Χαμάς, Χεζμπολάχ η ιρανική τρομοκρατική διεθνής
Στις 7 Οκτωβρίου, τη στιγμή που οι καταδρομείς της Χαμάς σφαγιάζανε αμάχους κατά εκατοντάδες στο νότιο Ισραήλ, μια ομάδα ανδρών συναντήθηκε σε ένα γραφείο στη Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ. Είναι όλοι ντυμένοι με τον ίδιο τρόπο: σκούρα κοστούμια και λευκά πουκάμισα ξεκούμπωτα στον γιακά. Ένα από αυτούς δείχνει μια οθόνη τηλεόρασης όπου προβάλεται το Al Jazeera. «Κοιτάξτε αυτούς τους άντρες πάνω στο τζιπ. Είναι τζιπ των ισραηλινών», λέει ενθουσιασμένος. Ολοι μαζί παρακολουθούν στην τηλεόραση τους μαχητές της Χαμάς να παρελαύνουν μετά τη θανατηφόρα επιδρομή τους. «Ας κάνουμε μια υπόκλιση ευγνωμοσύνης για αυτή τη νίκη», λέει ο άντρας. Οι άλλοι παρατάσσονται πίσω του και, με εντολή του, υποκλίνονται με το πρόσωπο στο έδαφος.
Η ομάδα των ανδρών που προσεύχεται στη Ντόχα, και η οποία δημοσίευσε το βίντεο της συνάντησής της στο Διαδίκτυο, δεν είναι μια απλή λέσχη υποστηρικτών της Χαμάς. Πρόκειται για μέλη του παλαιστινιακού τρομοκρατικού κινήματος. Ο άνθρωπος που προέτρεψε σε προσευχή είναι ο Ismaël Haniyeh, ο επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς. Χάρη στο τουρκικό διαβατήριο που του παρείχε ευγενικά ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ταξιδεύει από τη Ντόχα σε όλες τις πρωτεύουσες της Μέσης Ανατολής. Τον Απρίλιο, βρέθηκε στον Λίβανο, όπου συναντήθηκε με τον ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα. Τον Ιούνιο, επισκέφτηκε το Ιράν, όπου έγινε δεκτός από τον Ανώτατο Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.
Ο Αλί Χαμενεΐ δεν είναι απλώς ο αρχηγός του ιρανικού κράτους και ένας από τους βασικούς κήρυκες του μίσους κατά των Εβραίων σε όλο τον κόσμο. Έχει υπό τη διοίκηση του το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης και τον κλάδο τους που ειδικεύεται στις εξωτερικές επιχειρήσεις, τη Δύναμη Al-Qοds. Ένας ρόλος που τον καθιστά έναν από τους εγκέφαλους της ισλαμιστικής τρομοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα. Στον ηγέτη της Χαμάς, υποσχέθηκε «ένα λαμπρό μέλλον για την παλαιστινιακή νεολαία» επαινώντας την «ενότητα και τον συντονισμό» των διαφόρων οργανώσεων που αντιτίθενται στις «σιωνιστικές δυνάμεις». Στις 10 Οκτωβρίου μίλησε σε τελετή σε στρατιωτική ακαδημία στην Τεχεράνη. Με μαύρο τουρμπάνι απόγονου του Προφήτη στο κεφάλι του και παλαιστινιακό keffiyeh στους ώμους του, ο 84χρονος αγιατολάχ είπε ότι ήθελε να «φιλήσει τα μέτωπα και τα χέρια» των σχεδιαστών της τρομοκρατικής επίθεσης, επικρίνοντας την ίδια στιγμή το «λάθος» αυτών που βλέπουν την Τεχεράνη πίσω από τους τρομοκράτες. Μπορούμε να τον πιστέψουμε ;
Η Χαμάς, ένα σουνιτικό κίνημα που δημιουργήθηκε το 1987 από μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τον κύριο παγκόσμιο εκπρόσωπο του σιιτισμού, την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εκτιμά ότι η Τεχεράνη πληρώνει 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως στις δύο παλαιστινιακές οργανώσεις που υποστηρίζει, τη Χαμάς και την Ισλαμική Τζιχάντ. «Το σίγουρο είναι ότι η Χαμάς δεν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιήσει επίθεση αυτού του μεγέθους χωρίς τη βοήθεια του Ιράν. Αυτός είναι ο λόγος που το Ιράν είναι, σε κάθε περίπτωση, υπεύθυνο», λέει μια ισραηλινή διπλωματική πηγή. Η Nancy Ezzeddine του ολλανδικού ερευνητικό ινστιτούτο Clingendael, διαβεβαιώνει ότι Ιρανοί ειδικοί βοήθησαν τη Χαμάς να τελειοποιήσει τους πυραύλους της και εκπαίδευσαν τους μαχητές της για εισβολές και επιδρομές σε εχθρικό έδαφος. «Η σχέση μεταξύ της Χαμάς και του Ιράν είναι αναμφισβήτητη. Ωστόσο, η ιρανική υποστήριξη για την παλαιστινιακή υπόθεση έχει κι άλλες σκοπιμότητες. Η Τεχεράνη την χρησιμοποιεί για να προωθήσει τα συμφέροντά της. Το ιρανικό καθεστώς δεν είναι έτοιμο να πεθάνει για τους Παλαιστίνιους», αναλύει. Μια γνώμη που συμμερίζεται ο Bernard Hourcade, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και ειδικός στο Ιράν. «Η χώρα ενισχύει τις οργανώσεις της στο εξωτερικό, αλλά δεν έχει επεκτατικές βλέψεις προς το παρόν. Επί του παρόντος, ο κύριος φόβος του καθεστώτος είναι το εσωτερικό της χώρας »
