H Γαλλία ανησυχεί για την επιρροή της Ρωσίας μετά το πραξικόπημα στο Νίγηρα
Το στρατιωτικό πραξικόπημα πο έλαβε χώρα στον Νίγηρα τον περασμένο μήνα απειλεί τις γαλλικές και αμερικανικές προσπάθειες για την καταπολέμηση του τζιχαντισμού στην περιοχή του Σαχέλ. Οι ρωσικές σημαίες που κυματίζουν οι ντόπιοι Νιγηριανοί στις εικόνες και τα βίντε που έχουν κατακλύσει το Telegram δείχνουν με ποιανού πλευρά βρίσκονται οι αντάρτες στη μάχη επιρροής μεταξύ της Μόσχας και των Ευρωπαίων.
Ο Νίγηρας έγινε βασική περιφερειακή χώρα για τη Γαλλία μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2021 στο Μάλι και την επακόλουθη απόφαση του Μπαμάκο να διακόψει τους δεσμούς ασφαλείας με το Παρίσι. Έχοντας υπερασπιστεί τη μάχη ενάντια στις ομάδες ισλαμιστών εξτρεμιστών σε όλο το Μάλι για αρκετά χρόνια, η Γαλλία ανέπτυξε περίπου 4.500 στρατιώτες στο βόρειο τμήμα της χώρας στο πλαίσιο της επιχείρησης Barkhane. Το σώμα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Μάλι μετά τη διακοπή των σχέσεων ασφαλείας.
Μια γνώριμη σκηνή σε μικρότερη κλίμακα διαμορφώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στη Μπουρκίνα Φάσο, όταν ο στρατός ανακοίνωσε το τέλος της συνεργασίας με τα γαλλικά στρατεύματα που βρίσκονταν στη χώρα στο πλαίσιο της επιχείρησης Sabre. Η μεταβατική κυβέρνηση που ιδρύθηκε στην Ουαγκαντούγκου μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Σεπτεμβρίου του 2022 είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τις αμυντικές συμφωνίες που συνδέουν τις δύο χώρες.
Καθώς διώχθηκε ουσιαστικά από το Μάλι και τη Μπουρκίνα Φάσο, το Παρίσι αποφάσισε να στηριχθεί στον Νίγηρα (παράλληλα με τη μακροχρόνια συνεργασία του με το Τζιμπουτί) στις προσπάθειές του να πολεμήσει τις τζιχαντιστικές ομάδες που είναι ολοένα και πιο παρούσες στην περιοχή Σαχέλ, στη Βόρεια Αφρική, ακόμη και στην κεντρική και νότια Αφρική, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, τα παρακλάδια του Αφρικανικού Ισλαμικού Κράτους και τη Μπόκο Χαράμ.
Έχοντας μάθει από την αναγκαστική έξοδό του από το Μάλι, το Παρίσι επέλεξε ένα νέο μοντέλο: στρατιωτική υποστήριξη στον στρατό του Νίγηρα. Η αλλαγή σήμαινε γαλλική στρατιωτική εκπαίδευση, εξοπλισμό, πληροφορίες και αεροπορικούς πόρους αντί για τη Γαλλία να διεξάγει πόλεμο μόνη της. Η στρατιωτική κατάληψη του Νίγηρα είναι πιθανό να εμποδίσει τις γαλλικές προσπάθειες να ανανεωθεί η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας στην Αφρική.
Το Παρίσι, η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες θεωρούν τον πρόεδρο του φιλοδυτικού Νίγηρα Μοχάμεντ Μπαζούμ έναν από τους σημαντικότερους στρατηγικούς συμμάχους τους στην περιοχή. Η ανατροπή του Μπαζούμ σημαίνει αυτόματα την ανατροπή της συνεργασίας Νίγηρα-Γαλλίας, με μεγάλες περιφερειακές επιπτώσεις.
Η εκδίωξη της Γαλλίας από το Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο υποκινήθηκε εν μέρει από μια ρωσική προπαγανδιστική εκστρατεία και σημαντικές προσπάθειες της Μόσχας να αποκτήσει επιρροή στην περιοχή. Αυτές οι προσπάθειες περιελάμβαναν την άφιξη των δυνάμεων της Wagner στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία το 2017 και στο Μάλι το 2019. Όπως και η κυβέρνηση της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, η χούντα του Μάλι έκλεισε συμμαχία με τη Μόσχα. Η συμφωνία ήταν να προσφέρει η Wagner υπηρεσίες ασφαλείας στην ηγεσία της χώρας με αντάλλαγμα την πολιτική επιρροή και τις συμβάσεις διαχείρισης ορυχείων και άλλων τοπικών φυσικών πόρων.
Καμία αυταπάτη για τη Ρωσία
Το στρατιωτικό πραξικόπημα στον Νίγηρα αλλάζει τον χάρτη γεωπολιτικής επιρροής της Αφρικής. Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις αυτή τη στιγμή ότι η Μόσχα έπαιξε ενεργό ρόλο στο πραξικόπημα, ειδικοί στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι θεωρούν βέβαιο πως θα αλλάξει η κατάσταση στη χώρα. Το πραξικόπημα έλαβε χώρα ταυτόχρονα με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν να φιλοξενεί τη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Αφρικής στην Αγία Πετρούπολη και την ανακοίνωσή του για δωρεάν αποστολές σιταριού σε έξι αφρικανικά έθνη, συμπεριλαμβανομένων του Μάλι και της Μπουρκίνα Φάσο.
Η πιθανή πτώση του Νίγηρα στη ρωσική επιρροή είναι πιθανό να επηρεάσει επίσης την ασταθή κατάσταση στη γειτονική Λιβύη καθώς και τις σχέσεις άλλων χωρών της Βόρειας Αφρικής με τη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Μπαζούμ είχε υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες της ΕΕ να σταματήσει τη ροή Αφρικανών μεταναστών στη Μεσόγειο Θάλασσα, συμφωνώντας να πάρει πίσω εκατοντάδες μετανάστες που κρατούνται σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη.
Ο Πρωθυπουργός της Λιβύης Abdul Hamid Dbeibah προειδοποίησε μετά την στρατιωτική ανάληψη ότι η αποσταθεροποίηση του Νίγηρα θα γίνει αισθητή πολύ πέρα από την περιοχή και ακόμη και την ήπειρο. Οι δυνάμεις της Wagner είναι έντονα παρούσες στην ανατολική Λιβύη. Εάν ο Νίγηρας πέσει κάτω από τη ρωσική επιρροή, οι πύλες σίγουρα θα ανοίξουν για την ομάδα και στο Niamey.
