Οι Κούρδοι της Συρίας στρέφονται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- Το παιχνίδι απέναντι στην Τουρκία

Η υπό τους Κούρδους διοίκηση στη βορειοανατολική Συρία ζητά τη βοήθεια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για να μεσολαβήσει σε μια συμφωνία με το συριακό καθεστώς εν μέσω εξασθενημένης εμπιστοσύνης στις Ηνωμένες Πολιτείες και της αραβικής προσέγγισης στη Δαμασκό.

Ο Mazlum Kobane, αρχιστράτηγος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), δηλαδή ο σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους (IS), ταξίδεψε πρόσφατα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπως αναφέρουν τέσσερις καλά πληροφορημένες πηγές και αξιωματούχοι στην περιοχή και μεταδίδει σε σχετικό άρθρο ο διαδικτυακός χώρος της Μέσης Ανατολής Al- Monitor.  Ο Kobane συναντήθηκε με αξιωματούχους των ΗΑΕ, σύμφωνα με τις πηγές, προκειμένου να ζητήσει τη βοήθεια του Άμπου Ντάμπι για να πιέσουν την υπόθεση των Κούρδων της Συρίας με την κυβέρνηση Assad. Μία από τις  πηγές είπε ότι ο Kobane συναντήθηκε με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΑΕ, Tahnoun bin Zayed al Nahyan, ο οποίος διορίστηκε αναπληρωτής κυβερνήτης του Άμπου Ντάμπι στις 29 Μαρτίου.

Τα ΗΑΕ αρνήθηκαν ότι είχε πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε τέτοια συνάντηση.

«Οι ισχυρισμοί που αναφέρονται στο email σας είναι ψευδείς και αβάσιμοι», δήλωσε αξιωματούχος των ΗΑΕ σε μια απάντηση μέσω email στο αίτημα της σελίδας Al-Monitor για σχόλιο σχετικά με την υποτιθέμενη μεσολαβητική προσπάθεια των ΗΑΕ μεταξύ των SDF και του καθεστώτος.

Οι αξιωματούχοι όμως που ενημέρωσαν τη σελίδα για την συγκεκριμένη συνάντηση επιμένουν  ότι ο Kobane είχε πράγματι μεταβεί στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από τα τέλη Μαρτίου έως τις αρχές Απριλίου. «Είναι εκατό τοις εκατό αλήθεια», είπε ένας από τους αξιωματούχους χωρίς να δώσουν συγκεκριμένες ημερομηνίες της επίσκεψης. Δύο από τους αξιωματούχους που ενημέρωσαν το Al-Monitor είπαν ότι ο Bafel Talabani, ηγέτης της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK), του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος στην περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ που μοιράζεται την εξουσία στην Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, ταξίδεψε μαζί του.

Από την πλευρά του, ο Badran Ciya Kurd, ο de facto υπουργός Εξωτερικών της Αυτόνομης Διοίκησης της Βορειοανατολικής Συρίας υπό την ηγεσία των Κούρδων, επιβεβαίωσε ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είχαν εκφράσει ενδιαφέρον να βοηθήσουν τους Κούρδους της Συρίας να συνάψουν συμφωνία με τον Assad. «Είπαν ότι είναι έτοιμοι να βοηθήσουν, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε πρόγραμμα (οδικό χάρτη) για αυτό», είπε ο Kurd σε μια συνέντευξη στις 28 Απριλίου στο Καμισλί. «Θέλουμε να παίξουν ρόλο στις συνομιλίες με τη Δαμασκό», πρόσθεσε χαρακτηριστικά και αρνήθηκε να σχολιάσει εάν ο Kobane είχε πρόσφατα ταξιδέψει στα ΗΑΕ.

Η απάντηση της Τουρκίας 

Το υποτιθέμενο ταξίδι του Kobane στην πρωτεύουσα των ΗΑΕ έγινε προτού στοχοποιηθεί από τουρκικό drone καθώς ταξίδευε σε μια συνοδεία από το αρχηγείο πληροφοριών του PUK, γνωστή ως Αντιτρομοκρατική Ομάδα, ή CTG, στη Σουλεϊμανίγια στις 7 Απριλίου. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η επίθεση με drone έλαβε χώρα μετά την επιστροφή του από τα ΗΑΕ.