Το καθεστώς αγωνίζεται να συγκρατήσει μια σε μεγάλο βαθμό επαναστατημένη νεολαία σε μια από τις πιο δυτικοποιημένες κοινωνίες της Μέσης Ανατολής. Το Νόμπελ Ειρήνης που μόλις απονεμήθηκε στην φυλακισμένη ακτιβίστρια Νάργκες Μοχαμάντι είναι άλλο ένα αγκάθι στα μάτια της. «Η Ισλαμική Δημοκρατία έχει μόνο έναν στόχο : την επιβίωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας», συνοψίζει ο ερευνητής, ο οποίος τονίζει ότι οι μουλάδες μερικές φορές μπορούν να επιδείξουν πραγματισμό. Τον Αύγουστο, το καθεστώς κατέληξε σε συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον «Μεγάλο Σατανά». Πέντε Αμερικανοί που κρατούνταν στο Ιράν κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Σε αντάλλαγμα, η Ουάσιγκτον συμφώνησε να απελευθερώσει 6 δισεκατομμύρια δολάρια σε ιρανικά κεφάλαια που είχαν παγώσει στη Νότια Κορέα. Μετά την επίθεση της Χαμάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ανατρέψει την απόφασή τους. Μια ανάσα φρέσκου αέρα για το καθεστώς και τις πολυάριθμες μιλίτσιες της στο εξωτερικό.
Γιατί η Χαμάς δεν είναι η μόνη. Η Χεζμπολάχ παραμένει η πιο ισχυρή και απειλητική μιλίτσια για το Ισραήλ. Γύρω από αυτή τη δύναμη, η Τεχεράνη έχει δημιουργήσει ένα είδος συμμαχίας, που ονομάζεται «άξονας της αντίστασης». Η έκφραση χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2012 από σύμβουλο του Χαμενεΐ και αναφέρεται στον «άξονα του κακού» που κατήγγειλε τότε ο Τζορτζ Μπους. Μέσα στην ομάδα, βρίσκουμε τα καθεστώτα του Ιράν και της Συρίας, τη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς και την Ισλαμική Τζιχάντ, τις ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές γνωστές ως «μονάδες λαϊκής κινητοποίησης», καθώς και την ένοπλη εξέγερση των Χούτι, η οποία ελέγχει τη δυτική Υεμένη και την πρωτεύουσα Σαναά. Ο «άξονας της αντίστασης» έχει δύο στόχους: τον περιορισμό της σαουδαραβικής ισχύος στη Μέση Ανατολή και την καταστροφή του Ισραήλ.
Ο ιδρυτής αυτής της λίγκας είναι ο Ιρανός στρατηγός Qassem Soleimani, ο οποίος εξοντώθηκε από ένα αμερικανικό drone τον Ιανουάριο του 2020 κοντά στη Βαγδάτη. Ο διάδοχός του, Ismaël Qaani, έχει επωμιστεί από τον Ανώτατο Οδηγό με την «ενοποίηση και ενίσχυση της συνοχής» των μελών της συμμαχίας που περικυκλώνουν το Ισραήλ μέσα σε ένα «δακτύλιο φωτιάς» : στο βορρά, η λιβανέζικη Χεζμπολάχ. στα βορειοανατολικά, Ιρανοί μαχητές και τάγματα της Χεζμπολάχ που κινούνται ελεύθερα στη Συρία, ανατολικά και νότια, η Ισλαμική Τζιχάντ και η Χαμάς, που δραστηριοποιούνται στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.
Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου δίχασε τον κόσμο. Ενώ οι δυτικές χώρες έχουν ομόφωνα καταγγείλει τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν στο νότιο Ισραήλ, ορισμένες χώρες καλωσόρισαν την επίθεση της Χαμάς. Γύρω από το Ιράν, βρίσκουμε το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν και τη Συρία του Μπασάρ αλ Άσαντ. Στην Αφρική, η Αλγερία και η Τυνησία, με την αντιδυτική και «αντι-αποικιακή» θέση τους, προστίθενται στις χώρες που υποστήριξαν την Χαμάς.
