τη γέφυρα Τσονχάρ που συνδέει την Ουκρανία με την προσαρτημένη από τη Ρωσία Κριμαία, σύμφωνα με αξιωματούχους που έχουν εγκατασταθεί στο Κρεμλίνο. Δεν αναφέρθηκαν θύματα. Η χερσόνησος της Κριμαίας, η οποία βρίσκεται πολύ πίσω από τις γραμμές του μετώπου, έχει γίνει ζωτικής σημασίας για την πολεμική προσπάθεια της Μόσχας και γίνεται όλο και περισσότερο στόχος επιθέσεων.

Βίντεο και φωτογραφίες δείχνουν ζημιές στα δύο ανοίγματα της γέφυρας, που διασχίζουν το στενό Τσονχάρ μεταξύ της Κριμαίας και της Χερσώνας. Μια αδιάβατη γέφυρα θα μπορούσε να εμποδίσει τον ανεφοδιασμό και την επιμελητεία των ρωσικών δυνάμεων, αλλά δεν θα τις αποκόψει εντελώς, καθώς υπάρχουν άλλες διαθέσιμες διαβάσεις και η γέφυρα θα μπορούσε να επισκευαστεί.

Η Ουκρανία τυπικά διατηρεί μια πολιτική να μην αναλαμβάνει ρητά την ευθύνη για χτυπήματα στη χερσόνησο, αλλά αναγνώρισε μια επίθεση σε μια αποθήκη πετρελαίου εκεί τον Απρίλιο ως μέρος, όπως είπε, προετοιμασίες για μια αντεπίθεση. Η αποκοπή της «χερσαίας γέφυρας», του ουκρανικού εδάφους που κατέχει η Ρωσία μεταξύ των συνόρων της και της Κριμαίας, είναι ένας κύριος στόχος αυτής της εκστρατείας.

Ποιος είναι ο Πριγκόζιν

Ο μεγιστάνας της Αγίας Πετρούπολης ανήκει εδώ και χρόνια σε έναν γοητευτικό κύκλο Ρώσων ολιγαρχών με στενούς δεσμούς με τον πρόεδρο Πούτιν. Το 2018 ήταν ένας από τους 13 Ρώσους που κατηγορήθηκαν από ομοσπονδιακό δικαστήριο στις Ηνωμένες Πολιτείες για ανάμιξη στις αμερικανικές εκλογές του 2016.

Η μισθοφορική δύναμη Wagner, μια σκιώδης ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία, εμφανίστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της παράνομης προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014. Έκτοτε έχει ασκήσει επιρροή για λογαριασμό της Μόσχας στη Συρία, τη Λιβύη, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Σουδάν, το Μάλι και τη Μοζαμβίκη.

Η ομάδα είναι σημαντική για τον πόλεμο του Κρεμλίνου στην Ουκρανία και ηγήθηκε της πρόσφατης επίθεσης στην πόλη Μπαχμούτ της ανατολικής Ουκρανίας. Και ο Πριγκόζιν, ο οποίος έχει στρατολογήσει μαχητές από τις φυλακές, έχει θεωρηθεί ευρέως ως σύμβολο της Ρωσίας εν καιρώ πολέμου: αδίστακτος, ξεδιάντροπος και παράνομος.

Γιατί είναι θυμωμένος

Ο Πριγκόζιν έχει εξαπολύσει τους τελευταίους μήνες κατηγορίες κατά της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας. Κατηγορεί τους Ρώσους στρατηγούς ότι δεν προμηθεύουν τις δυνάμεις του με αρκετά πυρομαχικά και ότι αγνοούν τους αγώνες των στρατιωτών του.

Το Κρεμλίνο ανέχτηκε τις αιχμές του για μήνες, ακόμη και όταν ορισμένοι αναλυτές είπαν ότι ο Πριγκόζιν  ήταν έτοιμος να μετατρέψει τη νέα του προβολή σε ευρύτερη πολιτική επιρροή, απειλώντας ενδεχομένως τη νομή του Πούτιν στην εξουσία.

Αλλά η επίσημη υπομονή είχε σαφώς εξανεμιστεί το πρωί του Σαββάτου, όταν ο γενικός εισαγγελέας της χώρας ανακοίνωσε ότι ο Πριγκόζιν ερευνήθηκε με κατηγορίες που συνεπάγονται μέγιστη ποινή φυλάκισης 20 ετών. Το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS μετέδωσε ότι του απαγγέλθηκαν κατηγορίες.

Αργότερα το πρωί του Σαββάτου, ο Πούτιν ασχολήθηκε με την κατάσταση στο Ροστόφ επί του Ντον κατά τη διάρκεια σύντομης ομιλίας του στην κρατική τηλεόραση, λέγοντας ότι θα ληφθούν «αποφασιστικές ενέργειες» για τη σταθεροποίησή της. Είπε ότι η λειτουργία των στρατιωτικών και πολιτικών θεσμών στη νότια ρωσική πόλη του ενός εκατομμυρίου κατοίκων είχε «ουσιαστικά μπλοκαριστεί»

«Οι ενέργειες που διχάζουν την ενότητά μας είναι στην ουσία ηττοπάθεια μπροστά στον ίδιο τον λαό»,  είπε χαρακτηριστικά.