Η αυτοκινητοπομπή κατευθύνθηκε προς το διεθνές αεροδρόμιο της Σουλεϊμανίγια. Ο Kobane επρόκειτο να πετάξει πίσω στη βορειοανατολική Συρία με ένα αεροπλάνο που χειριζόταν ο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμός κατά του ΙΚ. Ο αρχηγός της CTG, Wahab Halabji, και τρεις στρατιωτικοί των ΗΠΑ ήταν στην αυτοκινητοπομπή, όπως και ο Ilham Ahmed, ένας κορυφαίος Κούρδος αξιωματούχος της Συρίας. Το τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος πιστεύεται ευρέως ότι έχασε εσκεμμένα τον στόχο να χτυπήσει την πομπή.  Ο στόχος της τουρκικής πλευράς ήταν να τηλεγραφήσει την οργή της Άγκυρας για τη μεταφορά του Kobane από τον ηγέτη του PUK στα ΗΑΕ, όπως πιστεύουν οι ειδικοί. 

Στις 5 Απριλίου, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι κλείνει τον εναέριο χώρο της στα αεροπλάνα που εκτελούν πτήσεις από και προς το Διεθνές Αεροδρόμιο της Σουλεϊμανίγια, στην κουρδική περιοχή του Ιράκ, με την αιτιολογία ότι χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο Κούρδοι αυτονομιστές. Φαινομενικά η ανακοίνωση έγινε αφού η Τουρκία έμαθε για την επίσκεψη Kobane στο  Άμπου Ντάμπι.

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών είπε ότι το μέτρο προήλθε από υποτιθέμενη «εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων της τρομοκρατικής οργάνωσης PKK στη Σουλεϊμανίγια [και] διείσδυση της τρομοκρατικής οργάνωσης στο αεροδρόμιο». Το PKK είναι το ακρωνύμιο του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, της παράνομης μαχητικής ομάδας που διεξάγει ένοπλη εκστρατεία για την κουρδική αυτονομία ενάντια στο τουρκικό κράτος από το 1984. Η Άγκυρα επιμένει ότι οι SDF και ο Kobane, που ακούει επίσης το επώνυμο Abdi, eίναι όλοι «τρομοκράτες» του PKK λόγω του προηγούμενου ρόλου τους στο PKK.

Η Τουρκία είπε ότι θα επανεξετάσει την απόφασή της για το αεροδρόμιο στις 3 Ιουλίου με βάση τα μέτρα που λαμβάνει το PUK για να περιορίσει τις δραστηριότητες του PKK στη Σουλεϊμανίγια. Η Τουρκία είναι η κύρια πύλη της περιοχής του Κουρδιστάν προς την Ευρώπη.

Το PKK έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις πρώτες ημέρες της μάχης του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ κατά του ΙΚ, αποσπώντας χιλιάδες Γιαζίντι από τα σαγόνια των τζιχαντιστών στην περιοχή Σιντζάρ του Ιράκ και εκπαιδεύοντας μαχητές για τις συριακές δυνάμεις SDF. Ωστόσο, έχει καταχωρηθεί ως τρομοκρατική οντότητα από το State Department  το 1997, γι΄αυτό και η οργή της Άγκυρας για την αποτελεσματική συνεργασία της Ουάσιγκτον με την ομάδα.

Η Ουάσιγκτον επιμένει ότι οι SDF και το PKK είναι διαφορετικές ομάδες και λέει ότι περίπου 900 αμερικανικές ειδικές δυνάμεις που σταθμεύουν στη βορειοανατολική Συρία ως μέρος της εκστρατείας κατά του Ισλαμικού Κράτους δεν θα αποσυρθούν. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώνεται.

Το πρώτο μεγάλο σοκ ήρθε το 2019 όταν η κυβέρνηση Τραμπ έδωσε το πράσινο φως για μια τουρκική εισβολή σε μεγάλες εκτάσεις εδάφους που ελέγχονται από τους Κούρδους, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων-κλειδιά Τελ Αμπιάντ και Ράις αλ-Αΐν, γνωστές και ως Σερεκανίγιε. Η απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν ήταν άλλο ένα σήμα αφύπνισης,  «Οι σχέσεις μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποχωρήσει από το 2019. Η Σερεκανίγιε και το Αφγανιστάν έδωσαν μαθήματα», δήλωσε ο Fawza al-Yusuf, κορυφαίος αξιωματούχος στη βορειοανατολική Συρία σε συνέντευξή της στις 27 Απριλίου στη Χασάκα.

Ο Yusuf αναγνώρισε ότι ενώ η παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών έδωσε στους Κούρδους της Συρίας μόχλευση στις σχέσεις τους με τη Δαμασκό, υπήρχε και μια άλλη πλευρά. Το συριακό καθεστώς επιμένει να διακόψουν οι Κούρδοι τους δεσμούς με την Ουάσιγκτον και να πουν στους Αμερικανούς να φύγουν ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία. «Έτσι, η παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων παρέχει στο καθεστώς μια δικαιολογία για να μην εμπλακεί μαζί μας», όπως εξήγησε. Πρόσθεσε ότι η εμπιστοσύνη στους Ρώσους, τον κύριο σύμμαχο του καθεστώτος μαζί με το Ιράν, μειώνεται παράλληλα με την εμβάθυνση των δεσμών του Κρεμλίνου με την Άγκυρα. Οι Κούρδοι έπρεπε να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να μην περιορίζονται ως «αντικείμενα» στα περιφερειακά παιχνίδια εξουσίας. Η διαφοροποίηση των εταίρων τους είναι μέρος αυτής της στρατηγικής.

