Ισραήλ και Ιράν: ένα χρονολόγιο της σύγκρουσης

Για δεκαετίες, το Ισραήλ και το Ιράν διεξάγουν έναν σκιώδη πόλεμο σε όλη τη Μέση Ανατολή,

Το Ιράν έχει χρησιμοποιήσει σε μεγάλο βαθμό ξένους πληρεξούσιους για να χτυπήσει τα ισραηλινά συμφέροντα, ενώ οι στοχευμένες δολοφονίες ιρανών στρατιωτικών ηγετών και πυρηνικών επιστημόνων ήταν βασικό μέρος της στρατηγικής του Ισραήλ.

Το χτύπημα του Ισραήλ στη συριακή πρωτεύουσα, Δαμασκό, που σκότωσε τρεις ανώτατους Ιρανούς διοικητές τη Δευτέρα ήταν η πιο σκληρή ισραηλινή επίθεση εδώ και χρόνια, εγείροντας φόβους για μια ευρύτερη σύγκρουση σε μια περιοχή που ήδη βρίσκεται σε αναταραχή σε πολλαπλά μέτωπα, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, των διασυνοριακών αψιμαχιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ και των επιθέσεων των ανταρτών Χούτι της Υεμένης κατά των δυτικών συμφερόντων στην Ερυθρά Θάλασσα. Μια κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα κινδύνευε επίσης να εμπλέξει περαιτέρω τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεδομένης της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στην περιοχή.

Ακολουθούν οι βασικές στιγμές της σύγκρουσης Ισραήλ Ιράν από το 2020 κι έπειτα:

Ιανουάριος 2020

Η δολοφονία του υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, διοικητή του σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν που αντιμετωπίζει το εξωτερικό, σε επίθεση με αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος στη Βαγδάτη χαιρετίστηκε με ικανοποίηση στο Ισραήλ. Το Ιράν αντέδρασε επιτιθέμενο σε δύο βάσεις στο Ιράκ που φιλοξενούσαν αμερικανικά στρατεύματα με ένα μπαράζ πυραύλων, τραυματίζοντας περίπου 100 στρατιωτικούς των ΗΠΑ.

Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν τον στρατηγό Σουλεϊμανί ότι προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων στρατιωτών κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ. Είπαν επίσης ότι βρισκόταν πίσω από τις αποσταθεροποιητικές δραστηριότητες του Ιράν σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και  κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε επιθέσεις εναντίον πρεσβειών των ΗΠΑ και ισραηλινών στόχων.

Ο στρατηγός είχε δημιουργήσει ένα δίκτυο συμμαχικών πολιτοφυλακών για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του Ιράν σε όλη τη Μέση Ανατολή και να αντιμετωπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.

Νοέμβριος 2020- Οκτώβριος 2023

Το Ιράν και το Ισραήλ φέρεται να πραγματοποίησαν ορισμένες μυστικές επιθέσεις και αντεπιθέσεις τα χρόνια μετά τον θάνατο του στρατηγού Σουλεϊμανί. Το Ισραήλ σκότωσε τον κορυφαίο πυρηνικό επιστήμονα του Ιράν, Mohsen Fakhrizadeh, τον Νοέμβριο του 2020 και ακολούθησε τη δολοφονία ενός διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης, του συνταγματάρχη Sayad Khodayee, τον Μάιο του 2022.

Τον Ιούλιο του 2021, ένα πετρελαιοφόρο που διαχειρίζεται μια ισραηλινή ναυτιλιακή εταιρεία δέχθηκε επίθεση στα ανοικτά των ακτών του Ομάν, από την οποία σκοτώθηκαν δύο μέλη του πληρώματος, σύμφωνα με την εταιρεία και τρεις Ισραηλινούς αξιωματούχους.

Δύο από τους αξιωματούχους είπαν ότι η επίθεση φαίνεται να έγινε από πολλά ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Το Ιράν δεν ανέλαβε ούτε αρνήθηκε ρητά την ευθύνη, αλλά ένα κρατικό τηλεοπτικό κανάλι περιέγραψε την επίθεση στο πλοίο ως απάντηση σε ισραηλινό χτύπημα στη Συρία.

Μόλις άρχισαν οι βομβαρδισμοί του Ισραήλ στη Γάζα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν ενίσχυσαν τις επιθέσεις τους.

Δεκέμβριος 2023

Στα τέλη του περασμένου έτους, το Ιράν κατηγόρησε το Ισραήλ για τη δολοφονία ενός υψηλόβαθμου στρατιωτικού στελέχους, σε επίθεση με πυραύλους έξω από τη Δαμασκό. Ανώτερος σύμβουλος των Φρουρών της Επανάστασης, ο στρατηγός Μουσαβί περιγράφεται ως στενός συνεργάτης του στρατηγού Σουλεϊμανί και λέγεται ότι βοήθησε στην επίβλεψη της αποστολής όπλων στη Χεζμπολάχ.

Το Ισραήλ, υιοθετώντας τη συνήθη στάση του, αρνήθηκε να σχολιάσει άμεσα εάν βρισκόταν πίσω από τον θάνατο του στρατηγού Μουσαβί.

 Ιανουάριος 2024

Το Πεντάγωνο εξαπέλυσε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος στη Βαγδάτη που σκότωσε ένα ανώτερο στέλεχος μιας μαχητικής ομάδας που συνδέεται με το Ιράν.

