Τι σημαίνουν οι γενικές εκλογές της Ταϊβάν για τη χώρα – και τη δημοκρατία παγκοσμίως

Στη Ταϊβάν αύριο Σάββατο 13/1 θα διεξαχθούν οι πρώτες και  από τις πιο σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις της χρονιάς.

Η Κίνα έχει από καιρό διεκδικήσει το νησί, θεωρώντας το ως επαρχία της και υπόσχεται να το επανενώσει με την ηπειρωτική χώρα. Η απειλή της προσάρτησης έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με την Κίνα να πραγματοποιεί όλο και πιο επιθετικές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο νησί, γεγονός που έχει κλιμακώσει τις εντάσεις μεταξύ της Ουάσιγκτον, στενού συμμάχου της Ταϊβάν, και του Πεκίνου.

Αυτή η προεκλογική εκστρατεία έχει γίνει μια από τις πιο επίμαχες στην 26χρονη δημοκρατία της χώρας, με τα κορυφαία κόμματα να αγωνίζονται να προχωρήσουν παρά τις σημαντικές ιδεολογικές τους διαφορές. Η προσέλευση των ψηφοφόρων ήταν υψηλή στις δύο τελευταίες προεδρικές εκλογές, στο 66% το 2016 και στο 75% τέσσερα χρόνια αργότερα, άρα όλα μπορούν να συμβούν κατά την εκλογική αναμέτρηση. Η επιλογή ενός νέου προέδρου θα διαμορφώσει τη σχέση του νησιού με την Κίνα – και, κατ’ επέκταση, θα διαμορφώσει  και τις διεθνείς ισορροπίες.

Το ιστορικό πλαίσιο 

Η μοίρα της Ταϊβάν είναι ένα από τα μεγάλα άγνωστα της δεκαετίας του 2020. Είναι τώρα μια ακμάζουσα δημοκρατία με περίπου 23 εκατομμύρια ανθρώπους, με μέσο ετήσιο εισόδημα υψηλότερο από ό,τι σε πολλές χώρες  της Ευρώπης. Πολλά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ,  αντιμετωπίζουν την Ταϊβάν σχεδόν ως ανεξάρτητο έθνος χωρίς να το αναγνωρίζουν επίσημα ως τέτοιο. 

Ο Σι Τζινπίνγκ, ο πρόεδρος της Κίνας, θέλει να επανενώσει τα δυο μέρη, την ηπειρωτική Κίνα και τη ννησιωτική περιοχή και να απορροφήσει την Ταϊβάν τα επόμενα χρόνια όπως πιστεύουν Αμερικανοί αξιωματούχοι. Η αυξανόμενη πολεμική του σΙ έχει εγείρει φόβους ότι η Κίνα θα ξεκινήσει πόλεμο. Η επίσημη πολιτική των ΗΠΑ – γνωστή ως στρατηγική ασάφεια – είναι να παραμένει ασαφής σχετικά με το πώς θα απαντούσε εάν η Κίνα εισέβαλε τελικά στην Ταϊβάν. Αλλά ο Πρόεδρος Μπάιντεν είπε δημόσια ότι οι ΗΠΑ θα έρθουν σε βοήθεια της Ταϊβάν.

Όταν οι ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής ανησυχούν για το πώς μπορεί να ξεκινήσει ένας  νέος παγκόσμιος πόλεμος, βάζουν συχνά την Ταϊβάν στην κορυφή της λίστας.

Οι κύριοι διεκδικητές

Το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα και το Kuomintang (KMT) είναι τα δύο κύρια κόμματα στην Ταϊβάν από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το συντηρητικό KMT, με επικεφαλής τον Hou You-yi, έναν πρώην αστυνομικό και δήμαρχο της πόλης της Νέας Ταϊπέι, θεωρείται από καιρό ως ελιτίστικο, με παλαιότερη βάση ψηφοφόρων. Αν και δεν επιθυμεί την επανένωση με την Κίνα, η θέση του KMT ήταν συμβιβαστική, προωθώντας την ιδέα ότι μια στενότερη σχέση με περισσότερο διάλογο και οικονομικούς δεσμούς είναι ο καλύτερος τρόπος για τη διατήρηση της ειρήνης. «Η Κίνα θέλει να φύγει το DPP και να μπει το KMT επειδή υπάρχει αυτή η ιδέα ότι το Πεκίνο τους βλέπει ίσως πιο εύκολα να πειστούν να επανενταχθούν ειρηνικά στην ηπειρωτική χώρα», αναφέρει η η Helen Davidson, ανταποκρίτρια του Guardian.

Αυτό μας φέρνει στο κατεστημένο κόμμα, το DPP, του οποίου ηγείται ο πρωτοπόρος Lai Ching-te. Αν και γεννήθηκε από το αντιεξουσιαστικό κίνημα διαμαρτυρίας, μετά από οκτώ χρόνια στην εξουσία, πολλοί θεωρούν τώρα το DPP ως κατεστημένο κόμμα. Σε αντίθεση με το KMT, υποστηρίζει ότι ο πιο αξιόπιστος τρόπος διατήρησης της ανεξαρτησίας και της ειρήνης είναι η ενίσχυση των στενότερων δεσμών με άλλες χώρες, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ.

Ο μπαλαντέρ- υποψήφιος για την προεδρία είναι ο  Ko Wen-je, υποψήφιος ως ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος της Ταϊβάν (TPP), το οποίο ιδρύθηκε το 2019. Ο Κο έχει αποδείξει ότι είναι δημοφιλής στους νεότερους ψηφοφόρους, οι οποίοι φωνάζουν για μια αουτσάιντερ επιλογή. Προκλητικός λαϊκιστής, ο Κο ήταν ασυνεπής και ασαφής σε ορισμένες από τις πολιτικές του θέσεις, αλλά η στάση του για την οικονομία τον βοήθησε στις δημοσκοπήσεις. «Έχει κάνει αρκετά επιθετικά σχέδια για την αντιμετώπιση της οικονομικής προσιτότητας των κατοικιών και της κρίσης του κόστους ζωής, κάτι που τον έχει κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή μεταξύ των νέων», λέει η Helen. «Και όσον αφορά το ζήτημα της Κίνας, προσφέρει τον εαυτό του ως τρίτη επιλογή, αλλά αυτό φαίνεται να βασίζεται κυρίως στο να μην είναι με τα άλλα δύο παιδιά».

Τα μεγάλα ζητήματα

Οι εκλογές στην Ταϊβάν παρακολουθούνται στενά σε όλο τον κόσμο λόγω των επιπτώσεων στην ασφάλεια της διαφαινόμενης απειλής προσάρτησης της Κίνας. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι για όσους ζουν στο νησί, οικονομικές ανησυχίες όπως η στέγαση, οι χαμηλοί μισθοί, η ενεργειακή ασφάλεια και ο πληθωρισμός, καθώς και η δικαστική μεταρρύθμιση, η κοινωνική πρόνοια για τους ηλικιωμένους και η διαφθορά, είναι τα ζητήματα που απασχολούν περισσότερο τον πληθυσμό.

Παρέμβαση στις εκλογές

Ο αρχηγός του DPP Lai κατηγόρησε την Κίνα για άνευ προηγουμένου παρέμβαση στις εκλογές της Ταϊβάν. Αν και το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα έχει βάλει στο στόχαστρο την Ταϊβάν για χρόνια, τα τελευταία χρόνια η ανάμειξη έχει γίνει πιο περίπλοκη: «Η παρενόχληση και ο εκφοβισμός έχουν κάπως επιβραδυνθεί ενόψει των εκλογών», λέει η Helen Davidson, καθώς η κινεζική κυβέρνηση αναγνώρισε ότι η απροκάλυπτη εχθρότητα θα μπορούσε πραγματικά βοηθά το DPP. Αντίθετα, το ΚΚΚ επέλεξε να αυξήσει τα επίπεδα παραπληροφόρησης και απειλητικής ρητορικής. «Έχουν πλαισιώσει αυτές τις εκλογές ως ειρήνη με το KMT ή πόλεμο με το DPP».

Υπήρξαν επίσης σημάδια πιο παραδοσιακής επιτόπιας παρέμβασης από το Πεκίνο. Σύμφωνα με τους νόμους κατά της διείσδυσης, οι αρχές της Ταϊβάν συνέλαβαν πρόσφατα 200 τοπικούς ηγέτες που προσκλήθηκαν για όλα τα έξοδα πληρωμένα ταξίδια στην Κίνα. Οι αρχές υποψιάζονταν ότι αυτά τα ταξίδια είχαν σχεδιαστεί για να επηρεάσουν τους τοπικούς ηγέτες να συγκεντρώσουν ψήφους για υποψηφίους υπέρ του  KMT.

Σχέσεις με ΗΠΑ και Κίνα

Εάν το DPP ανακτήσει την εξουσία, η σχέση μεταξύ Ταϊβάν και ΗΠΑ θα ενισχυθεί, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Ταϊβάν και Κίνας επιδεινώνονται. Το KMT αντιμετωπίζει μια μεγαλύτερη πρόκληση: έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις αμυντικές δυνατότητες της Ταϊβάν εάν κερδίσει. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη βοήθεια των ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαστεί να διατηρήσει μια καλή σχέση με την Ουάσιγκτον. Ωστόσο, ταυτόχρονα θέλει να βελτιώσει και να ενισχύσει τους δεσμούς με την Κίνα – στρατηγικές θέσεις που είναι φαινομενικά ασυμβίβαστες.

Για την Κίνα και τις ΗΠΑ, το ζήτημα της Ταϊβάν υπήρξε το μεγαλύτερο κομβικό σημείο στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης των εντάσεων. «Έχουν κάνει θορύβους για τη βελτίωση των σχέσεων στις συναντήσεις μεταξύ Μπάιντεν και Σι, αλλά υπάρχει πάντα ένα τέτοιο ακίνητο σημείο της Ταϊβάν, όπου η Κίνα λέει ότι είναι εσωτερικό ζήτημα και κατηγορεί τις ΗΠΑ για παρέμβαση, αλλά οι ΗΠΑ λένε ότι υποστηρίζουν το στατθσ quo, που δεν είναι ο κινεζικός έλεγχος της Ταϊβάν», εξηγεί η Helen Davidson.