Ποιο το “Μετά του Μετά” στη Γάζα

Δημήτριος Τσαϊλάς*

Πριν στραφούμε εναντίον των Ισραηλινών ή των Παλαιστινίων, πρέπει να φανταστούμε τι είδους διεθνής παρουσία θα απαιτηθεί στη Γάζα μετά από αυτόν τον πόλεμο για να διασφαλιστεί η ειρήνη, υποθέτοντας ότι το Ισραήλ θα καταφέρει να νικήσει τη Χαμάς.

Η ιστορική εμπειρία, μας δείχνει ότι αυτή θα είναι μια δύσκολη και με μεγάλο κόστος αποστολή επιβολής της ειρήνης για έναν πληθυσμό περίπου 2,5 εκατομμυρίων. Αυτό θα απαιτούσε δεκάδες χιλιάδες κυανόκρανους και χιλιάδες αραβόφωνους αστυνομικούς. Απ’ ότι ξέρουμε πουθενά δεν να βρούμε έστω και ένα κλάσμα αυτού του προσωπικού. Η Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη διαθέτει κάτι λιγότερο από 10.000 αστυνομικούς.

Η πρώτη και μεγαλύτερη δυσκολία θα είναι ο τερματισμός της οικονομικής διαφθοράς της Χαμάς. Όπως και άλλες αυταρχικές ομάδες, η Χαμάς χρησιμοποίησε τους πόρους του κράτους για να διατηρήσει τον έλεγχο. Οποιαδήποτε νέα ηγεσία αναλάβει θα θέλει να διατηρήσει αυτό το σύστημα, όχι να το καταστρέψει. Οι βασικές μεταρρυθμίσεις που θα επιδιώκονταν θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση το αποτέλεσμα μιας πολυετούς διεθνούς παρουσίας. Επίσης η εκτίμηση του τι πραγματικά θέλουν οι ντόπιοι είναι εγγενώς δύσκολη σε ένα μεταπολεμικό περιβάλλον, όταν οι άνθρωποι λένε μόνο αυτό που πιστεύουν ότι θέλουν να ακούσουν.  Μια ακόμη σημαντική μεταρρύθμιση είναι στην εκπαίδευση στη Γάζα όπου ενσταλάζει όχι μόνο το μίσος για το Ισραήλ αλλά και για τους απανταχού Εβραίους, με τους οποίους οι κάτοικοι της Γάζας θα πρέπει να συνεννοηθούν για να διαρκέσει η ειρήνη. Αλλά για τους ειρηνιστές που δεν αντιλαμβάνονται τι σημαίνει Γάζα, θα είναι αδύνατο να συμβιβάσουν τον στόχο για διαρκή συνύπαρξη με την άποψη του κόσμου της Γάζας που έχουν υποφέρει από αυτόν και από προηγούμενους πολέμους. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ προσπάθησαν να εκπαιδεύσουν Ιρακινούς και Αφγανούς για να μεταρρυθμίσουν το πρόγραμμα σπουδών και απέτυχαν.

Άλλο ένα εμπόδιο που απαιτείται να ξεπεραστεί είναι ότι το Ισραήλ πρέπει να αποδείξει ότι δεσμεύεται για μια λύση δύο κρατών. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι Άραβες της Γάζας θα γράψουν το είδος του δημοκρατικού συντάγματος που θέλουν. Σίγουρα οι κάτοικοι της Γάζας θέλουν το δικό τους κράτος, αλλά δεν έχουν κανένα λόγο να πιστεύουν ότι η ειρήνη ή η δημοκρατία θα τους το προσφέρει απλόχερα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να συνεννοηθούν με την Παλαιστινιακή Αρχή για να μην καταλήξουν στο αντίθετο.

Το επόμενο εμπόδιο είναι η διάθεση των πόρων για την ανοικοδόμηση της οικονομίας. Εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να δοθούν, κυρίως από την Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα ΗΑΕ. Αλλά πως μπορεί αυτό να επιτευχθεί καθώς οδηγεί στο παλαιστινιακό κράτος που οι Ισραηλινοί είναι απίθανο να το επιτρέψουν, τουλάχιστον στην αμέσως μεταπολεμική περίοδο.

Τέλος για το Ισραήλ θα είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλίσει, όσο πιο διακριτικά γίνεται, ότι ούτε το Ιράν ούτε κανένας άλλος θα έχει τη δυνατότητα να εισαγάγει λαθραία στη Γάζα όπλα για διεξαγωγή πολέμου. Αν αυτό ήταν δυνατό, οι Ισραηλινοί θα το είχαν ήδη κάνει. Δεν είναι σε θέση να αποτρέψουν ακόμη και το λαθρεμπόριο φορητών όπλων στη Δυτική Όχθη. Εκεί ελέγχουν όχι μόνο τα σύνορα αλλά καταλαμβάνουν ουσιαστικά ολόκληρη την επικράτεια.

Οπότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η ελπίδα δεν είναι σχέδιο. Ούτε η απογοήτευση, αλλά μου φαίνεται πιο δικαιολογημένη προς το παρόν.

*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security(INIS), και του Strategy International (SI). Συγγραφέας του βιβλίου «Ο Σύγχρονος Πόλεμος» Προκλήσεις για την Ελληνική Ασφάλεια. Εκδόσεις Ινφογνώμων.