Χτίζοντας γέφυρες 

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν αναλάβει ηγετικό ρόλο στην οικοδόμηση των σχέσεων μεταξύ του Assad και άλλων αραβικών κρατών τα τελευταία χρόνια, αφού άνοιξαν ξανά τη δική τους πρεσβεία στη Δαμασκό τον Δεκέμβριο του 2018, ως μέρος μιας προσπάθειας  για περιφερειακή επιρροή που στοχεύει εν μέρει στην άμβλυνση της λαβής της Τουρκίας και του Ιράν στη Συρία. Η δέσμευση με τους Κούρδους της Συρίας είναι μέρος αυτής της στρατηγικής. 

«Η ατζέντα κατά του Ιράν και της αντι-ισλαμιστικής ατζέντας ήταν η κινητήρια δύναμη για την εξομάλυνση των Εμιράτων με τον Assad», δήλωσε ο Dareen Khalifa, αναλυτής στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων που παρακολουθεί τη Συρία. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δικαιολογούν την προσέγγιση με το σκεπτικό ότι «ο Assad δεν πάει πουθενά και θα πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εάν θέλουμε να διατηρήσουμε τα συμφέροντά μας στη Συρία». 

Ο Charles Lister, συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής και διευθυντής του προγράμματος για τη Συρία, υποστήριξε ότι τα ΗΑΕ «προσπαθούν να είναι «φίλοι» με όλους, παίζοντας ως μεσολαβητές παντού και μπαίνουν στην πόρτα των προβληματικών μερών πριν από οποιονδήποτε άλλον για να εξασφαλίσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».

Ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μπορεί να δικαιολογήσουν την προσέγγισή τους με τη Δαμασκό με το σκεπτικό ότι αυτό θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ιρανικής επιρροής στη Συρία, έχουν φιλοξενήσει κορυφαίους Ιρανούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Ιρανού Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Ali Shamkani τον Μάρτιο.

Παραμένει ασαφές εάν οι προσπάθειες των ΗΑΕ να εξασφαλίσουν έγκριση για την επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο θα επιτύχουν. Αλλά τα ΗΑΕ είναι απίθανο να εγκαταλείψουν την ώθηση για νομιμοποίηση του Assad. Επιπλέον, πιστεύεται  ότι εμπλέκονται στη διπλωματία καναλιών μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού. Η παρέμβαση των ΗΑΕ προφανώς εξόργισε την Τεχεράνη, η οποία φέρεται να στηρίχτηκε στη Ρωσία και την Τουρκία για να αποσύρει τα Εμιράτα από μια συνάντηση στις 4 Απριλίου με Σύριους αξιωματούχους που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα. Αντ’ αυτού συμμετείχαν οι Ιρανοί.

Το 2018, περίπου την ίδια στιγμή που τα Εμιράτα άνοιξαν ξανά την πρεσβεία τους στη Δαμασκό, οι Κούρδοι της Συρίας άρχισαν να αναζητούν εμπλοκή με τον Assad. Η προσπάθεια που προκλήθηκε από τη Ρωσία έχει αποδειχθεί άκαρπη μέχρι στιγμής. O Assad απέρριψε όλα τα αιτήματα των Κούρδων για γλωσσικά και πολιτικά δικαιώματα. Το περισσότερο που πρόσφερε, σύμφωνα με πηγές που γνώριζαν τις συνομιλίες, ήταν δύο ώρες διδασκαλίας στην κουρδική γλώσσα την εβδομάδα.

Μια νέα αίσθηση φαίνεται να έχει δημιουργηθεί καθώς οι αραβικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, σταθμίζουν την εξομάλυνση των σχέσεων με την συριακή κυβέρνηση. Ακόμη χειρότερα, η μακροχρόνια εχθρός του Assad Τουρκία, φλερτάρει επίσης τη Δαμασκό με την ελπίδα να αναβιώσει μια συμμαχία ασφαλείας που στοχεύει τους Κούρδους.

