Ντιμίτρι Ούτκιν, ο καταδρομέας που άλλαξε το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας
Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος
Ο Ντιμίτρι Ούτκιν είναι ένας εκ των κορυφαίων καταδρομέων των ρωσικών ειδικών δυνάμεων. Σήμερα είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της Ρωσίας, καθώς έχει αλλάξει το στρατιωτικό δόγμα της χώρας. Στο παρελθόν στην Τσετσενία αλλά και στη Γεωργία οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έπαιζαν καίριο ρόλο στη διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Από το 2014 μέχρι σήμερα, πέρα από το ρωσικό στρατό που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Μόσχας, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει και ο ιδιωτικός τομέας. Πιο συγκεκριμένα, η ιδιωτική εταιρεία Wagner Group της οποίας ηγείται ο Ντιμίτρι Ούτκιν.
Ποιος όμως είναι ο Ντιμίτρι Ούτκιν; Πρόκειται για καταδρομέα των Σπετσνάζ (ειδικές δυνάμεις της Ρωσίας) ο οποίος αποστρατεύτηκε το 2012 και το 2013 ίδρυσε την εταιρεία Wagner Group: μια ιδιωτική εταιρεία η οποία αποτελείται από απόστρατους αξιωματικούς των ρωσικών ειδικών δυνάμεων. Στη Ρωσία, η δημιουργία ιδιωτικών εταιρειών ασφάλειας θεωρείται παράνομη. Η εταιρεία όμως ανεπίσημα βρίσκεται σε στενή επαφή με το Κρεμλίνο. Μετά την ανατροπή της Κυβέρνησης Γιανουκόβιτς, το Φεβρουάριο του 2014, ο Ντιμίτρι Ούτκιν διατάσσεται να οργανώσει τη κατάληψη της Κριμαίας. Επιχείρηση την οποία έφερε εις πέρας με απόλυτη επιτυχία και αναίμακτα. Να τονίσουμε εδώ πως στις ουκρανικές βάσεις της Κριμαίας οι στρατιώτες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ήταν με τους Ρώσους και οι αξιωματικοί ήταν με τη κυβέρνηση του Κιέβου.
Στις 21 Μαίου 2014 ,ο Ντιμίτρι Ούτκιν για ακόμα μια φορά δείχνει ότι η Μόσχα μπορεί να τον εμπιστευτεί ενώ στέλνει το μήνυμα σε εχθρούς και φίλους ότι η Ρωσία μπορεί να κάνει στρατιωτικές επιχειρήσεις χωρίς τη συμμετοχή του ρωσικού στρατού: Το περιστατικό αυτό δεν είναι άλλο από τη κατάρριψη ουκρανικού αεροσκάφους το οποίο μετέφερε περί τους 40 Ουκρανούς αλεξιπτωτιστές. Ένα περιστατικό που προκάλεσε σοκ στην ουκρανική κοινωνία.
Η Wagner Group συμμετείχε και στη μάχη του Ντεπάλτσεβε αλλά και στη μάχη του αεροδρομίου του Ντονέτσκ. Άλλωστε η Wagner Group θεωρείται πια σχεδόν ισάξια με τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις. Το 2015 γίνεται γνωστό ότι η ομάδα Wagner Group συμμετέχει στο πόλεμο της Συρίας, κι αυτό κατά τη γνώμη μου έγινε διότι η Μόσχα ήξερε ότι δεν μπορούσε μόνο με τις ένοπλες δυνάμεις να θέσει υπό τον έλεγχο της τη Συρία. Οι απώλειες θα ήταν ιδιαίτερα μεγάλες κάτι που η Μόσχα δεν ήθελε σε καμία περίπτωση. Το Κρεμλίνο θεωρεί ότι χρησιμοποιώντας μια ιδιωτική εταιρεία παροχής ασφάλειας θα αποφύγει, αφενός ένα σημαντικό μέρος απωλειών στο στράτευμα και αφετέρου ένα κίνημα αντιπολεμικό σαν αυτό που υπάρχει στη Ρωσία σήμερα, λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Τα γεγονότα ήδη από τον Οκτώβριο του 2015 επαλήθευσαν τους επιτελείς του Κρεμλίνου. Στις 20 Οκτωβρίου 2015, σε λιγότερο από ένα μήνα πριν την έναρξη της επιχείρησης από την πλευρά της Ρωσίας για τη συντριβή του Ισλαμικού κράτους, 3 ρώσοι σκοτώθηκαν. Το Κρεμλίνο έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι αν και υπάρχουν ρωσικά στρατεύματα στη Συρία, αυτά δεν είναι σε μάχιμους ρόλους. Λίγο αργότερα επιβεβαιώνεται ότι οι 3 Ρώσοι που σκοτώθηκαν ήταν μαχητές της επίλεκτης Wagner Group.
