Η Τουρκία, η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η Ελλάδα
Καθώς η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας ολοκληρώνεται και πολλά έχουν γραφτεί στα ελληνικά ΜΜΕ για το πόσο κερδισμένη είναι η Τουρκία και πόσο σπουδαίος ο Ερντογάν που κατάφερε να βγει κερδισμένος – ως Geopolitics αναρωτηθήκαμε αν διαβάζαμε άρθρα σε ελληνικά μέσα ή αν ήταν απευθείας μεταφράσεις από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Τουρκίας Αnadolu-έρχονται οι πληροφορίες για το χρονοδιάγραμμα που θα ακολουθήσει η Τουρκία σχετικά με την ένταξη της Σουηδίας.
Το τουρκικό κοινοβούλιο θα επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ «το συντομότερο δυνατό», αλλά όχι πριν από τον Οκτώβριο στην καλύτερη περίπτωση, δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Το κοινοβούλιο δεν συνεδριάζει για τους επόμενους δύο μήνες…αλλά στόχος μας είναι να οριστικοποιήσουμε το θέμα όσο το δυνατόν συντομότερα», είπε ο Ερντογάν σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη.
Στο μεταξύ, ένας από τους συμβούλους του Τούρκου προέδρου δήλωσε στο Nikkei Asia πως «Δεν είναι σαν να πατάς ένα κουμπί και την επόμενη μέρα γίνονται όλα, οπότε δεν βλέπω να συμβαίνει αυτή την εβδομάδα». Το σχόλιο αυτό σε συνδυασμό με τις δηλώσεις Ερντογάν είναι ένα σαφές σημάδι ότι ουσιαστικά τίποτε δεν έχει ακόμη κατοχυρωθεί και ότι το ζήτημα της ένταξη της Σουηδίας δεν έχει τελειώσει.
Υπενθυμίζουμε πως για να εισαχθούν νέα μέλη στο ΝΑΤΟ, καθένα από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να επικυρώσει τα πρωτόκολλα προσχώρησης σύμφωνα με τα δικά του συστήματα — συνήθως με κοινοβουλευτική έγκριση (ή με έγκριση από το Κογκρέσο στις ΗΠΑ). Μόλις εγκρίνουν όλοι, ο αρχηγός του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προσκαλεί τα νέα μέλη, στη συγκεκριμένη περίπτωση τη Σουηδία, να προσχωρήσουν, κάτι που κάνουν σύμφωνα με τις δικές τους εσωτερικές διαδικασίες. Ως τελευταίο βήμα, ειδοποιείται το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Μέχρι να έρθει, λοιπόν, η ένταξη της Σουηδίας προς ψήφιση στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, η Τουρκία θα μπορεί να χρησιμοποιεί το ζήτημα ως το κατάλληλο χαρτί για να εξασκεί πιέσεις. Πηγές που γνωρίζουν άριστα την τουρκική τακτική αναφέρουν στο Geopolitics πώς σε αντίθεση με το περσινό καλοκαίρι όπου είχαμε πάλι ένα θρίλερ σχετικά με την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας (τελικά εγκρίθηκε μόνο η ένταξη της πρώτης από την Τουρκία) φέτος η κυβέρνηση Ερντογάν θα προσπαθήσει με το συγκεκριμένο θέμα να ξεπεράσει τις κυρώσεις του Κογκρέσου και να αποκτήσει μαχητικά αεροσκάφη F-16 από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό παραμένει το πιο σημαντικό ζήτημα και είναι στόχος της τουρκικής διπλωματίας.
Ωστόσο, μόνο λίγες ώρες νωρίτερα, η συμφωνία φαινόταν να έχει ολοκληρωθεί, καθώς ο Ερντογάν και ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν συναντήθηκαν για περισσότερο από μία ώρα στο περιθώριο της συνόδου κορυφής, χαμογελαστοί μπροστά στις κάμερες. Υπονοώντας μια πιθανή πρόσκληση στον Λευκό Οίκο, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η συνάντηση ήταν «απλώς μια προθέρμανση» για περαιτέρω πρόσωπο με τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ένας εξίσου διακριτικός Μπάιντεν είπε στον Ερντογάν: «Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη διπλωματία σας και το θάρρος σας να το αντιμετωπίσετε. Και θέλω να σας ευχαριστήσω για την ηγεσία σας».
Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες στην Τουρκία χαιρέτησαν τη συνάντηση ως «μια νέα εποχή» στους ακρωτηριασμένους δεσμούς της Τουρκίας με την Ουάσιγκτον και ο Ερντογάν δεσμεύτηκε να πείσει το κοινοβούλιο να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας το συντομότερο δυνατό.
Μέχρι τώρα, οι συναντήσεις των δύο ηγετών ήταν σπάνιες και σύντομες, στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων, όπως η G20 ή το ΝΑΤΟ. Σε αντίθεση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο Ερντογάν δεν έχει προσκληθεί στον Λευκό Οίκο. Ούτε έχει προσκληθεί στην ετήσια Σύνοδο Κορυφής του Μπάιντεν για τη Δημοκρατία.
Με απλά λόγια λοιπόν ο Ερντογάν μπορεί να παρατείνει τη συνεδρίαση του τουρκικού κοινοβουλίου για την επικύρωση της ένταξης. Από την πλευρά του επίσης, ο Ερντογάν είχε αποτρέψει οποιαδήποτε αναφορά σε «επικύρωση» στο ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής του Βίλνιους που εκδόθηκε την Τρίτη. Η συμβιβαστική φόρμουλα που ορίζεται στο άρθρο 4 του κειμένου ήταν: «Ανυπομονούμε να καλωσορίσουμε τη Σουηδία ως πλήρες μέλος της Συμμαχίας και, από την άποψη αυτή, χαιρετίζουμε τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, του Προέδρου της [Τουρκίας] και του πρωθυπουργού της Σουηδίας». Δεν αναφέρεται πουθενά το χρονοδιάγραμμα της ένταξης παρά μόνο η λέξη συμφωνία.
Ο λόγος που συνέβη αυτό είναι γιατί ο Ερντογάν θεωρεί αγκάθι την εξέλιξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ λόγω του Μπομπ Μενέντεζ και της σκληρής του στάσης. Όμως όπως γράφει και σε έτερο άρθρο της στο Geopolitics η Γιώτα Χουλιάρα, ο Ερντογάν δεν έχει απεριόριστο χρόνο και η οικονομική κατάσταση της χώρας του σε συνδυασμό με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σε ρευστότητα τον αναγκάζουν να βιαστεί.
Την ίδια ώρα, μη διασταυρωμένες πληροφορίες αναφέρουν πως οι ΗΠΑ θα επιδοτήσουν ουσιαστικά την Ελλάδα στην απόκτηση των F-35 μετά από συνομιλίες που έγιναν στο Βίλνιους, καθώς η χώρα μας θεωρείται ουσιαστικός σύμμαχος και κύριο σημείο αναφοράς της συμμαχίας του ΝΑΤΟ στο ΝΑ άκρο του. Θα περιμένουμε να δούμε αν θα υπάρξει και επίσημη δήλωση για αυτή την πληροφορία μέσα στην επόμενη εβδομάδα όπου αναμένεται και η απόφαση του Κογκρέσου για το αν, πώς και με ποιους όρους θα δοθούν τα F-16 στην Τουρκία. Αν ισχύει πάντως αυτή η τελευταία πληροφορία φαίνεται πως είναι ένας τρόπος των ΗΠΑ να δείξουν πόσο σημασία δίνουν στη χώρα μας.
Τελειώνοντας, θα πρέπει να πούμε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βασίζεται αιώνια στην απομόνωση της Τουρκίας. Μπορεί να κάνει διπλωματικά παιχνίδια επενδύοντας στην απομόνωση της, αλλά επιβάλλεται ως χώρα να έχει εθνικό δόγμα και εθνική στρατηγική απέναντι στην Τουρκία και στην απειλή που δημιουργεί.
Geopolitics Editorial Team