Στις 18 Απριλίου, η υπό την ηγεσία των Κούρδων αυτοδιοίκηση εξέδωσε δήλωση εννέα σημείων, επαναλαμβάνοντας την πρόθεσή της να καταλήξει σε συμφωνία με τη συριακή κυβέρνηση. Η δήλωση περιελάμβανε μια προσφορά φιλοξενίας εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων που διαμένουν επί του παρόντος στη γειτονική Ιορδανία, τον Λίβανο και την Τουρκία. «Πρέπει να προσεγγίσουμε τον συριακό λαό όπου κι αν βρίσκονται για να διαγράψουμε τα αρνητικά συναισθήματα για τη διοίκησή μας. Αυτό περιλαμβάνει μέλη της συριακής αντιπολίτευσης. Μπορούμε να οικοδομήσουμε μια νέα δημοκρατική Συρία μόνο εάν είμαστε ενωμένοι», δήλωσε στο Al-Monitor ένα ανώτερο στέλεχος του κουρδικού κινήματος, υπό τον όρο να μην κατονομαστεί με το όνομά του.

Ο Badran Ciya Kurd, ο de facto υπουργός Εξωτερικών, είπε ότι οι Κούρδοι της Συρίας δεν θα συμβιβαστούν σε δύο πράγματα. Το ένα ήταν το διοικητικό μοντέλο που είχαν στήσει. «Το καθεστώς πρέπει να αναγνωρίσει την αυτοδιοίκηση», είπε. Το δεύτερο είναι το καθεστώς των SDF. Ενώ οι Κούρδοι είναι πρόθυμοι να πέσουν υπό τη γενική διοίκηση του συριακού στρατού, επιμένουν να διατηρούν τις δυνάμεις τους στη δική τους περιοχή.

Τα πρλωτα σημάδια της συμμαχίας

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι μέρος της 85μελούς Παγκόσμιας Συμμαχίας κατά του Ισλαμικού Κράτους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επίσημες επαφές μεταξύ της αυτοδιοίκησης υπό τους Κούρδους και των ΗΑΕ ξεκίνησαν το 2018 όταν αξιωματούχοι των Εμιράτων ταξίδεψαν στη βορειοανατολική Συρία για να ανακρίνουν φυλακισμένους υπηκόους των ΗΑΕ που είχαν ενταχθεί στο IS. Οι δεσμοί γαλουχήθηκαν εν μέρει από τον πρώην ανώτατο στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών του PUK, Lahur Talabani, ο οποίος ανατράπηκε το 2021 από τον ξάδερφό του, τον ηγέτη του PUK, Bafel, σε ένα αναίμακτο πραξικόπημα. Ο Talabani άσκησε πιέσεις στα Εμιράτα να επενδύσουν στην κατεστραμμένη πετρελαϊκή υποδομή της Συρίας που βρίσκεται κυρίως στα βορειοανατολικά που ελέγχονται από τους Κούρδους, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου της χώρας. Το κορυφαίο ζητούμενο ήταν ένα διυλιστήριο πετρελαίου. Ο Talabani ταξίδεψε στο Άμπου Ντάμπι με τον Kobane πολλές φορές για να προωθήσει τον σκοπό του, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν την κατάσταση.

Ωστόσο, τα Εμιράτα ήταν επιφυλακτικά. 

Οι κινήσεις συνέπεσαν με την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΑΕ σχετικά με τη σύγκρουση στη Λιβύη, όπου στήριξαν τις αντίπαλες πλευρές. Αυτά έκτοτε έχουν υποχωρήσει, και παραμένει ασαφές εάν τα Εμιράτα θα ήταν πρόθυμα να υποστηρίξουν τους Κούρδους της Συρίας σε βάρος των πρόσφατα επισκευασμένων δεσμών τους με την Άγκυρα. Η σκληρή διάψευση των Εμιράτων σχετικά με το ταξίδι του Kobane υποδηλώνει ότι δεν είναι.

Σύριοι Κούρδοι αξιωματούχοι, ωστόσο, παραμένουν αισιόδοξοι για τη σχέση. Ο Fawza al-Yusuf, κορυφαίος αξιωματούχος στη βορειοανατολική Συρία, επαίνεσε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την «εποικοδομητική και θετική τους προσέγγιση.» «Έχουμε καλή συνεργασία μαζί τους στην ανταλλαγή πληροφοριών, στην καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών», είπε.

Σημείωσε ότι τα ΗΑΕ ήταν η αραβική χώρα με τους λιγότερους υπηκόους που έχουν ενταχθεί στο IS. «Ήταν μόνο 15 από αυτούς και τα Εμιράτα ήταν πολύ χρήσιμα στον αγώνα κατά του DAESH», είπε, χρησιμοποιώντας το ακρωνύμιο στην αραβική γλώσσα για τους τζιχαντιστές. Πρόσθεσε ότι το σύστημα των επτά χωριστών μοναρχιών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενωμένων κάτω από την ίδια σημαία, έμοιαζε με το αποκεντρωμένο μοντέλο που επιδιώκουν οι Κούρδοι για τη Συρία. «Έχουμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά», είπε.