Στον Κόλπο, η πιο κοντινή στο Ιράν δύναμη στο Παλαιστινιακό είναι το Κατάρ. Η διφορούμενη θέση του πλούσιου εμιράτου του επιτρέπει να ενεργεί ως μεσολαβητής : ήταν στη Ντόχα που έγινε η διαπραγμάτευση της αμερικανο-ιρανικής συμφωνίας για τους ομήρους. “Το Κατάρ παίζει ένα περίεργο παιχνίδι. Εκτός από τη φιλοξενία των ηγετών της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένου του Ismaël Haniyeh, η χώρα δίνει πολλά χρήματα στη Γάζα. Επισήμως, είναι ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι ένα μεγάλο μέρος το καρπώνεται η Χαμάς», διαβεβαιώνει ισραηλινή διπλωματική πηγή. Οι Ιρανοί και οι Κατάρ δεν έχουν κοινό μόνο την παλαιστινιακή υπόθεση. Μοιράζονται το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, στα μισά του δρόμου μεταξύ των δύο χωρών, κάτω από τα νερά του Αραβικού Κόλπου.
Η Σαουδική Αραβία, από την πλευρά της, έχει σταματήσει τη διαδικασία προσέγγισης με το Ισραήλ. Η Τεχεράνη εξαπέλυσε την επίθεση, προκειμένου να τορπιλιστεί η συμφωνία Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας; Σε κάθε περίπτωση, το Ριάντ προτίμησε να ακολουθήσει μια στάση αναμονής και να επαναλάβει την υποστήριξή του για την παλαιστινιακή υπόθεση. Επιπλέον, δεν αμφισβήτησε τον διάλογό του με το Ιράν, που τον περασμένο Μάρτιο επέτρεψε την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, υπό την αιγίδα της Κίνας. Μόλις διορίστηκαν πρεσβευτές στην Τεχεράνη και το Ριάντ. Ένα άλλο εξαιρετικό γεγονός, στις 11 Οκτωβρίου, ο διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας μίλησε με τον Ιρανό Πρόεδρο Ebrahim Raïssi.
Κι άλλοι ηγέτες αναπτύσσουν δράση, κυρίως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος αρχηγός του κράτους προσφέρθηκε να μεσολαβήσει στο θέμα των ομήρων και κάλεσε τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους «να ενεργήσουν λογικά». Ωστόσο, στα τέλη Ιουλίου, δέχθηκε με μεγάλα χαμόγελα τον αρχηγό της Χαμάς, Ismaël Haniyeh, στο παλάτι του στην Άγκυρα. Άλλη μια πρόκληση προς τη Δύση : ο πρόεδρος χώρας μέλους του ΝΑΤΟ και υποψήφιος για ένταξη στην ΕΕ στην αγκαλιά του αρχηγού μιας ομάδας που η Δύση χαρακτηρίζει τρομοκρατική! Η Τουρκία διατηρεί έναν ιστορικό ανταγωνισμό με το Ιράν, αλλά, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, οι δύο πρώην αυτοκρατορικές δυνάμεις εγκαθιδρύουν ένα νέο «modus vivendi», εξηγεί ο Bernard Hourcade.
Στο όνομα του αντιδυτικισμού, το Ιράν έχει επίσης πλησιάσει τη Ρωσία. Παρά την ιστορική τους εχθρότητα, οι δύο χώρες ενισχύουν τις συνεργασίες τους. Εάν η Τεχεράνη οδήγησε τον πόλεμο κατά του Ιράκ τη δεκαετία του 1980 αγοράζοντας ρωσικό εξοπλισμό, τώρα είναι η σειρά της Ρωσίας να προμηθευτεί πολεμικό υλικό από το Ιράν. Γιατί η Μόσχα δεν μπορεί πλέον χωρίς τα ιρανικά drones που προκαλούν όλεθρο στην Ουκρανία.
Η επιθυμία του Ιράν για δύναμη υπερβαίνει τις παραδοσιακές ζώνες επιρροής του. Ο Théo Nencini, διδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ , ο οποίος μελετά τον επαναπροσανατολισμό του Ιράν προς την Ασία, επισημαίνει ότι αυτή η στροφή ενισχύεται. «Το Ιράν πιστεύει ότι η πλάτη του είναι εξασφαλισμένη στη Μέση Ανατολή, κάτι που του επιτρέπει να στραφεί προς την Ασία με μεγαλύτερη ευκολία», παρατηρεί. Από το 2023, το Ιράν αποτελεί μέρος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO). Θα ενταχθεί στους Brics (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) το 2024. Η Τεχεράνη θέλει να γίνει πυλώνας του αντιδυτικού παγκόσμιου μετώπου. Στις 8 Οκτωβρίου, την επομένη της προσευχής στο γραφείο της Ντόχα, ο Ismaël Haniyeh έλαβε ένα τηλεφώνημα από την Τεχεράνη. Στη γραμμή, ο Πρόεδρος Raïssi. Η επίσημη ανακοίνωση ανέφερε ότι η συνομιλία τους ολοκληρώθηκε με την ακόλουθη φράση: «Με το θέλημα του Αλάχ θα προσευχηθούμε και οι δύο στο Τζαμί Αλ Άκσα σύντομα στην Ιερουσαλήμ».
Άρθρο του γαλλικού περιοδικού Le Point με τίτλο:Hamas, Hezbollah… l’internationale terroriste iranienne