Στην Παλμύρα όμως, η οργάνωση του Ντιμίτρι Ούτκιν υπέστη σημαντικές απώλειες καθώς τουλάχιστον 9 μισθοφόροι έχασαν τη ζωή τους στις επιχειρήσεις του συριακού στρατού για την απελευθέρωση της συριακής πόλης.
Η Wagner Group ενεπλάκη το 2017 και στις επιχειρήσεις στο Ντέιρ Αλ Ζορ, οι οποίες είχαν εξαιρετικές δυσκολίες. Μάλιστα στις 5 Νοεμβρίου 2017, η Wagner Group ανακοίνωσε τις πρώτες της απώλειες και σε αυτό το μέτωπο. Παρόλα αυτά ο Ντιμίτρι Ούτκιν ζήτησε τη βοήθεια του ρωσικού στρατού καθώς έβλεπε ότι δε μπορούσε να αντιμετωπίσει μόνος το Ισλαμικό Κράτος. Οι συγκρούσεις που έλαβαν χώρα τότε στο Ντέιρ Αλ Ζόρ είχαν σαν αποτέλεσμα το θάνατο μέχρι σήμερα, 2 Ρώσων στρατηγών.
Στις 20 Ιουνίου 2017 οι ΗΠΑ επέβαλλαν κυρώσεις στο συνταγματάρχη Ντιμίτρι Ούτκιν.
Στις 5 Φεβρουαρίου 2018 το συριακό υπουργείο άμυνας ανακοίνωσε ότι η Wagner Group συμμετείχε ενεργά στην κατάληψη της πόλης Χάμα.
Στις 13 Φεβρουαρίου 2018 η εταιρεία ζει τη πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία της. Στην επαρχία Αλ Χασακά υπάρχει βάση της Combined Joint Task Force με αμερικανούς στρατιώτες. Ο Ντιμίτρι Ούτκιν διέταξε τους μαχητές του να επιτεθούν άμεσα. Οι Αμερικανοί καταδρομείς κατάφεραν να εξοντώσουν περίπου 60 μαχητές της εταιρείας Wagner Group και ήταν η πρώτη φορά που Ρώσοι και Αμερικανοί βρέθηκαν αντιμέτωποι στο πεδίο της μάχης. Παρόλα αυτά, Ρωσία και ΗΠΑ κράτησαν χαμηλά τους τόνους, και ο Ντιμίτρι Ούτκιν δεν υπέστη κάποια συνέπεια.
Η εταιρεία μετέχει ενεργά και στον πόλεμο της Λιβύης. Κατά τη γνώμη μου, αυτό έγινε γιατί η Ρωσία δεν ήθελε να ανοίξει «επίσημα» νέο μέτωπο πέρα της Συρίας, και για αυτό επέλεξε να στείλει τη Wagner Group στη Λιβύη, για να συμμετάσχει ενεργά στις επιχειρήσεις. Η κίνηση αυτή επίσης δείχνει ότι η Ρωσία ρίχνει πολύ μεγάλη βαρύτητα στη περιοχή της Βόρειας Αφρικής. Ενδεικτικό, είναι η δημιουργία δυο ρωσικών βάσεων στο Τομπρούκ και στη Βεγγάζη. Επίσης, σύμφωνα με αναλυτές, η παρουσία της Ρωσίας στη Λιβύη στοχεύει στον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών, κάτι που ωστόσο ως τώρα δεν έχει επιτευχτεί καθώς η Ρωσία δεν έχει ναυτικές δυνάμεις στη χώρα. Παρόμοια πολιτική ακολουθεί η Ρωσία και στη Κεντραφρικανική δημοκρατία. Ο Ντιμίτρι Ούτκιν έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στη διάσωση της πρωτεύουσας Μπανγκούι από τα κυβερνητικά στρατεύματα, όπου κατά τη διάρκεια σύγκρουσης με τους αντάρτες οι στρατιώτες του Ντιμίτρι Ούτκιν εξόντωσαν πάνω από 40 εχθρούς. Από το 2020 συμμετέχουν σε επιχειρήσεις σε όλη την επικράτεια της Κεντροαφρικανικής δημοκρατίας. Φαίνεται όμως ότι ο Ούτκιν εμπλέκεται και σε εγκλήματα πολέμου, όχι μόνο εναντίον αντιπάλων στρατιωτών αλλά και αμάχων.