Η επίθεση σημειώθηκε μέρες μετά την έκρηξη σε προάστιο της Βηρυτού του Λιβάνου, που σκότωσε τον Σάλεχ αλ-Αρούρι, έναν ηγέτη της Χαμάς, μαζί με δύο διοικητές της ένοπλης πτέρυγας αυτής της ομάδας. Η έκρηξη ήταν η πρώτη τέτοια δολοφονία ανώτατου στελέχους της Χαμάς έξω από τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα τα τελευταία χρόνια.

Αξιωματούχοι από τη Χαμάς, τον Λίβανο και τις Ηνωμένες Πολιτείες απέδωσαν την επίθεση στο Ισραήλ, το οποίο δεν επιβεβαίωσε δημόσια τη συμμετοχή του.

Ο Αρούρι ήταν το υψηλότερο στέλεχος της Χαμάς που σκοτώθηκε από τότε που το Ισραήλ ορκίστηκε να καταστρέψει την οργάνωση μετά τις 7 Οκτωβρίου. Η Χεζμπολάχ, η οποία λαμβάνει μεγάλη υποστήριξη από το Ιράν, ενέτεινε τις επιθέσεις της στο Ισραήλ μετά τον θάνατο του Αροούρι. Ο ισραηλινός στρατός αντεπιτέθηκε στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, σκοτώνοντας αρκετούς από τους διοικητές της ομάδας.

Αργότερα τον Ιανουάριο, το Ιράν κατηγόρησε το Ισραήλ ότι εξαπέλυσε αεροπορική επιδρομή στη Δαμασκό. Ορισμένοι υψηλόβαθμοι ιρανοί στρατιωτικοί σκοτώθηκαν συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών στη Συρία,  βραχίονα των Φρουρών της Επανάστασης και του αναπληρωτή του, σύμφωνα με τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης και έναν ισραηλινό αμυντικό αξιωματούχο.

Στη συνέχεια, μια επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος από μια πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από το Ιράν σκότωσε τρία μέλη των Αμερικανών στρατιωτών και τραυμάτισε τουλάχιστον 34 άλλους στην Ιορδανία. Δέκα ημέρες αργότερα, οι αμερικανικές δυνάμεις εξαπέλυσαν μια αντίποινα επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος στη Βαγδάτη που σκότωσε έναν ανώτερο ηγέτη της πολιτοφυλακής που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν για τις επιθέσεις σε αμερικανικό προσωπικό.

Φεβρουάριος 2024

Οι αεροπορικές επιδρομές αντιποίνων των Ηνωμένων Πολιτειών εναντίον πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από το Ιράν φάνηκε να μετριάζουν τις ενέργειες της Τεχεράνης. Το Ισραήλ κατηγορήθηκε για μια σειρά επιθέσεων στη Συρία και τον Λίβανο. Τον Φεβρουάριο, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Συρίας ανέφεραν ότι το Ισραήλ βρισκόταν πίσω από μια αεροπορική επιδρομή σε κτίριο κατοικιών στη Δαμασκό που σκότωσε δύο άτομα.

Ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε να σχολιάσει αυτό το χτύπημα, αν και έχει αναγνωρίσει εκατοντάδες προηγούμενα χτυπήματα σε στόχους που συνδέονται με το Ιράν στη Συρία.

Ωστόσο, ο ισραηλινός στρατός αναγνώρισε όντως ένα χτύπημα στο νότιο Λίβανο τον Φεβρουάριο που είπε ότι σκότωσε έναν διοικητή της Χεζμπολάχ, και τον Μάρτιο, σκότωσε έναν ανώτερο στέλεχος της Χαμάς σε αεροπορική επιδρομή επίσης στο νότιο Λίβανο.

Μάρτιος 2024

Επίθεση ισραηλινών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στόχευσε ένα αυτοκίνητο στο νότιο Λίβανο, σκοτώνοντας τουλάχιστον ένα άτομο. Ο ισραηλινός στρατός είπε ότι σκότωσε τον αναπληρωτή διοικητή της μονάδας πυραύλων της Χεζμπολάχ. Η Χεζμπολάχ αναγνώρισε τον θάνατο ενός άνδρα, του Αλί Αμπντουλχασάν Ναΐμ, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.

Την ίδια μέρα, αεροπορικές επιδρομές σκότωσαν στρατιώτες κοντά στο Χαλέπι, στη βόρεια Συρία, σε μια από τις πιο βαριές ισραηλινές επιθέσεις στη χώρα εδώ και χρόνια. Αυτά τα χτυπήματα σκότωσαν 36 Σύρους στρατιώτες, επτά μέλη της Χεζμπολάχ και έναν Σύριο από μια φιλοϊρανική πολιτοφυλακή, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μια ομάδα με έδρα τη Βρετανία που παρακολουθεί τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία.

Ο στρατός του Ισραήλ δεν ανέλαβε την ευθύνη. Ωστόσο, ο υπουργός Άμυνας της χώρας, Yoav Gallant, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Θα καταδιώξουμε τη Χεζμπολάχ σε κάθε μέρος που επιχειρεί και θα επεκτείνουμε την πίεση και τον ρυθμό των επιθέσεων».

Τρεις ημέρες αργότερα, το βράδυ της Δευτέρας, ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη έπληξαν το κτίριο στη Δαμασκό στην επίθεση που σκότωσε τους τρεις κορυφαίους Ιρανούς διοικητές.

Με πληροφορίες από New York Times & Al Jazeera