Δημήτριος Καμπέρος: Οι απαρχές της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας

Θεόδωρος Γιαννόπουλος 

Στις 27 Μαρτίου του 1911, η κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου υπογράφει μια ιστορική συμφωνία με τη κυβέρνηση της Γαλλίας. Η Ελλάδα θα αποκτούσε σύντομα τα πρώτα της αεροπλάνα καθώς και την απαραίτητο εξοπλισμό και τεχνογνωσία για την χρήση και την συντήρηση τους. Σχεδόν μια δεκαετία μετά τη πρώτη πετυχημένη πτήση των αδερφών Wright, το αεροπλάνο αρχίζει ήδη να διαδραματίζει ρόλο στα στρατιωτικά δρώμενα. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός είχε δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το νέο τεχνολογικό επίτευγμα, εξού και η έντονη επιθυμία του να το εντάξει στον ελληνικό στρατό. Ύστερα από την ήττα στον πόλεμο του 1897 και από τους περιορισμούς που έφεραν τα σκληρά μέτρα του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, η Ελλάδα είχε ανάγκη να αναδιοργανώσει το στρατό της. Για τον σκοπό αυτό, κλήθηκαν Γάλλοι και Άγγλοι αξιωματικοί, οι οποίοι πέραν της αναδιοργάνωσης, ανέλαβαν και την ίδρυση της Αεροπορίας Στρατού. Η Ελλάδα απέκτησε τέσσερα αεροπλάνα τύπου Farman, τα οποία ονομάστηκαν «Δαίδαλος», «Γυψ», «Αετός» και «Ιέραξ». Αυτό που έλειπε όμως, ήταν τα άτομα που θα ήταν σε θέση για να τα πετάξουν.

Σε αυτό το σημείο της ιστορίας, έρχεται και ο Δημήτριος Καμπέρος. Γεννημένος το 1883 στην Ύδρα σε εύπορη οικογένεια, αποφοίτησε το 1905 από τη Σχολή Ευέλπιδων και κατατάχθηκε στο Πυροβολικό στο βαθμό του υπολοχαγού. Το Μάιο του 1911, ο Καμπέρος μαζί και με άλλους εθελοντές απάντησε την έκκληση του Βενιζέλου για την συγκρότηση της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας. Έχοντας καταθέσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά, ο Καμπέρος ήταν ένας από τους 60 εθελοντές που επιλέχθηκαν για να εκπαιδευτούν στη σχολή Φάρμαν στο Παρίσι. Ένα χρόνο αργότερα, ο Καμπέρος επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και συνέχισε εξασκείται στις πτήσεις. Στη διάρκεια μιας άσκησης, ο Καμπέρος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το αεροσκάφος του δίχως αλεξίπτωτο, πηδώντας από ύψος περίπου δέκα μέτρων. Λόγω αυτού του γεγονότος, αλλά και επειδή συνήθιζε να κάνει ριψοκίνδυνές μανούβρες και βυθίσεις πάνω από τους ουρανούς της Αθήνας και του Πειραιά, κέρδισε από τον απλό λαό το παρατσούκλι «τρελοκαμπέρος». Ο Καμπέρος επίσης, επιμελήθηκε της μετατροπής ενός εκ των τεσσάρων Φάρμαν σε υδροπλάνο, ανοίγοντας το δρόμο για την συνεργασία ναυτικού και αεροπορίας. Μάλιστα, με αυτό το υδροπλάνο ο Καμπέρος έσπασε το τότε ευρωπαϊκό ρεκόρ, διανύοντας την απόσταση Φάληρο – Ύδρα (περίπου 165 χιλιόμετρα) σε μια ώρα και είκοσι λεπτά, πετώντας με 110 χιλιόμετρά την ώρα.

Με το ξέσπασμα των Βαλκανικών Πολέμων το 1912, τα αεροπλάνα συμμετείχαν  σε αναγνωριστικές αποστολές πάνω από τον Θεσσαλικό κάμπο. Ο Καμπέρος δε, όντας παράτολμος, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το αεροσκάφος του για να πλήξει τις τουρκικές θέσεις. Ρίχνοντας από χαμηλό ύψος χειροβομβίδες και μπιτόνια με φλεγόμενη βενζίνη, ο Καμπέρος κατάφερε να επιστρέψει σώος, παρά το γεγονός πως το αεροσκάφος του δεν ήταν κατασκευασμένο για ρίψεις, καθώς ήταν διάτρητο από σφαίρες. Πάντως, αυτή η πρακτική του Καμπέρου, θεωρείται από πολλούς ως η πρώτη χρήση αεροπλάνου για στρατιωτικό σκοπό, καθώς οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αγγλία, η Γαλλία και η Γερμανία. Αξιοποιήσαν το αεροπλάνο ως όπλο με το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου το 1914. Αν και οι ρίψεις του Καμπέρου δεν επέφεραν σημαντικές υλικές καταστροφές, η πρακτική και μόνο ήταν αρκετή για να καμφθεί το ηθικό των τούρκων στρατιωτών, καθώς το θέαμα ήταν πρωτόγνωρο.

Με το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου το 1918, ο Καμπέρος έγινε εκπαιδευτής της νέας γενιάς πιλότων και ύστερα υπήρξε ιδρυτικό μέλος και διοικητής της σχολής Ικάρων. Αποστρατεύτηκε το 1934 με τον βαθμό του Ταγματάρχη και έζησε για να δει τους Γερμανούς να μπαίνουν στην Αθήνα. Δυστυχώς όμως, δεν πρόλαβε να δει την Ελλάδα ελεύθερη, καθώς πέθανε απρόσμενα το 1942, ύστερα από διαρροή φωταεριού, την οποία προφανώς δεν είχε αντιληφθεί. Παρόλα αυτά, ο Καμπέρος είχε κατορθώσει να γίνει ένας ζωντανός θρύλος και έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος στρατιωτικός αεροπόρος της χώρας μας.

Ο Καμπέρος εξακολουθεί και ενσαρκώνει όλα τα στοιχεία που αποτελούν τη ψύχη της Πολεμικής Αεροπορίας: το παράτολμο, την καινοτομία, το θάρρος και το πείσμα να ξεπερνάει κανείς συνεχώς τα όρια του. Και αυτά τα στοιχεία βρίσκονται στις γυναίκες και τους άντρες που υπηρετούν στην Πολεμική Αεροπορία, κυρίως δε στους ιπτάμενους μας. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε πει κάποτε «Η Ελλάς θα παρακολουθεί πάντοτε την πρόοδο των εθνών και έχω την ελπίδα ότι δια των αεροπλάνων μας, θα ανυψωθεί και η Εθνική Ιδέα». Και πράγματι, από τα πρώτα Farman μέχρι τα Rafale, η Πολεμική Αεροπορία βρίσκεται πάντα εκεί, ως «άγρυπνος αετός» για την προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της πατρίδας μας.

*Ο Θεόδωρος Γιαννόπουλος είναι απόφοιτος του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Αρθρογράφος και μέλος του Ελληνικού Τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων.