Συνομιλίες εξομάλυνσης Τουρκίας-Συρίας στην Αστάνα
Ο 20ος γύρος των ειρηνευτικών συνομιλιών στην Αστάνα ξεκίνησε σήμερα στην πρωτεύουσα του Καζακστάν με στόχο την εξομάλυνση μεταξύ Τουρκίας και Συρίας.
Ωστόσο, υπήρξαν ελάχιστες ενδείξεις προόδου, καθώς ο Αϊμάν Σουσάν, βοηθός υπουργός Εξωτερικών της Συρίας, επανέλαβε τη γραμμή του προέδρου της χώρας ότι οι δεσμοί με την Τουρκία δεν θα μπορούσαν να διορθωθούν έως ότου η Άγκυρα αποσύρει πλήρως τις δυνάμεις της από μεγάλες περιοχές της βορειοανατολικής Συρίας.
Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ αισθάνεται ενθουσιασμένος από την πρόσφατη επανένταξή του στον Αραβικό Σύνδεσμο και προφανώς δεν έχει καμία διάθεση για συμβιβασμό, παρά τις πιέσεις από το Κρεμλίνο να σφίξει τα χέρια με την Άγκυρα, τουλάχιστον όχι με τους όρους της Τουρκίας. Αλλά έχει επίσης απεγνωσμένα ανάγκη από μετρητά και τα κράτη του Κόλπου, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, θέλουν ο Άσαντ να μειώσει την εξάρτησή του από το Ιράν. Η ειρήνη με την Άγκυρα μπορεί να βοηθήσει στην εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού, καθώς και στη μείωση της παρουσίας της Τουρκίας στη Συρία με την πάροδο του χρόνου.
Η Τουρκία στη συγκεκριμένη συνάντηση εκπροσωπήθηκε από τον νέο υφυπουργό Εξωτερικών της, Μπουράκ Ακτσαπάρ. Ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, και ο Αλί-Ασγκάρ Χάτζι, ανώτερος βοηθός του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν, συμμετείχαν επίσης, μαζί με τον Αχμέντ Τούμα, τον επικεφαλής της συριακής αντιπολίτευσης που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία. Ο Γκίαρ Πέντερσεν, ο ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία, και αξιωματούχοι από την Ιορδανία, το Ιράκ και τον Λίβανο ήρθαν ως παρατηρητές.
Η παρουσία του Πέντερσον σηματοδοτεί την επιθυμία του ΟΗΕ να συμμετάσχει στις συνομιλίες, έστω και μόνο για να τις κατευθύνει σύμφωνα με το ψήφισμα 2254, το οποίο ζητά τον τερματισμό της συριακής σύγκρουσης μέσω διαπραγματεύσεων. Ο Πέντερσον, ωστόσο, αναγνώρισε σε μια πρόσφατη συνέντευξη στην αραβική έκδοση της Al Majalla που εδρεύει στο Λονδίνο, ότι «προς το παρόν μια συνολική λύση δεν είναι εφικτή». Ο Πέντερσον σημείωσε ότι «οι βασικοί Άραβες παίκτες έχουν έντονο ενδιαφέρον να συνεργαστούν με τον ΟΗΕ για αυτό». Ο ίδιος χαρακτήρισε την αραβική δέσμευση «ευκαιρία που πρέπει να αρπάξει», αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.
Για τον Ρώσο Μπογκντάνοφ, η τετραμερής συνάντηση μεταξύ Τουρκίας, Συρίας, Ρωσίας και Ιράν για να σκιαγραφηθεί η πορεία για την ομαλοποίηση της Συρίας-Τουρκίας ήταν «η πιο σημαντική συνάντηση» των διήμερων συνομιλιών. «Αυτή είναι μια πολύ κρίσιμη διαδικασία. Είχαμε μια συσσώρευση ζητημάτων εδώ και 12 χρόνια», υποστήριξε ο Μπογκντάνοφ, υπενθυμίζοντας ότι οι υπουργοί Εξωτερικών του κουαρτέτου είχαν συναντηθεί στη Μόσχα τον Μάιο.
Οι συνομιλίες της Αστάνα ξεκίνησαν από την Τουρκία, το Ιράν και τη Ρωσία, φαινομενικά για να τερματιστεί η 12ετής συριακή σύγκρουση αλλά στην πραγματικότητα για να διαχειριστούν τις διαφορές τους στη Συρία. Και οι τρεις εδραίωσαν σταδιακά τις ζώνες επιρροής τους, με την Τουρκία να παραχωρεί τον έλεγχο του εδάφους που κατείχαν οι Σουνίτες αντάρτες στον Άσαντ – εκτός από τη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ, όπου κυριαρχούν οι σουνίτες εξτρεμιστές του Hayat Tahrir al Sham (HTS). Οι τουρκικές δυνάμεις υποτίθεται ότι θα τους ανατρέψουν, αλλά έχουν δημιουργήσει μια τακτική συμμαχία μαζί τους. Το HTS βρίσκεται απέναντι στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων στα βορειοανατολικά, την πιο ισχυρή και συνεκτική ομάδα στη Συρία.
Οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ Συρίας και Τουρκίας θα επικεντρωνόταν πιθανότατα στο να βοηθήσει η Δαμασκός να συντρίψει το κράτος των Κούρδων που προστατεύεται από τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ με αντάλλαγμα η Άγκυρα να αποσύρει την υποστήριξή της στο HTS. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία θέλει η Συρία να δεχτεί πίσω σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες. Κανένας από τους δύο στόχους δεν φαίνεται ρεαλιστικός. Το HTS διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στο να κρατήσει περισσότερους Σύριους έξω από την Τουρκία. Εάν η κυβέρνηση Άσαντ εξαπολύσει μια επίθεση πλήρους κλίμακας στην Ιντλίμπ, οι τζιχαντιστές θα έχουν μηδενικό κίνητρο να το κάνουν – και το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται ο Ερντογάν με τις εθνικές δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο του 2024 είναι περισσότεροι Σύριοι.
Η τουρκοσυριακή προσέγγιση και οι λεπτομέρειες της ανακοίνωσης των δυο πλευρών
