Μεγάλος ευρωπαϊκός βορράς, το νέο σύνορο ασφαλείας του ΝΑΤΟ
Nicolas Barotte
Le Figaro
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υπογράψει συμφωνίες με τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Δανία που παρέχουν πρόσβαση στις στρατιωτικές τους βάσεις.
Χωρίς να περιμένουν την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, εν αναμονή της επικύρωσης της Τουρκίας και της Ουγγαρίας, οι χώρες του Βορρά οργανώνονται για να ενισχύσουν την άμυνά τους. Από τότε που έγινε μέλος η Φινλανδία την άνοιξη, η Συμμαχία μοιράζεται νέα σύνορα 1.300 km με τη Ρωσία. Αν προσθέσουμε την στρατηγική σημασία της Βαλτικής Θάλασσας, όπου τα λιμάνια του Καλίνινγκραντ και της Αγίας Πετρούπολης σχηματίζουν δύο στρατηγικούς θύλακες υπό πίεση και την πρόσβαση στον Αρκτικό Ωκεανό, ζωτικής σημασίας για τον ρωσικό υποβρύχιο στόλο, η βόρεια Ευρώπη έχει γίνει θέατρο πιθανής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.
«Η περιοχή θα βρισκόταν στην πρώτη γραμμή μιας σύγκρουσης», υπογραμμίζει ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας Henri Vanhanen σε μια ανάλυση για το Ινστιτούτο Carnegie. Ο Βορράς δεν μπορεί πλέον να είναι «η ξεχασμένη πλευρά» της Συμμαχίας, γράφει ο ίδιος ερευνητής.
Η Φινλανδία «θα είναι η πρώτη που θα υποφέρει» σε περίπτωση κλιμάκωσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, δήλωσε την Πέμπτη σε επίσημο ρωσικό πρακτορείο Τύπου ο διπλωμάτης Μιχαήλ Ουλιάνοφ, εκπρόσωπος της Μόσχας στη Βιέννη. Την προηγούμενη μέρα, το Κρεμλίνο είχε ανακοινώσει την ανάπτυξη νέων μονάδων πυροβολικού στη Βόρεια Στρατιωτική Περιφέρεια, απέναντι στη Φινλανδία και τη Νορβηγία. Από τότε που η Ρωσία ώθησε μετανάστες να περάσουν στη Φινλανδία, χρησιμοποιώντας τους ως εργαλείο αποσταθεροποίησης, η χώρα έκλεισε τα σύνορά της με τη γείτονά της.
39 βάσεις ανοιχτές στον αμερικανικό στρατό
Η Ρωσία προσπαθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της χρησιμοποιώντας υβριδικές μορφές αντιπαράθεσης αλλά η σκληρή για αυτήν πραγματικότητα είναι η επέκταση της επιρροής του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών στα σύνορά της. Σε διάστημα λίγων εβδομάδων, η Σουηδία (5 Δεκεμβρίου), η Φινλανδία (18 Δεκεμβρίου) και η Δανία (21 Δεκεμβρίου) υπέγραψαν συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Νορβηγία σύναψε την ίδια συμφωνία το 2021.
Παρόμοιες μεταξύ τους οι συμφωνίες οργανώνουν την πρόσβαση των δυνάμεων των ΗΠΑ στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις διευθετώντας νομικά ζητήματα και διοικητικές λεπτομέρειες. Απαριθμούν επίσης τις βάσεις στις οποίες ο αμερικανικός στρατός μπορεί να αναπτύξει ή να αποθηκεύσει εξοπλισμό : τρεις βάσεις στη Δανία, τέσσερις στη Νορβηγία, δεκαεπτά στη Σουηδία, δεκαπέντε στη Φινλανδία. Οι σκανδιναβικές χώρες έχουν προσφέρει πρόσβαση σε πολλές στρατηγικές τοποθεσίες του αρκτικού Βορρά όπως οι βάσεις του Ροβανιέμι και του Ιβάλο στη Λαπωνία ή εκείνες της Κιρούνα, του Μπόντεν, του Βίντσελ ή του Λουλέα-Καλάξ, στα βόρεια της Σουηδίας.
Η πρόσβαση στον εναέριο χώρο της βόρειας Νορβηγίας, που βρίσκεται ακριβώς στον Αρκτικό Ωκεανό και στα ρωσικά σύνορα, θα παραμείνει απαγορευμένη σε μη νορβηγικά αεροσκάφη. Αυτός ο περιορισμός συμφωνήθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να μην προκληθεί η Ρωσία, ενώ η χερσόνησος Κόλα, όπου βρίσκεται το λιμάνι του ρωσικού στόλου, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών υποβρυχίων, απέχει μόλις λίγα εκατοντάδες χιλιόμετρα. Αυτός ο περιορισμός επανεξετάζεται όλο και περισσότερο στους δυτικούς στρατιωτικούς κύκλους. Αλλωστε από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και για να προστατεύσει την αεροπορία της από επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, η ρωσική Πολεμική Αεροπορία αποφάσισε επίσης να τοποθετήσει πολλά στρατηγικά βομβαρδιστικά στη βάση Ολιένια, κοντά στο Μούρμανσκ.
«Πρέπει να αναπτύξουμε ικανότητες»
Με στραμμένη την προσοχή τους στην ενίσχυση της ανατολικής Ευρώπης, στην αύξηση των εντάσεων στην Ασία και στον υπόλοιπο κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέλεξαν μια ευέλικτη προσέγγιση για τις χώρες της βόρειας Ευρώπης : αντί να προτάσσουν δυνάμεις, οργανώνουν τα μέσα για ταχεία ανάπτυξη όταν χρειαστεί.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι χώρες της βόρειας Ευρώπης είναι πολύτιμοι σύμμαχοι : σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη δεν είχαν περιορίσει τις αμυντικές τους δαπάνες. Μπορούν να είναι πάροχοι στρατιωτικού προσωπικού ή να χρησιμεύσουν ως κόμβοι εφοδιασμού για άλλες περιοχές υπό πίεση, όπως οι χώρες της Βαλτικής οι οποίες αισθάνονται ιδιαίτερα ευάλωτες. Στα μέσα Δεκεμβρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν διμερείς συμφωνίες μαζί τους για να καθορίσουν τομείς συνεργασίας έως το 2028.
Παράλληλα με το ΝΑΤΟ, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τη γεωπολιτική ανασύνθεση της βόρειας Ευρώπης. «Σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές έχουν λάβει χώρα στην περιοχή της Αρκτικής. Είναι σημαντικό να εξετάσουμε τι σημαίνει αυτό για τα περιφερειακά σχέδια της Συμμαχίας και πώς παρέχουμε αποτροπή εναντίον της Ρωσίας και πώς πρέπει να αναπτύξουμε τις δυνάμεις μας», δήλωσε η Ίρις Φέργκιουσον τον Οκτώβριο, Υπουργός Άμυνας αρμόδια για την Αρκτική. Μια νέα στρατηγική για τον Μεγάλο Βορρά πρέπει να δημοσιοποιηθεί το επόμενο έτος για να επικαιροποιηθεί αυτή του 2019. Θα πρέπει να καλύψει τα κενά ασφαλείας ενόψει των ρωσικών και κινεζικών απειλών.
Πιο νότια, η ζήτηση για αμερικανική παρουσία αυξάνεται επίσης. Στην Πολωνία, όπου βρίσκονται μόνιμα 10.000 Αμερικανοί στρατιώτες, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν στα μέσα Δεκεμβρίου ότι η βάση αντιπυραυλικής άμυνας Redzikowo ήταν έτοιμη επιχειρησιακά.