Στις 26 Μαΐου 2020 η αμερικανική διοίκηση Αφρικής US Africom ανακοίνωσε ότι η Wagner Group, που δραστηριοποιείται στη περιοχή της Λιβύης, έχει στη διάθεση της και σημαντικό αριθμό μαχητικών αεροσκαφών.
Ωστόσο η αποστολή που μου έκανε εντύπωση είναι η ενεργή συμμετοχή της οργάνωσης στη μάχη του Κιέβου κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Στις 26 Φεβρουαρίου 2022 βλέπουμε μάχες μέσα στο Κίεβο, όπου φαίνεται ότι πολλοί μαχητές της οργάνωσης είχαν ρόλο σαμποτέρ. Οι δυνάμεις του Ούτκιν απέτυχαν στην αποστολή τους κυρίως διότι έδρασαν ιδιαίτερα μεμονωμένα , και για αυτό το λόγο είχαν πολύ μεγάλες απώλειες. Τουλάχιστον 60 μέλη της οργάνωσης σκοτώθηκαν. Στις 20 Μαρτίου 2022 το Ουκρανικό υπουργείο άμυνας γνωστοποίησε ότι ο Ούτκιν έχει σχέδιο για τη δολοφονία του Ουκρανού προέδρου Βολοντιμίρ Ζελέσνκι. Μάλιστα οι Ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες ανέφεραν ότι στόχος του Ούτκιν δεν ήταν μόνο η εξόντωση του Βολοντιμίρ Ζελένσκι αλλά και η εξόντωση όλης της Ουκρανικής στρατιωτικής ηγεσίας. Στις 7 Απριλίου 2022 έγινε γνωστή η σφαγή της Μπούχα με το Βερολίνο να καταγγέλλει επίσημα τη Ρωσία και συγκεκριμένα την Wagner Group ότι βρίσκεται πίσω από τη σφαγή. Η εμπλοκή της Wagner Group αποδεικνύεται από κατοίκους της πόλης, όπου σε προσωπικές μαρτυρίες ανέφεραν ότι μαχητές της οργάνωσης του Ντιμίτρι Ούκτιν προχώρησαν σε εκατοντάδες εκτελέσεις αμάχων .
Στις 8 Απριλίου 2022, ο Ντιμίτρι Ούτκιν συντόνισε αποτυχημένη επίθεση στην πόλη Πόπασνα του Λουγκάνσκ, η οποία αποκρούστηκε από τα ουκρανικά στρατεύματα. Μάλιστα η εταιρεία είχε ένα αρκετά μεγάλο αριθμό νεκρών. Πιθανολογώ ότι όσο περνάει ο καιρός, λόγω των απωλειών του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία, η Wagner Group μαζί με τα στρατεύματα του Ραζμάν Καντίροφ θα αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στις επιχειρήσεις.
Αυτό που βγαίνει ως επίλογος από τη δράση της Wagner Group σε διάφορα μέτωπα ρωσικού ενδιαφέροντος είναι ότι η συγκεκριμένη εταιρεία λειτουργεί ως όργανο προώθησης ισχύος από τη μια πλευρά και σχετικής άσκησης εξωτερικής πολιτικής από την άλλη. Ο Ντιμίτρι Ούτκιν λειτουργεί δηλαδή ως ένας δεύτερος υπουργός άμυνας της Ρωσίας αντικαθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις τον ρώσο υπουργό Σεργκέι Σοιγκού. Η συγκεκριμένη πολιτική της Ρωσίας είναι επιτυχής στη Ρωσία και τη Λιβύη, άλλα μέχρι στιγμής όχι στην Ουκρανία.
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: https://www.rferl.org/a/russia-paramilitary-mercenaries-emerge-from-the-shadows-syria-ukraine/28180321.html
Πηγές:
https://www.fontanka.ru/2016/03/28/171/
https://www.bbc.com/russian/features-42954323
https://warsawinstitute.org/russian-mercenaries-in-syria/
https://en.interfax.com.ua/news/general/453498.html
http://geo-politica.info/v-boyakh-v-sirii-pogib-urozhenets-orenburga-sergey-karpunin.html
https://ria.ru/20170620/1496941795.html
https://www.spisok-putina.org/personas/utkin/
https://www.albawaba.com/news/putin-plants-troops-weapons-libya-boost-strategic-hold-1197206
https://www.rbc.ru/politics/09/10/2018/5bbc8efa9a7947544a676112
https://baltasi.ru/news/world/164387/
https://archive.ph/f46Fv#selection-4611.0-4643.105
https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/26/7325975/
https://www.foxnews.com/world/ukraine-russian-wagner-group-mercenaries-zelenskyy-assassinate
https://www.pravda.ru/news/world/1368968-vagner/
